НДП Ватан Книги: февраля 2012

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 1 - 51

http://ndp-vatan-knigi.blogspot.com/2012/02/1-51.html

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 52 -87

http://ndp-vatan-knigi.blogspot.com/2012/02/51-87.html

Скачать книгу https://sites.google.com/site/ndpvatanknigi/ndp-vatan-knigi-fajly см.список

М. Миначев.
КИЛМЕШӘКЛӘР…
Әсәр.
Чирен яшергән - үлгән (әйтем).
Көнтөп маҗаралыры.

Моннан 5630 еллар чамасы җир өйзендә бер вакыйга булып алды. Соңгарак җирле халыкларга нык йогынты ясаса да, ул заманнарда яшәгән халык – кабиләләр, берни белми, сизми калдылар. Чөнки заманалар шундый иде. Билгеле, 5 мең 600 ел өстенә элгәре булган хәлләрне хәзер күз алдына төгәл китерү дә читен. Әммә шулайда, вакыйга бик мөһим булганлыктан, аны ачыкламый калдырырга да ярамый. Чөнки шушы вакыйга Җир Шарында бик зур роль уйнады һәм коточкыч хәлләргә китерде. Җир йөзендә яшәгән барча халыкларга, кабиләләргә, элгәре булган, хәзер яшәгән дәүләтләргә, бик көчле йогынты ясап, бөтеннләй икенче, табигый булмаган ясалма үсеш юлы белән алып китте... Кабиләләр яшәү рәвешен үзгәртеп куйды. Кабилә-халыклар арасында зур сугышлар чыгарып, бер-берләрен кырып-үтереп бетергән халыклар-кабиләләр дә булды. Ышбу сугыш, ышбу талаш, бүгенге көндә дә дәвам итеп, барча халыкларның киләчәген, яшәешен, куркыныч астына куйды, күңелләрдә шик-шөһбәләр барлыкка китерде…
Шул заман күктән бер йолдыз атылып, җиргә таба якынлаша башлады. Ул шул кадәр тиз атылды ки, күз ачып йомганчы, күкрәп җир өстенә нәрсәдер гөрселдәп төште. Тирә якка утлар чәчрәде, тузан купты һәм берникадәр вакыттан соң, җир өсте берни булмаган төсле, тынып калды. Шушы вакыйгага шаһит булган яшүсмер Көнтөп, куркып җиргә егылды, күзләрен йомды һәм бер мәлгә тынсыз калды. Шулай күпмедер хәрәкәтсез ятканнан соң, күзләрен ачты, як-якка багынып алды, әкренләп торып басты. Тагыда як-ягына күз йөртеп алды да, тынычланды. Чөнки тирә юнь тып-тын иде, гадәттәгечә кошлар тавышы гына бу җирдә тереклекнең шаһиты булгандай яңгырый иде. Көнтөп тынычланды бераз, күз ташлады күктән төшкән йолдыз ягына, анда да тынлык урнашкан иде инде. Әйтерсең берни булмаган, күктән йолдыз да атылып төшмәгән кебек. Кызык, дип уйлап куйды егет, “безнекеләр күрделәрмикән”?. Аның шул ук вакыт үз кабиләсе, әти-әнисе янына кайтасы килде. Барып сүлим әле дип, омтылып куйды, һәм шунда башына бер уй килеп, туктады. “Ә, әгәр башта шушы йолдыз төшкән җиргә барып бакса, ерак түгел бит”, дип уйлап куйды. Һәм шулай эшләде дә. Китте йөгереп йолдыз төшкән якка. Башта аңа ерак түгел дип тоелса да йолдыз төшкән урын, аңа шушы җиргә барып җитәр өчен шактый озак йөгерергә туры килде. Ул әле бер үзе шул кадәр ерак җиргә, яшәгән урыннан киткәне юк иде. Әммә ул хәзер зур бит инде, 16 кышын, 16 җәен уздырган егет. Шушы көннәрдә генә ул зур сынаулар үтеп, егет дигән дәрәҗәгә иреште. Әле инде зур, озакламый өйләнәчәк, инде аңа кәләштә билгеләп куйдылар. Кәләше дә әйбәт, матур, җитез аяклы кызый, багасың биредә, ә икенче бакканда инде әллә кая киткән, өйгерә генә, бердә армый.
Менә йолдыз төшкән урынга килептә җитте Көнтөп; караса алда зур чокыр җәйрәп ята, чокыр төбендә ят әйбернең, какшап, җимерелеп, аунауын күрде. Ничек дип атарга белмичә аптырады малай, болай зур үзе, арслан тикле? Юк, зур, фил тикле, әйе-әйе фил тикле зур, тик аяксыз, кул-борынсыз, үзе йомры, җиргә бәрелүдән ярылып, кеше сыярдай ярык хасил булган. Көнтөпның төшеп шушы йомры фил тикле әйбер белән якыннан танышасы килсәдә, үзен-үзе тотып калды. “Чу! багыйм, анда берәр куркыныч әйбер булмагае”, дип. Чынлапта, шушы күктән төшкән йомры йолдызчык эчендә Көнтөп егетне күзәтүче күзләр бар иде. Бу ерак галәмнән ниндидер сәбәптән, нәрсәдер эзләп, Җир өйзенә ят ияләр төшкән иделәр. Алар күзәтә иде Көнтөпне, ә Көнтөп аларны күрми, шулайда, нидәндер сагаеп көтә иде егет. Шулай шактый гына вакыт көткәч, Көнтөп, ахрысы биредә аның өчен куркыныч берәр җанвар юк дип, әкренләп чокыр төбенә төште, шушы фил тикле йомры әйберне әйләнеп чыкты. Чокыр төбендә үзеннән гайре бер кемсәне дә күрмәде. Әле тагы ярыктан эченә кермәкче булып әйләнеп килсә, ярык юк иде. Ул ярыкны эзләп йомры тирәсендә әйләнде, ярыкны табалмады. Әллә инде күземә күренде дип, уйлап куйды, шушы ят әйберне кулы белән тикшереп чыкты, тип-тигез. Тотып-та, каерып-та булмый, сугып бакса, каты икән, кулы гына нык авыртты. Кызыгы калмагач, чокырдан чыгып кире кайтырга булды. Артына борылып бакса, артта йомрының янтавында ярыкны күреп исе китте. Хәзер генә ярык юк иде, ә менә ул тагы бар, “бу нәрсә”?- дип гаҗәпләнде Көнтөп. Җентекләп караса, ярык янында бер яшь кыз бала утыра икән. “Чу, кызмы соң бу? Кешеме? Кеше дисәң, аяк-куллары юк, ә бите кешенеке, гәүдәседә, түшләре хатын-кызлаврныкы тик калку, имиләре бар, чәче озын, күзләре коңгырт-кызгылт, авыз-борын килбәтле, барда урында, колаклары бераз чокы, дуңгызныкын хәтерләтә. Кул-аяк урынында елан сымак хәрәкәтчән, әммә җәйпәк шактый гына озын үсентеләр...
Көнтөп шушы адәм төсле җанварны күргәч, аптыраудан сорап куйды. “Син кем”? Теге адәми затка ошаган җәнлекнең теле бар булып чыкты, - “Ә, син кем”?- дип сорауга каршы каршы сорау бирде.
“Мин Көнтөп”, диде малай, “биредә яшим, ә син кайдан? Синең шикелле затны күргәнем-ишеткәнем юк иде? Үзең кешегә ошагансың, ә үзең кеше түгел. Кем соң син?- дип янәдән сорады Көнтөп.
Бу зат Көнтөпкә җавап бирмәде, ул аны күзәтә, өйрәнә иде. Шулай шактый вакыт дәшми генә бер-берләренә карап торганнан соң, шушы кешегә ошаган җанвар телгә килде, “күктән төштем”, диде. Бу затны Көнтөп аңласада, сөйләше кешеләр сөйләвеннән аерыла, ничектер сүзләр башкачарак яңгырый иделәр. Кайбер авазларны нечкәртеп, тамак төбеннән алар ничектер буылып-буылып зур авырлык белән килеп чыгалар төсле тоелды Көнтөпкә.
-“Күктән? Син безнең Тәңредәнме, Алладанмы әллә җиргә җибәрелдең?- дип гаҗәпләнде Көнтөп.
-“Нинди Тәңре, нинди Алла”?- дип сорады адәмгә ошаган зат.
-Ничек инде, нинди Тәңре? Ул бердән-бер Алла, Иляһи Зат, кайсы яраткан дөняда бар тереклекне, - диде Көнтөп.
-Ә-ә! Алайса анардан, - дип җавап кайтарды адәмгә ошаган зат.
-Ничек инде, алайса? - дип килешмәде Көнтөп уйга чумып. Кем соң бу кешегә ошаган зат, күктән төшкән үзе, Тәңредән түгел?- дип гаҗәпләнүдән аптыраган малай.
- Ә исемең ничек соң синең?- дип тагы кабатлады Көнтөп.
- Нәрсә ул исем? - дип сорады бу сәер зат
- Ничек инде нәрсә? Исем ул кешенеке, һәр кешенең үз исеме-аты бар - диде Көнтөп. “Ә,
син кеше түгелсең бит, син ниндидер бер җанвар - дип нәтиҗә ясады Көнтөп.
- Ә, нәрсә ул җанвар? - диде шушы сәер зат.
- Җанвар ул җанвар инде, кеше түгел, – диде Көнтөп.
- Җанвар түгел, мин башка- дип җавап кайтарды шушы зат. Син кил, кер минем янга, курыкма, - дип чакырды Көнтөпны шушы сәер зат.
Көнтөп сагаеп кына күзәтә шушы адәмгә ошаган сщер затны, әле берни әйтәлмичә икеләнеп тора. Үзе кешегә ошаган, үзе кеше түгел, өйгә кайтып кабилә башлыгына сөйләргә кирәк шушы бер күрмәгән, бер ишетмәгән адәмгә ошаган зат турында, дип карар кылды Көнтөп. Инде борылып китим дигәндә генә, теге кешегә ошаган зат телгә килеп Көнтөпны чакыра башлады якынрак килергә янына. Күренеп тора, бу зат Көнтөпне яныннан тиз генә җибәрәсе килмәгәне. Үзе елмая, үзе үтенә Көнтөпны бераз калырга, якынрак танышырга тели, төрлечә тырыша күрсәтерергә Көнтөп аңа бик ошаган икәнен, аның Көнтөп белән якынрак танышасы, сөйләшәсе, белешәсе килгәнне. Көнтөп бер мәлгә туктап калды, “әллә бераз калыйммы”, дип икеләнә башлады. Бу адәмгә ошаган зат сизде Көнтөпның икеләнүен, һәм тагы кереште үтенергә, бераз калып торырга. Шушы кешегә ошаган затның бар иде ниндидер сихри көче, кайсын Көнтөп аңлап өлгермәде, әммә ихтиярсыздан килеште бераз калырга, шушы хатын-кызга ошаган адәми зат янында.
“Йә бераз калса ни булыр, бу хатын-кызга ошаган зат аның белән нишли ала?” Көнтөп көчле егет, ул аны теләсә таягы белән сугып урталай яра ала, шушы адәмгә ошаган затны, дип уйлады егет, һәм калып харап булды.
-Ә, син бер үзең генәме, әллә тагы кемнәр бар?- дип сорады Көнтөп.
-Үзем генә, - булды җавап.
-Ничек соң син күктән бер үзең генә төштең, куркмадың?
-Шулай төштем инде, - ди кызга ошаган зат. Бармы берәр куркыныч биредә минем өчен? Сине беренче күрәм җирдә, болай куркарлык берни юк төсле. Син мәрхәмәтле, кунакчыл Көнтөп. Син үзең нинди җанвардан?-дип сорап куйды кызга ошаган зат. Кеше белән җанвар аермасын әле белми иде бу хатын-кыз кыяфәтендәге зат.
-Мин җанвар түгел, мин кеше, - диде Көнтөп.
-Кеше-е? - дип сузды хатын-кызга ошаган зат.
-Менә син җанвар, кеше түгел, хәттә сүли беләсең, төс кыяфәтең кешенеке төсле, әммә син кеше түгел, аяк-кулларың юк. Җанварларның да аяк-куллары юк, әммә аларның тәпиләре бар, ә синең тәпиләреңдә юк. Бик сәер зат син - диде Көнтөп.
-Тагы ниләр бар биредә?- дип срады килмешәк.
-Төрле ерткыч җанварлар бар, җәнлекләр, хайваннар, кош-кортлар, суда балыклар, - дип тезеп китте Көнтөп.
- Суда?-дип пышылдады хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк. - Йә ярар, кил минем янга, куркма, биредә башка кемдә юк. – дип чакырды Көнтөпне.
- Чынлапмы?- Көнтөп якынлаша башлады шушы хатын-кыз кыяфәтендәге затка таба.
Янына килде Көнтөп, бармаклары белән кагылып алды шушы затка. –Һы, йонлач түгел, дип үз-үзен юатты. Битләренә, колакларынә, чәчләренә кагылып чыкты бармаклары белән. Шушы хатын-кыз кыяфәтендәге дә шулай ук әкрен генә үзенең аяк-кул үсентеләре белән Көнтөпкә кагылып алды. Көнтөп хатын-кыз кыяфәтендәге затның түшләренә кагылды, имиләрен тотып-сыйпап бакты. Көнтөпның бу хәрәкәте кыз кыяфәтендәге килмешәккә ошады булса кирәк, ул ничектер изрәгән төсле булды. Күрәсең аңа бу рәхәт иде.
Көнтөпне дә тикшерәләр иде шушы аяк-кул үсентеләре, Көнтөпнең бөтен гәүдәсен сыйпап-капшап чыктылар. Бер мәлгә Көнтөп сискәнеп китте, шушы усенте аяк-куллар Көнтөпнең ирлегенә кагылып алдылар. Көнтөп аңлап өлгермәде, ошадымы аңа бу кагылыш, әллә юк? Янәдән Көнтөпнең ирлеген үсентеләр йомшак кына сыйпап узды. Көнтөпкә әллә ни булды, бик рәхәт тоелды, ул да шушы затның имиләрен әкрен генә кысып-кысып алды, сыйпап куйды, Көнтөпкә дә ошады шушы затның имиләре белән уйнау. Имиләрен кысып-кысып уу, хатын-кыз кыяфәтендәге затка ошады булса кирәк, бердә карышык күрсәтми, киресенчә аңа ниндидер ләззәт китерә төсле. Хатын-кыз кыяфәтендәге җанварда Көнтөпнең ирлеген сыйпавын туктатмый, шулай ук кысып-кысып-та ала иде. Көнтөпнең киртеге зураеп-үсеп китте. Аның өчен бу яңалык булды, беренче мртәбә аның киртеген кемдер сыйпый, кысып-кысып ала, аңа шундый рәхәт, үзен ниндидер, үзедә белмәгән, аңламаганан бер теләк биләп алды. Киртеге торды, бил тирәсендәге япкычны күтәрде, тышкы якка чыкты. Көнтөп үзе шушы хатын-кыз кыяфәтендәге затның имиләрен уа, ә бу зат Көнтөпның ирлеген иркәләүен-сыйпавын дәвам итә иде. Көнтөпкә әллә ни булды, башы әйләнеп китте, сулышын еш ала башлады, шушы ук хәләтә иде килмешәктә. Шулай бер мәл шушы иркәләшүдән башы әйләнеп киткән Көнтөп сизмидә калды. Килмешәк Көнтөпкә ябышты,
ирлеген аяк үсентеләре арасына юнәлте, аһ, шушы мизгелдә киртек каядыр юеш җылы бер тишеккә кереп чумды. И.., башланды шунда хәрәкәт. Күпмегә баргандыр шушы ләззәтле вакыт? Көнтөп тәмам һушын җуйды, аңа шул кадәрле рәхәт иде, шул кадәрле рәхәт иде, әгәр кем булса сораса аңардан шул чак, сүз табалмас иде шушы рәхәт мизгелне сүрәтләү өчен. Бер заман Көнтөп бушап куйган төсле булды, теләк сүрелде, ирлеге дә элеккечә булды. Көнтөпкә оят булды, нишләде ул? Ниндидер хайван белән җенси мөнәсәбәтке керде? Күзен йомды, әз генә хәл җыярга булды. Ә кем күрде, дип үзе-үзен тынычландырды, ул шушы хәл турында беркемгәдә сөйләмәс. Теге килмешәк зат, тагы Көнтөпның ирлеге белән уйный башлады, киртек тагы торды, Көнтөпкә янәдән шушы ләззәтле мизгелне кабатлыйсы килде, тагы шушы хатын-кыз кыяфәтендәге зат аның киртеген ләззәтле тишеккә кертте. И.., тагы китте хәрәкәт, ләззәт артканнан арта гына барды, туктарга һич мөмкин түгел иде...
Көнтөп шушы хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк белән шактый озак вакыт булып, бер 10 мәртәбә артыгы белән җенси мөнәсәбәткә керде. Инде Көнтөп туйды, шушы татлы уен уйнап, ә бу килмешәк зат, туктаусыз Көнтөпнең киртеген калдырмый, гел сыйпый, кысып-кысып ала һәм шулай итеп ирлеген тагы хәрәкәткә китерә иде. Көнтөп тагы да, тагы, шушы хатын-кыз кыяфәтле затны ышкый, ә ул һаман да әле туймаган, аңа тагы кирәк икән? Көнтөп инде арыды, ә бу килмешәк юк, ул һаман тели?! Инде җиткәндер, күп уйнадык, кайтырга вакыт, дип уйлап алды Көнтөп, ә үзе һаман шушы хатын-кыз кыяфәтендәге зат өстендә мышный иде.
Бу юлы озак булды уен, Көнтөп ничектә бетерәлми генә интегә, ә хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк, инде ничә мәртәбә шыңрап-шыңрап бетерде, Көнтөпнең киртеген кысып-сыгып алгалый вакыт-вакыт. Көнтөп арыган булсада аңа барыбер рәхәт иде, ниһаят Көнтөп тә бетерде, изрәп китте, хәрәкәтен туктатты, килмешәк өстеннән янтауга шуып төште, һәм арыганлыктан йокыга талды. Күпме йоклагандыр билгесез, уянып китте Көнтөп, аның киртеге белән тагы уйный иде хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк, киртек торган иде. Килмешәк шуны гына көткән төсле Көнтөпнең киртеген теге татлы тишеккә таба юнәлтерде, киртек кереп ук китте кирәк җиргә. Тагы башланды басыш, мышнау, ыңгырашу, ике тән бер-беренә беректе татлы мизгелдә, берсе-икенчесе эченә кереп чумардай дәрәҗәдә булдылар. Шулай шактый вакыт уздырганнан соң, Көнтөп бик каты арыганлыгын сизде үзен йокы баса башлады, киртеге ләшперәде, инде тишектә татлы түгел иде бу юлы. Хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк күпме генә тырышып бакмасын Көнтөпнең киртеген торгызырга, ничек тә булдыралмады. Көнтөп каты йокыга киткән иде. Бер заман Көнтөп уянды, киртеге тагы торган, хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк киртекне төрлечә иркәли, хәрәкәткә китереп маташа иде. Көнтөпнең уянганын күргәч, тагы асытына шуып керде, киртеген юнәлте кирәк җиргә, тагы Көнтөпкә ләззәт иде бу тишек, яңадан башланды басыш. Көнтөп бик каты арыды, йомыркалары шеште, киртеге таяк шикелле булды, әммә берни сизми, теге моңа кадәр булган тишектән ләззәт килми иде инде. Көнтөп һушын югалты, хәле аның авыр иде. Көнтөп бермәлгә һушына килде бик каты тәне әрнүдән, бакса, шушы хатын-кыз кыяфәтендәге затлар күбәү икән, алар Көнтөпнең тәненә тешләрен батырганнар, канын суыралар? Көнтөп үлем ачысы белән бер талпынып бакты, бер-ике килмешәкне алып ыргытты өстеннән, һәм тагы аңын җуйды. Көнтөпне үлем йокысы басты.
Берникадәр вакыттан соң бу җанварлар Көнтептән аерылдылар, егетнең тәнендә бер тамчы каны калмаган иде инде. Шушы сәер килмешәкләр, бик канәгать кыяфәттә, битләре алсуланып, матураеп киткәннәр. Баксаң, шушы затлар күбәү икән, 12 хатын-кызга ошаган җанварлар, барысыда бер-беренә бер тамчы су кебек ошаганнар, бердә үзләрен бере-береннән аерып булмый. Менә ни өчен Көнтөп шул кадәрле арыган икән? 12 хатын-кызны бер юлы биләп бак, ничек арымассың? Билгеле, болар хатын-кыз булмасаларда, әммә татлы тишекләре хатын-кызларныкы-ча, бернинди аерма юк, тик бот урынында аяк үсентеләре генә, ә арасында теге,.. хатын-кызлар тишеге инде…

Шомлы шуышып йөрүчеләр.

Менә шушы сәер килмешәкләр фил тикле йомры эченнән берәм-берәм чыга башладылар. Чокыр төбенә төштеләр һәм өскә таба үрмәли башладылар, бу эш алар өчен шактый авыр булып чыкты. Чокыр бик тирән булмасада, аякларың булмагач ничек аннан чыгасың? Чокыр тирәли ком, бер яраклы әйбер юк ябышып үрмәләйди. Болар тырышып баксаларда чыгарга, ничектә булдыралмадылар. Туктадылар, үз-ара нидер киңәштеләр кебек, чөнки ниндидер бер ят телдә сөйләштеләр, ахры бераз хәл җыярга булган исәпләре. Ниһаять тагы кузгалдылар, бер-бер артлы тезелеп өскә таба чокыр кырыеннан менә башладылар, тик өскә ничек-тә менәлмиләр генә. Менә араларыннан берәүне, иң югарыда булганын өскә таба җыйнаулашып этәрә башладылар, тегесе үрмәли, ә болары астан тибәрә. Шулай итеп озак маташкач, бере чокыр өстенә менде, астагылары икенчесен өскә таба этәрә башладылар, ә өстәгесе ярдәмгә килеп, өскә таба өстери башлады. Монысы да чокырдан чыкты. Әз генә ял итеп алдылар да, тагы берәүен өскә таба тибәрә башладылар, әле инде өстән икәү тарталар иде, бу юлы эшләре тизрәк булды. Менә шулай, җыйнаулашып чокыр төбеннән чыктылар, берәүләре астан төртә, икенчеләре өстән тараталар. Чокырдан чыккач, тагы ял итеп алдылар, күрәсең бу килмешәкләргә җирдә җиңел түгел аяк кулсыз, тиз арыйлар. Йөрергә дә үзләренә бердә җайлы түгел, үрмәлиләр үзләренчә, аяк-кул үсентеләрен бер кыскартып, бер озайтып әкренләп шуышалар. Бу урында ком булганлыктан, бернәрсәгә дә тотынып-та, ябышып-та булмый үзләренә, шуңа күрә зур булмаган араны да, берничә йөз метр, уздылар ике-өч сәгать. Тәмам алҗыдылар болар, тир басты үзләрен, хәлдән таеп ничек бар шул килеш аудылар, аяк-кул үсентеләрен әүрәт тирәсенә җыйдылар, әүрәтләре күренми башлады.
Юк, бу килмешәкләр Җир йөзендә яши алмаячаклар, чөнки аяк-кулсыз җирдә көн күреп булмый, болар һәляк булырга тиеш иделәр?! Әммә шушы килмешәкләр начар, авыр шартларга тиз күнәләр, җайлаша беләләр булып чыктылар. Күренеп тора, бу килмешәкләр акыллы затлар, аларда кешеләр белмәгән белем барлыгы күренә. Һәр нәрсәне тиз үзләштерәләр, тирә-юнне өйрәнәләр, юлларында очраган комны, үләнне, куак яфракларын, бөҗәкләрне, барчасын-барчасын өйрәнә-тикшерә иделәр. Кайберәүләрен авызларына кабып тешләп карыйлар, үсеннтеләре белән изеп иснәп бага иделәр. Бу килмешәкләргә Җирдә барда ят, барысында аларның беренче күрүләре иде. Шуңа күрә алар барчасын өйрәнә иделәр, чөнки аларга ризык кирәк, тикшерәләр ниләр ашарга яраклы, ниләре яраксыз, суны тикшерәләр, иснәп - эчеп багалар, ахрысы су үзләренә ошады. Аяк-куллары булмаганга, билгеле алар утның нәрсә икәнен белми иделәр, дөресрәге ут белән файдалана белми иделәр. Шуңа күрә аларның ризыгы төрле уак-төяк җанварлар-җәнлекләр, үскән җимешләр булды. Алар җанварның канын суыралар, шуның белән тукланалар, кайвакыт үзләрендә чиләтә ашый иделәр. Аулыйлар җанварларны җыйнаулашып, шулай ук ашыйлар да бергәләшеп. Араларында тигезлек, кем араларында башлык, яктан беленми, барысы да берди кебек, бөтенесе һәр эштә катнаша, бере дә беренә кушмый, алар ничектер бер-берләренең эшләрен, теләкләрен сизеп хәрәкәтләнәләр иделәр. Шуңа күрә әйтеп булмый иде, кем-кемгә буйсына, кемнең сүзе өстен, барысыда бер сүздә, бер теләктләр. ..
Җирдәге үсемлекләр, җәнлек-хайваннар белән танышкач, ерткыч җанварларны күргәч, алардан саклану юлларын тапканнар, хәер тапканнар дип? Бу килмешәкләрне ерткычлар ни өчендер ашамыйлар, күрәсең, агулары бар боларның. Бары-бер алар өчен биредә яшәргә мөмкин түгел, кирәк яшәү өчен юлын табарга. Шушы сәер затлар, җирдәге авыр шартларны күреп, үзләре өчен отышлы бердән-бер юл сайлаганнар, хәйлә белән кешеләр аркаларына үрмәләп, алар аркасында яшәүдән башка бернинди юл юк дигән, нәтиҗәгә килгәннәр. Әле кешеләрне дә сайлый белергә кирәк, алар өчен хатын-кыз ярамый, шулай ук бик картларда яраксыз, дигән нәтиҗә ясыйлар. Димәк, алар өчен кирәкле кешеләр яшь егетләр, йә яшь таза ирләр генә. Чөнки бу килмешәкләр телиләр кешеләр белән катнашып (җенси мөнәсәбәткә кереп) үз ыру нәселләрен калдырырга. Әммә инде бу яңа буын, кешеләр сымак аяк-куллы булып алардан тышкы яктан берничектә аерылмаслар, шулай ук кешеләрчә ризыкланып, кешеләрчә яши-үрчидә башлаячаклар. Димәк, шушы килмешәкләр Җир Шарына кайсыдыр Йолдыз- Планетадан килгәннәр, биредә үз нәселләрен булдырыр өчен? Ә җирле халык моңа ризамы? Кем соң алардан сорый? Ә, җирлеләр белмиләр, әлегә Көнтөптән гайре берәүдә килмешәкләрне күргәне юк, ә Көнтөп инде берни әйтәлмәячәк…
Димәк, Килмешәкләр җирлеләр белән таныштылар, ә җирлеләр алар белән юк, чөнки Көнтөп юк инде, ул бер хәбәрдә Килмешәкләр турында бирәлми калды. Танышу әлегә бер генә яклы булып чыкты һәм ул Килмешәкләр файдасына булды. Шуны да әйтеп узарга кирәк, килмешәкләр кеше күзенә чалынырга куркалар, яшеренеп яшиләр, ә үзләре орынтын кешеләрне туктаусыз күзәтәләр, өйрәнәләр алардан ничек җирдә яшәү рәвешен. Бигрәк килмешәкләр саклар, бер-береннән ерак китмиләр, күздән ычкындырмыйлар, һәр даим бер-беренә ярдәмгә килергә әзерләр…

Килмешәкләр ауда.

Менә бер вакыт, шушы килмешәкләр берәмләп кешеләр йөри торган юлларны күзәтә башладылар, юлдан багалар, ничек кайвакыт күпме кеше үтә. Күзүтәләр яшеренеп, әгәр юлда бер ялгыз ир-егет күренсә, шундук хәбәр бирәләр калганнарына, юк әлегә гел төркемләп килүчеләр генә очрый. Менә ниһаять юлда бер ялгыз ир-егет күренде, кулында ук-җәя, күрәсең ауга чыккан. Юл килеп терәлә елгага, елгасы зур түгел, үтәрди, шушы елга янына килеп утырды бер хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк. Көтә юлчының янына җиткәнен, егет килеп җитте елга янына, теге якка чыкмакчы була, шул вакыт аңа кемдер дәшә, -“ярдәм ит елганың теге ягына чыгарга” – ди. Бакса, бер яшь хатын утыра җирдә, ул аңа эндәшә икән. Янына килә, бага, бу адәми затка ошаганның аяк-куллары юк, үзе кешегә ошаган, үзе кеше түгел?
- Ә, син кем? Нишлисең монда, кая барасың?- ди егет.
- Мин елганың аргы ягында яши идем, бер көнне бер җанвар мине тотып алып бу якка
чыгарды да ташлап китте – ди килмешәк зат.
- Ник ул сине ашамады, бу ерткыч-җанвар?- дип сорады егет.
- Белмим, бәлки аңа ошамагандыр, - булды җавап.
- Чыгар мине теге якка – ди сәер зат. Егет риза була чыгарырга сәер затны елганын ар
ягына, кулына күтәрмәкче була. Бу сәер зат әйтә аңа, -“син мине аркаңа атландырып чыгар, миңа шулай җайлырак”, ди. Егет килешә, аркасына атландыра сәер затны, елганың ар ягына чыгара, бер коры урынга туктый да, әйтә, -“чыгардым, әле төш, бар үз юлың белән” ди. Бу хатын-кыз кыяфәтендәге сәер зат төшми егетнең аркасыннан, -“әйтә, юк төшмим, әле шулай икәүләп йөрербез”, ди. Егетнең ачуы чыга, шушы килмешәкне аркасыннан алып ыргытмакчы була, юк, булдыралмый. Бу сәер зат егетне бугазыннан буа башлый, егетнең чарасы юк, мәҗбүр була буйсынырга шушы хатын-кыз кыяфәтендәге сәер затка. Китәләр шулай бергәләп, көненендә төнләдә егетнең аркасында шушы сәер зат. Йокларга ятканда да аркасыннан төшми егетнең, гель янында, йә аркасында, йә кендек тирәсендә, йә янтаында була егетнең. Бугазын чорнап алганда, әгәр егет шушы заттан котылырга омтылса, ул аны буа башлый. Шулай шактый көннәр бергә йөргәч, егет әкренләп күнә башлый язмышына, аркасында утырган бу сәер затка. Ял итәргә ятканда, бу сәер зат гел егетнең ирлеген кытыклый, уйный үзе белән, яшь егет бит, теләк тумый булмы, туа. Егет шушы сәер зат белән мәҗбүри булсада, җенси мөнәсәбәткә керә, алар шулай һәр көнне бергә булалар, йокы вакытында да бу сәер зат уяу йоклый, егеттән һәрчак иртәрәк уяна, шуңа күрә егет ничектә бу сәер заттан котылалмый. Шулай ук, йөргәндә дә, әгәр юлда кешеләр күренсә, сәер зат егетне мәҗбүр итә яшеренергә. Байтак вакыт бергәләшеп йөргәннән соң, бу сәер зат корсакка уза, шулайда егетнең аркасыннан төшәргә уеда юк төсле. Егет бер көн күреп алды, тагы үзе шикелле бер егетне, әлдә танышта ул, аңа Айгыр диләр иде, аныңда аркасында шундый ук хатын-кыз кыяфәтендә бер зат утыра. Егет эндәшмиэкче иде, юк бирми бу сәер зат, буа башлый, күрәсең Айгырны да шулай буа торгандыр, ди үз-үзенә егет. Әнә тагы берәү күренде егеткә, аныңда аркасында утыра шундый ук сәер зат, тагы берәү, икәү, өчәү, кайсы йөкле күренә корсагы зур, кайсы әлегә корсаксыз шикелле. Ничәүләр соң болар?- дип аптырый егет…
Инде бу хатын-кыз кыяфәтендәге затка табарга вакыт җитте күрәсең, бер көн шушы сәер затлар үзләренең “айгырлары” белән җыелдылар егет янына, кайсының аркасына утырган иде Атсыз килмешәк. Җыелдылар үз ара ят телдә киңәшеп алдылар. Егетләрдә бер-бере белән исәнләштеләр, нинди бәляга тарыганнары турында сөйләшеп алдылар, инде ничек, кайчан котылачакбыз ошбу бәлядан, дип зарландылар үз ара. Тиздән котылачаксыз, менә таба башлагач, аркаларыгыздан төшәрбез, шул чак сез ирекле, тик безгә берәр золым эшләмәгез, дип кисәттеләр. Егетләр, “юк-юк”, дип сүз бирделәр. Шуннан соң таралдылар, әммә бик еракка түгел.

Яңа нәсел башлануы.

Шушы кешегә ошаган җанвар егеткә кушты куаклар арасына керергә. Таптылар җайлы урын, утырырга кушты. Утырдылар җиргә, шул чак хатын-кыз кыяфәтле зат егетне буа башлады. Егет тартыша, тыпырчына, бәргәләнә, ә бу зат җибәрми генә аның бугазын, бууын дәвам итә. Шул чак ул әле егетнең канын да суыра башлый, берничә мизгелдән соң, егетнең тыпырчынуы туктый, егет хәрәкәтсез кала. Шушы хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәк егетнең канын суыруын дәвам итте. Менә тәмам туйды егет каныннан, егетнең үле гәүдәсеннән аерылып бер читкәрәк шуышты. Шунда бер-ике көн ятты, бер кыз бала тапты, бала нәк кеше баласы тик, кул аяклы иде. Калганнары да, шушы хатын-кыз кыяфәтендәге килмешәкләр, бер-бер артлы тагы 11бала таптылар, шулай итеп 12 кыз бала булды. Алар атланып йөргән ир-айгырлар язмышы бер үк иде, бөтенесен буып үтерделәр шушы хатын-кыз кыяфәтендәге затлар. Балаларның әниләр бар, ә әтиләре юк булып чыкты. Бу хәл бер карашка кыргый күренсәдә, балаларның киләчәге өчен бернинди куркыныч калдырылмады, чөнки килмешәкләр бик сак иделәр, иң баштан ук барча мөмкин булырдый куркынычны, үзләренең токымнарына юк иттеләр. Чөнки, шушы баларның аталары исән калган чакта, кем белә, нишләр иделәр алар шушы кыз балалар белән? Кайсылары тудылар аларның ирегеннән башка? Алар үтерергә мөмкин иделәр шушы хатын-кыз кыяфәтендәге сәер затларны, кайсылары алдады үзләрен, ауаннады, ирекләреннән мәхрүм итте, ниһаять, алар үзләренән туган балаларны да үтерергә мөмкин иделәр,- дип курыктылар килмешәкләр. Чөнки шулай була калса, алар җирдә нәселләрен калдыралмаячклар, димәк сәяхәтләре бушка булачак?! Юк, дәвамнары өчен мөмкин булачак куркынычны шушы килмешәкләр бердә икеләнмичә бетерделәр дә куйдылар. ..
Әле бу сәер затлар кызларын тәрбияләү, асрау белән мәшгүл иделәр, балаларын имчәк белән имезәлзр хатыннар шикелле, чиратлашып ауга чыгалар, шунда берәр зур булмаган җәнлек тотып, аның канын суырып, ашап тамакларын тук итәләр иде. Шулай көн артыннан көн, ай артыннан ай, ел артыннан ел үтеп, шушы кыз балалар инде тәпи-тәпи үзләре йөри башладылар. Тәрбиянең икенче баскычы башланды, төрле-төрле әйберләр кулларына биреп өйрәтеләр үзләрен әйберләр белән кулланырга, ук җәядән атарга, уклар әзерләргә һәм башка шундый кирәк-яраклы күп төрле кораллар белән файдаланырга. Бу килмешәкләрнең аяк-куллары булмасада, алар җәя тартып ук атарга тиз өйрәнеп алган иделәр үзләренең ирләреннән, шуңа күрә балаларына күрсәтә белделәр.
Кызлар үскән саен аларга бирә торган дәресләр дә үзгәрә барды, аңлаттылар үзләренә; җирдә яшәүче барча халыклар кайчан булса, барчасы да аларга буйсынакчалар. Тик алар моңа ошанырга һәм һич кайчан онытмаска шушы сүзләрне, үз-ара бергә булырга, һәм үрчергә тиешләр. Бер-берләрен һич кайчан күздән югалтмаска, алар арасында элемтә һәр даим булырга тиешле, кайда гына аерым-аерым, сибелеп-чәчелеп, җир кешеләре арасында яшәсәләрдә, алар бер-берләренең ярдәмен тоеп, күреп яшәргә тиешләр. Шул вакыт кына аларның киләчәге бу Җирдә куркынычсыз булачак. Шуны онытмаска тиешләр! Алар бу Планетага килделәр мәңгелеккә, алар өчен башка яшәрди урын юк. Ә биредә инде Җир тулган кешеләр белән, менә хәзер сез аларга инде ошаган, безгә түгел, сез алар кебек кул-аяклы, аларча төз басып йөрисез, әле сезгә кирәк булачак аларча ашарга-туенырга да йөрәнергә. Без биредә сезгә булышчы түгел, моны сез үзегез башкарырсыз. Сезгә кешеләрчә ут белән файдаланырга кирәк, алар кебек итне утта пешереп ашарга йөрәнергә, биредә күпме тиз өйрәнәсез, шул кадәр отышлырак дип, дәресләрен бетерделәр.
Кызлар үстеләр, балиг булдылар, матураеп киттеләр, ә әниләре күзгә багып картайдылар, ямсезләнделәр, авызларында тешләре төште, азау тешләреннән башкалары, килде вакыт үлеп тә киттеләр. 12 килмешәк кыз бала, аналарының мәетләрен берәр чокыр табып, шунда ташладылар, өсләренә тал-чыбык, корыган үләннәр ябып киттеләр. Инде ниһаять шомлы аналардан арынгач, кешеләр арасына, кешеләр күзенә күренәселәре килде. Кирәк иде киәүләр табарга үзләренә, аларга да аналары кебек үзләренең дәвамларын калдырырга кирәк бит? Ә моны ничек эшлисең ирләрсез? Әниләре тик кызлар гына таптылар, җитмәсә әйтеп калдырдылар, ир баларыгыз булсада, әле күп заман алар белән никахлашырга ярамас дип, чөнки үзара никахтан туган бала бу җирдә яшәргә сәләтле булмас, чөнки алар яртыян, тиле-миле, килбәтсез кыяфәтләрдә туачаклар дип, искәртеп куйдылар. Кызлар белә, әниләре юкка әйтмәс мондый сүзләр, шуңа күрә алар борынгы әниләре сүзен һәрчак үтәп яшәделәр…

Үрчәү.

Бу кызларда, үзләренә киүләр табар өчен әниләре юлын сайладылар, алар инде егетләрненң аркаларына әниләре кебек атланып түгел, ә хәйлә белән ялгыз ауга чыккан ир-егетләрне кулларына төшерергә уйладылар. Хәйлә үзләрендә җитәрлек булганга, алар өчен монысы авыр түгел иде, ауны тоткан егет каршына яшь кенә матур кыз килеп баса?! Ир кеше кызларга һәр чак мохтаҗ, егеткә кызык, кайдан бу кызый килеп чыккан үзе чибәр, үзе ялгыз?
-Син ник минем җирдә аулыйсың? Биредә мин аулый торган урын. Ә син кайдан килеп чыктың?-дип сораган була кыз.
-Ничек син биредә аулыйсың, мин биредә аулыйм, ә сине беренче күрүем, -ди егет.
-Юк биредә мин аулыйм, күрәсең без әле очрашканыбыз булмаган, -ди кыз. Кыз ачулы булмаганга, егеттә бераз суына төшә, кызыксынып кызны күзәтә башлый.
-Әйдә алайса уртак бүлик, -дип егет кызны тынычлындырмакчы. Ә кыз тыныч, тик тышкы яктан ачулы булып кыланды гына.
-Ярар, - ди кыз, -бүлик. Бүлделәр, егет китмәкче иде юлы белән, ә кыз аңа, -әйдә минем өлешне кыздырып ашыйк, ә калганын теләсәң үз өйңә алып китәрсең, -ди. Егет килешә, чөнки өлешедә кала, тамак-та тук булачак. Учак ягып итне кыздырып ашыйлар, шунда ашаган арты бераз ял итеп аласылары килә һәм шундук яталар ял итәргә. Ял вакытында кыз бу егетне аздыра, алар якынлашып китәләр. Егеткә бик ошый, түбәсе күккә тиә. Алар тагы да тагы кавышып алалар, бере-беренә бик ошый, егет оныта бар дөнясын, шулай алар берничә көн бергә яшиләр, якынаеп китәләр. Кызның да егетне яныннан җибәрәсе килми, егетненңдә китәргә исәбе юк. ..
Кыздан егет сорый, ә син кем белән яшисең, синең кауымың-нәселең кем?-дип. Кыз әйтә, “без яшибез 12 кыз бергәләшеп, күчеп килдек бу җиргә, торган җиребездә дошманнар көтмәгәндә һөҗүм итеп, бөтен ир-егетләребезне, әти-әниләребезне үтерделәр, ә без 12 кыз качып өлгердек, хәзер менә биредә бергәләп яшибез. Мин бүген ауга чыккан идем, биредә сине очраттым”, -ди.
-Унике кыз бергә яшисез, ничек инде алай? - ди егет. Әйдәгез безгә, безнең башлык сезне үз итәр, яклар, бездә бәлки киәүгә чыгарсыз- ди егет. Кыз бераз уйга чума, соңгыдан әйтә “юк бармаслар туганнарым”, - ди.
-Әйдә син безгә, бергә яшәрбез син миңа ир булырсың, ә мин сиңа хатын,- ди кыз. - Әйдә, танышырсың сңелләрем белән, -дип үтенә башлады. Егет риза булды барырга шушы кызның өенә.
- Ә, ничек соң синең атың?- ди егет.
- Атың? - ди кыз гаҗәпләнеп.
- Әйе, һәр кешенең үз аты-исеме бар-ди егет.
- Минем исемем юк, -ди кыз.
- Ничек инде алай исемең юк? - дип кабатлый егет, - Ярар, Атсыз кыз-ди егет.
- Атсыз кыз – дип кабатлый кыз.
- Ә, мин Анихар, -ди егет. Шулай итеп танышкач, калган җәнлекнең яртысын
күтәреп кайталар Атсыз кыз торган урынга. Анда боларны 6 кыз каршылады, барда бер-беренә бик ошаганнар, Анихар шундук югалты шушы Атсыз кызны, кайсы биредә Атсыз, кайсы юк, һич аерып булмый. Кызлар егетне кызыксынып карыйлар, тикшерәләр, әле аларның егетне болай якыннан күрүләре беренче иде.
Бу кызларның торган урыннары урман эчендә, куаклар арасында, бер зур алачык, шунда күмәкләшеп унике кыз бер үзләре генә яшиләр икән. Кызларга балачакта аналары аларга ерактан, бер ышык урыннан күрсәткән иде кешеләрне, аларның ирләрен, хатын-кызларын, балаларын. Ә менә болай якында, янәшәдә күрү кешене, бу кызлар өчен беренче мәртәбә иде. Әниләре кызларына сөйләп килделәр, “кызым, балакаем, сезгә туганнарыгыз белән шушы кешеләр арасында яшәргә, алар кебек кыланырга, зур үскәч ирләренә кияүгә чыгып, бала-чагалар шул ирләрдән табарга, нәсел-ыруны җәелдереп җибәрергә. Тик сез бер-берегездән аерылмагыз, кияүгә чыгып аерым яши башласагызда, бер-берегезне белеп-күреп, ярдәмләшеп яшәгез! Чөнки сез бер-берегезгә кардәшләр, сездән туган балаларда кардәшләр, ә ирләрегез, балаларыгызның әтиләре кардәш түгел, алар.., безгә ятлар”, дип сөйләгәннәре хәтерләрендә нык сакланган иде ошбу килмешәк кызларның. Шунда әниләреннән сораганнары да булды, “ә без аларга шулай ук ятлармы”- дип. “Әлбәттә”, булды әниләренең җаваплары.

Васыять.

- Җир халкы сезнең хезмәтчеләрегез булыр, тик сез менә шушы васыятләргә һәр заман тугры булсагыз гына. Шулайда сезгә җиңел булмаячак, максатыгызга ирешер өчен сезгә нык тырышырга, үрчергә кирәк булачак. Без килдек башка галәмннән, менә 12 хатын-кыз, әммә без җирдәге кешеләрдән нык аерыла идек тышкы кыяфәтебез белән. Безнең аяк-куллар юк, күрәсез бит, җир кешеләренеке кебек. Менә сездә аяк-куллар, шуңа күрә хәзер сез алардан тышкы яктан бер җирегез беләндә аерылмыйсыз, әммә эчке яктан сез бүтәннәр, алар гойлар ә сез башкалар. Сездә хәйлә бар, акыл да шулай ук, җир кешеләрендә хәйлә юк, акыл аларда да бар, әммә аларда хәйлә юк, ни әйтсә шуны эшли алар. Ә, сез сүз бирәсез икән, шуннан карыйсыз, сезнең файдага булса үтисез, булмаса үтәмисез. Сүздә тормас өчен, хәйлә белән сәбәбен табыгыз, шуның аркылы котылырсыз әйткән сүзегездән. Шулай ике якта риза булачак, сез сүзегезне бозсагызда аның сәбәбе бар икән, сәбәпсез түгел, сәбәп сезне аклаячак”- дип өйрәткәннәр иде үзләрен аналары... Ә кешеләр, киресенчә, әйткән сүзләренә тугры булалар, алар файдасына булмасада үтиләр, сүзгә тугры калалар. Менә алар шул яклары белән сездән аерылалар да инде. Тагы сүзләрен дәвам итеп, сөйләгән иделәр аналары ничек килеп чыкканары турында бу чит-ят җиргә. –“үзебездә белмибез күпме юлда булганбыз, яралдыкта, үстек - тә бер очкыч эчендә, анда безне караучы тәрбиәләүче затлар юк иде, күрмәдек үзләрен, әммә шул ук вкыт, ашау-эчү мәшәкәтләре ничектер үз-үзеннән башкарыла иде, без аны юнләп аңлап-та өлгермәдек, килеп төштек шушы җиргә. Очкычыбыз ватылганмы, юкмы без бәлмәдек, чөнки ул очты-да очты каядыр, бер вакыт каты итеп, килеп бәрелде нәрсәгәдер, без куркынынып уяндык, күрәсең без йокыда булганбыз, сизмәдек. Күзләрне ачсак, без очмыйбыз инде, очкычыбыз хәрәкәтсез, бернинди гүләгән тавыш юк, тирә юнь тып-тын иде. Белмибез нишләргә? кая барырга? Бармаска? ни нәрсә алда булачагын? Шулай уйлашып, кайгырышып торган чакта, ниндидер без күрмәгән, белмәгән ике аяклы зат килеп җитте безнең хәрәкәтсез калган очкын янына. Башта күзәтте, безнең очкыч аның өчендә чит-ят икән, ул безнең очкычка ниндидер бер могҗиза итеп баккан. Очкычыбыз төшкән урында шактый гына чокыр икән, ул шушы чокыр кырыенда озак кына карап утырды, берни эшәми генә. Без белмибез нишләргә, нинди дәрәҗәдә безгә бу зат куркыныч? әллә безгә файдалы? Бездә аны күзәтәбез ишектән, шулай шактый гына күзәткәннән соң безнең очкычны, шушы кеше төште чокырга, тотынды тикшерегә очкычны, китте тирәләтә әйләнеп, кире ишек янына килгәндә, кайсыбыздыр куркып бер төймәгә баскан иде, ишек тотты да ябылды. Бу кеше тышкы яктан очкычны куллары белән капшап, тикшереп тирә-юнне әйләнеп чыкты, бакса ишек юк, эчкә керәлми. Без эчтә барысында сизәбез, бер әйләнде, ике, инде кайтып китәргә булды ахрысы, шул чак без тәвәкәлләп ишекне ачарга булдык. Ачык ишекне күргәч, бу кеше туктап калды, нияте бар иде эчкә керергә, без карар кылдык тиз генә, аны эчкә кертми генә, берәүебезгә ишек янына килеп утырырга, башкаларыбыз яшеренде. Әммә ерак түгел, әгәр кеше үтерергә, йә тагы нинди булса яманлык эшләргә ниәте булса, шул ук вакыт ярдәмгә килергә. Юк, ул кеше куркыныч түгел иде, безнең белән танышты, соңгыдан без аны аздырып, аның белән барыбызда кавышып чыктык, егет яшь гайрәтле иде, кайберәүләребез аның белән икешәр мәртәбә кавышалды, ул арыды, йокыга талды, бездә арыган идек, карыннарыбыз ач иде, шунда барчабыз бер юлы бер фикергә килеп, аның канын суыра башладык, туйганчы суырдык, баксак ул хәрәкәтсез ята, үлгән икән инде. Кешенең каны безгә бик ошады, бик шифалы булды, соңгыдан без аның мәетен очкыч эчендә калдырып, очкычны ташлап китәргә булдык. Чокыр төбеннән чыгу безгә бик авыр булды, чөнки үсеннтеләребез белән бер әйбергә ябышып булмый, чокыр тирәсе ком иде. Көч-хәл белән чокыр төбеннән чыктык, соңгыдан сезнең булачак әтиләрегезне хәйлә белән аулап алдык, аркаларына атландык-та шунда яши башладык. Аркаларыннан төшми йөрдек, үзләрен безләр белән кавыштырдык, теге Көнтөп белән кавышулар безләргә тәҗрибә булды, аннан, шушы кавышулар биктә барыбызгада ошады, ләззәт иде. Анан сезгә йөккәч, табар вакыт җиткәч, без шушы ирләребезне будык, каннарын суырдык, ул безгә сезләрне тапканчыга чаклы җитте. Менә сез тудыгыз алар шикелле аяк-куллы, сезгә алар арасында яшәргә җиңел булачак, ә безләрне бер кешегә дә күрсәтмичә, үлгәч мәетләребезне ташлап китегез, күчегез башка җирләргә”-дип әйтеп калдырганнар иде.
Әниләре үлгәч, кызлар алар кушканча барында эшләделәр, аналарын бер чокырга ташлап, өсләрен үлән-яфраклар белән каплап, башка җиргә күчтеләр, һәм биредә яши башлаган гына иделәр…

Беренче килмешәкләр буыны.

Менә инде алар беренче мәртәбә күзгә-күз кеше белән очрашулары иде. Озакламый тагы биш кыз, биш ир-егет килеп керделәр алачыкка. Бу кызларның шатланганнарын күрсәң иде, ничек алар сикеренделәр, биеделәр, кул чабыштылар, үзләре бер-бере белән кочаклашып, ир-егетләрне урап алдылар. Китте уен-көлке, йөгерешү-куышу егетләр белән, соңгыдан шушы 12 кыз бала кавыштылар егетләр белән. Егетләр канәгать, рәхәт үзләренә һәр егетне ике кыз иркәли, шулай шактый гына кочышып-кавышып уйнап туйгач, тотындылар танышырга, белешергә, кызларның атларын сорадылар, аларның исемнәре юк икән, егетеләр моңа бик гаҗәпләнделәр. Йә ярар, кушарбыз шунда берәр исем-ат сезләргә, дип килештеләр үз-ара. Егетләр шундый исемнәрдә иделәр: Анихар, Бабил, Карут, Кәпрәй, Мазак, Чурай…
Шулай итеп, бу алты ир – егет, унике хатын-кызлар белән яши башладылар, шушы хатыннар аларга күп бала-чагалар таптылар, ыру-нәсел җибәрделәр. Нәсел үрчеп китте, җир йөзендә моңа кадәр булмаган яңа кабилә-халык пәйдә булды…
Шушы адәми затларга ошаган җанварлардан туган хатын-кызлар, берничә буын гель кыз балалар гына китерделәр, ошбу кабилә күпчелеге хатын-кыздан гына тора иделәр. Ирләрне бу хатыннар әниләре кебек, күрше кабиләләрдән кулларына төшерәләр иде, кайчак ялгыз юлчыларны әсир итеп ала иделәр. Күбесе хатын-кызлар фәхишәлек беләндә шөгелләнә иделәр, кайберәүләре фәхишәлекне кәсеп итеп-тә сайладылар. Көнкүреш кәсепләре, аучылык, терлекчелек, игенчелек, моның белән ирләре шөгелләнә иделәр, чөнки бу хатын-кызлар терлекчелекне дә, игенчелекне дә белми иделәр, өйдәге эшләрдә алар өчен якын түгел иде. Юкка гына әйтмлиләр бит, “ана сөте белән кермәгән тана сөте белән керәлми” дип, биредә дә шулай, аналары кызларына фәхишәлектән башка һөнәр-кәсеп биреп калдыралмадылар, белмәгәнне ничек өйрәтәсең?..

Вакыт эзләрне җуя.

Берничә гасырдан соң, шушы кауым шактый үрчеп китте, бер зур кабилә-халыкка әйләнде. Инде, араларында үзләреннән туган ир-егетләрдә шактый гына, кызларда күп. Ошбу кауым-кабилә тирә-юньдә яшәгән кешеләр белән берникадәр элемтәдә иделәр, алардан күп нәрсәне күреп өйрәнделәр. Әдәмнәр кебек үк терлекчелек-малчылык белән көн күрә башладылар, алардан күреп кием-салым үзләренә хәстәрләргә өйрәнделәр. Бу килмешәк кауым-кабилә кешеләр һөнәрен тиз үзләштерә, өйрәнә иделәр, шулай иттеп җирдә үрчеп киттеләр, кәсепле булдылар. Кешеләрнең язмаларын, телләрен өйрәнделәр, сәүдәгәрләр белән танышкач, сәүдә итә башладылар. Сәүдә үзләренә ошап китте, шушы һөнәрне һәм төрле бизәнү-ясану әйберләр ясарга да өйрәнделәр һәм аларны да үзләштерделәр. Кәрваннарга ияреп, башка илләр, халыклар, андагы дәүләтләр белән таныштылар. Алар кешеләрне, аларның холыкларын, гөреф-гадәтләрен, йолаларын, риваятләрен, тормышларын-көнкүрешләрен гель өйрәнә, гель тәҗрибә туплый иделәр. Бик күп телләр өйрәнделәр, шушы белемләре аларга тәрҗемәче эшләрен башкарырга да ярдәм итте, кәсеп булды үзләренә…
Менә шулай, ел артыннан ел, гасыр артыннан гасыр үтеп шушы килмешәкләр нык үрчеделәр, яшиләр җирле халыклар - кабиләләр кебек. Бу килмешәкләрнең серләре бар, кайсыларын алар үзләре геннә белә, буыннан-буынга тапшырып килә. Ә җирле халыкларның бернинди серләре юк, алар яшиләр, үрчиләр, бере-бере белән мал өчен, җир өчен сугышалар, хатын-кызларын әсир итеп алалар, ирләрен хезмәтчеләр итәләр, шулай яшиләр, бере дә хыялланмый икенчесенә баш булырга, буйсындырырга, көчләре җитсә алар аны эшли дә куя, озын-озак баш ватмый гына. Аларның тормышлары гади, табигать кануны буенча яшиләр. Ә, килмешәкләр бердә исләреннән чыгармыйлар борынгы әбиләре сүзләрен, “сез җирдәге халыклардан өстен, аларга баш булырсыз, алар сезгә буйсыныр, тик үрчегез, бергә һәм бердәм булыгыз”…

Библия (Тәүрәт китабы).

Алар хәзер шактый үрчеде, ә ничек менә бу җир кешеләренә баш булырга, аларны үзләренә буйсындырырга, дип аптырыйлар иде. Чөнки алар күп үрчесәләрдә, җирдәге кабиләләр дә үрчиләр һәм алар күбәү, шуңа күрә үрчү тизлегедә алардан күпкә күп. Инде нишләргә дип, аптырыйлар болар. Барча кабилә-халыкларны ничек буйсындырасың, андый көч каян алырга? Менә шундый уйлар белән яшәгәндә, шушы каумның бер өлеше Ауропага килә, шундагы халыклар, дәүләтләр тәртибе белән танышалар, телләрен үзләштерәләр һәм алар арасында яшәп калалар. Танышалар юнаннар белән, аларның сәнгатләре, язмалары, укымышлары, сәяхәтчеләре, күп төрле риваят-әкиәтләре белән. Шунда алар тап булалар юнан телендәге бер китапка, кайсы аларга кызык күренә, һәм алар шушы китапны кулга төшерәләр, өйрәнә башлыйлар. Чөнки бу китап, үзе бер могҗиза, моңа кадәр күп китаплар укысаларда, менә шушындый китап алар кулына беренче мәртәбә эләгә. Нәрсә турында соң бу китап, нинди анда серле уй-фикерләр язылган? Ни өчен шушы килмешәкләр ошбу китапны бик кадерләп, иң кирәкле, иң изге китап дип кабул итә? Җирле халык бу китапка әллә ни исе китми, биредә Алла турында, дини кагыйдләр язылган. Бу китапны юнаннар үзләре күчереп язган, алар фикеренчә, бер кыргый халыктан, юннанарның үз диннәре, Аллары бар, алар башка халык-кабилә Алларына мохтаҗ түгелләр, дип аларның шушы китапка исләре китмәгән. Ә, менә килмешәкләргә шушындый дин, Алла бик кирәк, чөнки борынгы әбиләре әйтеп калдырган максатка ирешер өчен, менә шушындый дин аларга булышачак. Китапның исеме “Җитмеш аңлатма” була, бу килмешәкләр шушы китапны 70 ел буе өйрәнәләр, үзләштерәләр, ниһаять аны үз телләренә тәрҗемә кылып, “Тәүрәт” дип атыйлар һәм шуннан яһудиләр дине барлыкка килә. Биредә алар үзләрен Исраил дип, диннәрен яһуди дине дип атыйлар. Һәм бу динне бер кабилә-халык дине дип иглан итәләр. Үзләрен Алла сайлаган халык, Алла белән килешүләр төзегән, Аллага якын, Алла белән арадаш халык дип, Алланың илчеләре, пейгамбәрләре дип, үзләренең борынгы бабаларын (булмаганны, әбиләрне бабалар дип атап булмый бит инде) атыйлар…

Библиядәге (Тәүрәтәге) төрки сүзләр.

“Җитмеш аңлатма” (Септуагинта –70 толкований) исеменндә ошбу китап фәндә мәглүм, ул саналадыр Тәүрәт китабының күчермәсе итеп. Әммә кайбер галимнәр фикере буенча шушы “Җитмеш аңлатма” Тәүрәт китабыннан 70 елга олы, элгәре диләр. Ягни мәсьәлән, күчермә төп нөхсәдән иртәрәк язылган булып чыга?!? Ничек инде алай булалсын?? В. Махнач яза, “менә шулай, шундый табышмак”, дип. Мин бер үзем генә түгел шикләнүче шундый булмаган хәлгә, шундый ук шик белдерә башка берәүдә, “Находка, поставившая под сомнение первичность христианста” (Известия, наука. Ru. 24 нояб 2006 ел Петр Образцов,). Башка берәр галимнәр язмаларында шундый фикергә очраганым юк. Аның бүтәне булмаска да мөмкин, чөнки бу бик серле әйбер, серле әйберләр турында күп мәглүматлар булмый, биредә аның бередә җиткән.
Чынлапта серле китап бу. Юннанар беренче христианнарда, яһудиләрлдә түгелләр, шулай булгач, шушы китапны нинди халыктан язып алганар икән? Бу “Җитмеш аңлатма” китап итеп язылган булганмы, әллә юннанарга кемдер сөйләп биргәнме? Чөнки китап язылган борынгы юнан телендә, шуңа күрә урын бар язып алганнардыр, дигән фикергә. Ярар, әгәр язып алган булсалар, кемнән, нинди халыктан язып алулары мөмкин? Юнаннарның курше халыкларда андый дин булмаган, Мысырда да шулай ук, әгәр мысырда булган булса, шушы килмешәкләр бу дин белән таныш булырлар иде, чөнки мысыр белән элемтәгә алар иртәрәк керә, юнанарга караганда. Димәк, юннанар шушы “Җитмеш аңлатманы”, башка халык-кабиләдән язып алганнар шикелле. Ә мондый халык берәү генә, кайсы белән элемтәгә керәләр юнаннар, һәм алар юннанарга бик көчле йогынты ясыйлар, андый халык - скифлар була.
“Септуагинта” (70 толковапний), ни өчен Септуагинта сүзен җәя эчендә бирелгән 70 (Толкований-Аңлатма) , ягни җитмеш аңлатма дип, өстәмә кертелгән икән? Димәк, бу сүз “Септуагинта” юнан телендә түгел, ә язылган бүтән телдә, кайсы телдән юннанар китапны күчереп алганнар, һәм үзләренә аңлаешлы булсын өчен җәя эчендә эчтәлеген биргәннәр үз телләрендә 70 аңлатма дип? Шулай фаразларга нигез юк түгел. Менә бит шушы 70 Толкований, татар теленә күчерсәң, килеп чыга Җитмеш аңлатма дип, нәк җәя эчендәге шикелле. Димәк, ошбу Септуагинта “Җитмеш аңлатма” булада инде. Ә ничек килеп чыккан икән шундый һәр колакка сәер сүз? Күрәсең юнаннар “җитмеш-йитмеш” сүзен күчереп язганда йә үз телләренә яраклаштырып язганнар, йә хәрефләре туры килмәгән, төгәл бирәлмәгән сүзнең әйтелешен. Ошбу китап нинди телдә язылган булган соң икән? Тарих фәнендә бик күп көнбатыш тарихчылары скифларны төрки кауым-кабиләләр белән бәйләп күрсәтәләр, моңа шактый дәлилләр дә китерелә. 17 гасыр урыс тарихчысы П. Лызлов та скифларны төркиләрнең борынгы бабалыры дип яза. Миндә шушы фикердән чыгып, тикшерергә булдым татар теле аркылы шушы “септуагинта” сүзен, димәк моның өчен нигез бар. Шулай булган чакта Библиядәге төрки сүзләрнең ничек бу китапка кергәннәре аңлашыла да инде.
Чөнки Библиядә күп төрки сүзләр, атамалар, исемнәр очрый, димәк төрки сүзләр Тәүрәткә скифлар теленнән, юнаннар аша эләккәннәр булып чыга. Тикшереп багыйк: төрки
авазы “й-җ” юнан телендә күчкән “с” авазына. Үз чиратында “с” авазы төрки телләрдә икенче аваз беләндә бирелә “һ” авазы белән башкорт телендә, ә татар телендә бирелергә ихтимал “ч-щ-җ” рәвешендә. Шушы очракта “Септуагинта” сүзе бирелергә мөмкин “җепту” ә аваз “п” һәм “м” берберләрен алмаштыралар, шушы очракта “септу” сүзе “җимтеш-җитмеш” рәвешендә бирелүе бар. Һәр хәлдә 70 Толкований бик якын эчтәлеге һәм яңгырашы белән татар сүзе “Җитмеш аңлатма”-га, башка телләр сүзенә караганда. Шушы очракта ошбу “Җитмеш аңлатма” китабы төрки-татар дине Тәңречелек булып чыга, һәм тәңречелек диненең аңлатмалары, кайсыларын язып алган булганнар юннар скифлардан?! Библиядә (Тора, Ветхий Завет) моңа дәлилләр дә юк түгел. Менә шуннан бер өзек: “Авраам шушы урынга исем бирде: -Иегово – ире” (Бытие 22-нче баш, 14-нче әйтем ).

Тәрҗемәсе шулай бирелгән: “Ходай карар” (урысчадан тәрҗемә минеке). Ә “Иегово ире”, дигән сүзнең мәгнәсе ни нәрсә аңлатырга мөмкин? “Иегово” сүзе бик охшаш “иянеке”, дигән сүзгә, мәгнәсе беләндә туры килә, әйтелеше дә бик якын. “Иегово ире” “Иянеке ире-җире” булып чыга, чынлап-та йир-җир Иянеке, ә кем ул Ия? Ә ул Алла Тәңре. Менә монысы дөрес, бу сүз берничектә “Алла карар” дигән сүзгә туры килми, әйтелеш ягыннан да, мәгнә ягыннан да. Шулай ук Тәүрәт китабында башка төрки сүзләрдә шактый: (Бытие 5-нче Баш, 9-әйтем), “Енос тудырган Каинана”, дип язылган. Каинана (кайнана) татар телендә иргә хатының анасы, хатынга иренеке, аңлашыла биредә хаталык бар, йә күчереп алынганда дөрес язылмаган, йә каиана сүзен ялгыш кеше аты – исеме дип аңлаганнар? Кайсы телгә карый икән бу сүзләр? Игтибар белән карыйк: “Ирад(т)” – Ир ат, шулай ирләрне атыйлар, “Иоктан”, болайда аңлаешлы сүз, “Алмодад, Узал, Иске, Кедроламера, Ана, Онам, Бирши, Магог, Билган, Киттим, Аркей, Уц, Акан, Ир, Гирсам” һәм башкалар. Биредә шундый 200 дән артык исемнәр дип бирелгән төрки сүзләр, чынлыкта исә исемнәргә бердә охшамаганнар, хәзер бу сүзләр (сказуемые), бәлки борынгы заманда исем булулары да мөмкиндер. Әммә бары-бер бу сүзләр төрки сүзләр, аларны берничектә урыс-яһуди сүзе дип әйтеп булмый. “Узал-усал, Иске - иске инде бу сүз хәзердә шушы ук мәгнәдә йөри, Ана - ана инде, “Бирши- бирше-бирсе-берсе”, “Магог” – мин күк, мин Тәңре мәгнәсендә биредә бирелгән булырга тиешле, “Билган”- Белгән – белемле, укымыш, хәбәрдар, “Киттим” – Китим, барйым-килим, фигыль «Аркей» – Арка, “Уц” – уч-үч, хәзердә шул ук мәгнәдә йөри. “Ир”- Ир- кеше, “Гирсам” – Кирсам-керсәм” (фигыль), «Акан» – аган-агам. Биредә шик юк, болар барда төрки сүзләр булырга тиешләр. Ә, ничек төрки-татар сүзләренең шушы борынгы Тәүрәт китабына (Библиягә) эләгергә мөмкин иделәр? Төрки-татар сүзләре борынгы юнаннар скиф кабиләләре риваятләре аша кергән булсалар гына, башкача юк.
Килмешәкләр ул заманнарда әлегә төркиләр белән очрашмаган, үзләрен-телләрен белмәгән, шуңа күрә кайбер сүзләр шушы “Җитмеш аңлатмадан” (Септуагинта) аларга ул чакта аңлашылмаган дигән фикер бик урынлы, шуңа күрә ул сүзләрне шул килеш калдырганнар, алар тирәсендә яшәгән кабилә-халыклар да ул заманаларда белмәгән төркиләрне.
“Җитмеш аңлатмада” язылган Тәңре дине йолаларын үзгәртеп, Тәүрәт китабын язалар, аның географиясен, анда бирелгән кабилә-халыклар исемнәрен барчасын (күбесен) алмаштыралар. Инде шулай итеп яңа дин барлыкка килә, алар аны атыйлар яһуди дине дип, үзләрен исраил халкы, сонгыдан гәүрәйләр дип, моңа кадәр атсыз-исемсез килмешәкләр бер юлы атлы да, динле дә булып китәләр. Ниһаят алар табалар нигез, әбиләре әйтеп калдырган максатка ирешерди, шушы корал белән бөтен җир шарын әйләнеп чыгалар.
Тикшерүне дәвам итәбез, менә тагы “Иске Сүз ” китабындагы төрки сүзләргә-атамаларга тартым сүзләр: беренче китап Бытие, Адам алейәссәлам балары һәм аларның дәвамнары китерелә: - Сиф, аның улы – Енос, аның улы – Каинана, аның улы – Малелеила, аның улы - Иаред, аның улы – Енох, аның улы – Мафусаил, аның улы – Ламех, аның улы – Ной, аның уллары – Сим, Хам, Иафет (Бытие, 5 баш, 3-22-нче әйтемнәр).
Биредә игтибарны үзенә җәлеп итә, “Каинана” һәм “Малеил” исемнәре-сүзләре яңгырашлары белән якын татар теленә. Каинана- кайн-ана сүзләре бик якыннар, бездә әле бар “каниш” ягы дигән төшенчәдә. Биредә кан-кардәш мәгнәсе ята, кайнана да, кан кардәше була, кияүгә, йә киленгә, ике яшь кеше бергә кушылгач, аларның каннары кушыла балаларында. Менә шуңа күрә кайнана – кан кардәше, ана була да инде. Икенче исеме, Малелеил- малеил сүзе-исеме дә төрки-татар сүзенә охшаган, бәлки маллы-ил, баллы-ил, бай-ил дигән мәгнәдә йөрткәннәрдер борынгы заманнарда? Ике сүз бергә кушылып исемгә дә күчәргә мөмкин. Менә шушы исемнәр-сүзләр арасында игтибар итәр идем: Аскиназ, Доданим, Киттим, Мешех, Маш (баш), Уц, Хуш (куш). Төрки телләрдә кайбер хәрефләрнең бер-берләрен алмаштыру гадәтен күздә тотып, шушы сүзләрне менә болай язып багарга кирәктер. Мешех-Бешек- Пешек диптә әйтелергә мөмкин, төрки телләрдә сүз башында күбрәк “б-п” авазлары булганлыгын истә тотып, һәм “б-п-м” авазлары бере-берен алмаштырганлыгын белеп, шушы сүзләрне шулай реконструкция ясау дөрес булала. Шул чакта ошбу исем шулай әйтелергә мөмкин; “Бешек-бишек, пешек-пишек” рәвешендә булып, бала бишеге күздә тотылуы һәм ят телдә кеше исеме дип кабул ителүе мөмкин.
Ной пегамбәр уллары: “Сим, Хам, Иафет (1) . Иафет уллары- Магог, Гомер, Мадай, Иаван, Фувал, Мешех, Фирас; (2): Гомер уллары- Аскеназ, Рифат, Фогарма; (3), Иаван уллары: Елиса, Фарсис, Киттим, Доданим (4). Хамның уллары (әтисе тарафыннан каргалган):Хуш, Мицраим, Фут, һәм Ханаан (6). Хушның уллары: Сева, Хавила, Савта, Раама һәм Савтана, Раамның уллары: Шева һәм Федан һәм Нимрод (7-8). Симның уллары: Елам, Ассур, Афроксад, Луд, Арам. Арамның уллары: Уц, Худ, Гефер, Маш” (Бытие, 10-баш , 1- 23-әйтемнәр).

“Ашкеназ, Гефер, Киттим, Маш, Мицера, Уц, Хуш, Фут” –исемнәрдә төрки-татар теле аркылы тикшереп чыгарга кирәк. Бу исемнәрнең дә әйтелеш-язылышы үзгәргән булулары бар, әгәр без әйтәбез икән Библия күчереп язылган Тәңре дини китабы “Җитмеш аңлатма” (Септуагинта) китабыннан дип (моңа дәлиләр югарыда китерелгән иде), без нәк шушы фикердә, ошбу очракта төрки-татар телен файдалану, табиги нәрсә.
“Уц-Уч, маш-баш-паш, аңлашыла, колониаль телгә күчереп тору мәгнәсез. Шулай ук “Киттим-китим-киттем”, “хуш-куш, фут-пут”, биредә “ф-п” авазлары бере-берен алмаштыра. “Мицрам- Бицрам-Пицрам”, ихтимал борынгы варианты –“бицера- бичера-бичара” булуы, “Гереф-Кереп”, “г-к“ һәм “ф-п” төрки-татар телләрендә бере-берен алмаштыра, “кереп” дигән сүз өстәмә аңлатма таләб итми.
Тагы шушы “Көнкүреш” китабыннан берничә исемнәрне алып карыйк: 25-әйтем “Евер улы Фалек һәм икенче улы – Иоктан, менә бу исемдә гәүрәйләр сүзе булмыйча, төрки сүз икәне күренеп тора.
Адам алейәссәләмның барча баларының дәвамнары китерелә, тик ни өчендер Иафет улы Магогның гына балары китерелми? Соңгыдан Магог Корани- Кәримдә китерелә кеше сыйфатында түгел, берниндидер куркыныч ерткыч җанвар сыфатанда, кайсы карачкы урынында кулланыла. Күрәсең, башта Магогны Адамның оныгы дип язсалар, соңра инде аны икенче төрле сыйфатта күрсәтәләр, менә бу очраклы әйбер түгел, дип уйларга нигез калдыра. Магог сүзе охшаш төрки-татар сүзе “мән күк”, тарихта билгеле төркиләр Күк төркиләр дәүләте. “Маг-мән” “гог-күк” һәм бу исем төркиләргә бәйле, шуңа күрә Магог күрәсең төшерелеп калдырыла. Искә төшерик, гарәп-хазар сугышларын, кайсысы башланып китә 7 гасырда һәм дәвам итә 150 ел. Менә шушы сугышта гарәпләр бик күп югалтуларга дучар булып, тәмам көчләрен җуялар, һәм алар ислям динен корал белән башка халыкларга тагудан туктарга мәҗбүр булалар. Шушы заманнарда урысларның бабалары-славяннар мәҗүсиләр һәм тагы шактый мәҗүси халыклар була, ислаям динен татартырга мәйдан киң була ул чакларда, әммә гарәпләрнең көчләре моңа җитми инде. Ә Көрьән –Кәрим 8 гасырда, хазрәти Осман халифлек иткән заманда китап булып басылганын искә төшерсәк, аңларга була, ни өчен Нух пегамбәр оныгы (Библиядә) – Магог бер әкияти ерткыч-җанвар сүрәтендә бирелгәнен. Чөнки төрки хазарлар 150 ел буе гарәпләр белән сугышып, төрки җирләрдә ислям динен таратырга бирмиләр. Нинди сәбәп булгандыр инде моңа, әллә төркиләрнең тәккәберлеге, әллә гарәпләрнең дорфалыгы? шушы факт тарихта бар.
Тагы шунарга да игтибар итми булмый. Юнаннар тарихчысы Геродот китергән скиф риваятендә скифлар атасы булган Тагарма-Таргитайның икенче улының исеме – Афроксай. Меннә шушы “Көнкүреш” китабындагы – Афроксад һәм Геродот китабындагы скифлар башлыгы Тагарма-Таргитай улы –Афроксай исемнәре берүк кеше исеме, тик Геродотта кушымтасы –“сай”, дип, ә Библиядә - “сад” дип бирелгән. Шул ук бер скиф исеме дип уйларга нигез бар.
“Афросад уллары: Сала, Сала улы Евер. Евер уллары: Фалек, Иоктан. Иоктан уллары: Алмодад, Шалеф, Хацермавеф, Иерах, Гадорам, Узал, Дик, Овал, Авималех, Шев, Офир, Хавил һәм Иовны, яшәгәннәр алар, Мешәдән Сефарга чаклы көнчыгыш таулар ягында” (Бытие, 10 баш, 22-30-әйтемнәр).
“Евер, Иоктан, Хацермовеф, Гадорам, Узал, Дике” – болары да төрки сүзләр-исемнәр-атамалар. Годорам, котор-кутыр, ә “ам” биредә ят тел кушымтасы. Евер- мөмкин әйтелергә - әвер-авыр, лип, чөнки борынгы төрки бабалар нинди мәгнә куйган бу сүзгә, хәзерге язылышы буенча төгәл әйтеп булмый. Төрле фаразларга урын кала, бик ихтимал ул заманнарда “авыр” сүзе әйтелергә мөмкин “әвер” формасын да, ә күчереп яза-яза килеп чыгуы бар “евер” рәвешендә. “Иоктан” сүзе болайда аңлашыла, аңа махсус тикшерү кирәкми. “Хацермавеф” исемен тикшерсәк, “к(х)ацер-качер-качыр” мәгнәсендә, “мовеф” исемнең икенче яртысы, “Кацермовеф-кацырмавеб-качырмавеб” бәлки бу сүз “качырмадык” булгандыр дип уйларга нигез бар. Кайбер төрки исемнәр-сүзләр алмаштырылырга мөмкин борынгы арамей исем-сүләренә, бик мөмкин, шулай булган хәлдә дә төрки сүзләр-атамалар-исемнәр Библиядә тулып яталар.
Моисейның икенче китабы – Исход (Ис. 2 баш 21-22-әйтемнәр): Моисей өйләнә Мадиам бәге кызы Сепфарга аңардан улы туа, атын кушалар – Гирсам. Моисей әйтә- “мин куштым бу исемне шуңардан, чөнки мин килмешәк бу җирдә-илдә”- дип. Менә бу исем - Гирсам-Кирсам-Керсәм, килмешәк дигән мәгнәгә бигүк ятмый, гирсам-кирсам-керсәм күбрәк туры килә “керәм –керү, ойртка керү” “примак”мәгнәсенә карыйдыр.
“Алла әйтә Моисейга: Мин бар Сущий (Иегово)” (Ис. 3-баш, 14-әйтем). Сущий сүзе “Иегово” дип китерелә. Биредә бу ике сүз мәгнәви яктан бер-беренә туры киләме юкмы төгәл генә әйтеп булмый, бәлки Сущий Ия дигән мәгнәдәдер. Чөнки Иегово сүзен икегә бүлсәң, Ие(я)- Хуҗа, чынлапта Алла дөняда барча әйбергә хуҗа, монысы беркемдә дә шик тудырмый, ә “гово”- сы урыс телендәге кушымта, “кемнеке” дигән сорауга туры китереп, сыйфат була.
Тәүрәт китабында шушындый төрки сүзләр би хисап, һәр бүлегендә ничәшәр, менә бу төрки сүзләр Тәүрәт китабында очраклы керетелгәнгә, йә башка телләрдәге охшаш авазларга карамый, болар мөстәкыйль төрки сүзләр һәм борынгылар, дип исәпләргә урын калдыра.
Менә алар бар Ииусус Навин китабында да: “Билган, Ана, Ир, Ор, Енак, Шешей, Ахимен, Кедес, Телем –(ирләр исемнәре). Тикшереп карасаң: Билган – Белгән- белемле-булдыклы мәгнәсенә ия сүз, Ана – бу сүз барчабызга аңлашыла өстәмә аңлатмалар таләб итми, шулай ук –Ир сүзе дә, Ор-сук (сок), (Иусу Навин, 15 баш, 22-62 әйтемнәр). Енак- енәк-янәк, йән-ян мәгнәсендә булса кирәк, Шешей – шеш, калку, эре-зур мәгнәсенә ия, Ахимен- “х” авазы төрки телләрдә соңгы алынма аваз икәнлеген истә тотып, Акмын дип исәпләргә урын бар. Акмын - ак-мин, чөнки “мын” сүзе “мин” дигән төшенчәгә ия, димәк акмын-ак төсле-чырайлы кеше-бала. Шулай ук, Кедес, Телем исемнәре дә татар теленә тартым, “кедес-кетес-китес(ш), “телем” – кисәк, ипи телеме (кисәге) шушы мәгнәдә сүз хәзердә актив кулланышта, югарыда искә алган идем инде, татар-төрки телләрдә кайбер авазлар бер-берләрен алмаштыра дип, биредә дә шул ук хәл күзәтелә.
“Ахау”- хатын-кыз исеме “х-к-г” авазларының бер-берләрен алмаштыра торган гадәтләрен искә алып, “Акау-Агау”рәвешендә булган диәргә нигез бар. “Иегово”-Алла исеме.
“Гацор, Хадафа, Хецрон, Амам, Шема, Ацем, Иим, Кесил, Хорма, Циклаз, Мигдал, Шарухен - Шарухань, Сансана, Ештаол, Ашна, Цора”; таулар: “Шамир, Иатыр, Сохо, Ианум, Елтекон, Мидин, Ирмелах, Ен-гади” (Ииусу Навин, 15 баш, 1-21 әйтемнәр) .

“Гацор, Хадаф, Хецрон, Ацем, Иим, Ештаол, Ашна, Цора”. Беренчедән игтибар итәргә кирәк “ц” авазы бик актив кулланышта, шушы аваз шулай ук акетив кулланышта булган хазарларда, кипчакларда да, аларның дәвамы булган мишәрләрдә дә бик актив аваз бүгенге көнгәчә. “Хецрон- Хецер (он кушымта) –Кечер, кичер- кичәр, Кацор- Гацор-качыр”, “Хадаф-кадап, Ацем-ачем, ацы-ачы-әче, Иим-иям (хуҗам) Тәңре, Ештаол- ешта-ол, яштә-ол, яштә-ул, Ашин – (а кушымта)- аш-әш-әшнә, Цора-Чора-чура, су-елга, чура-хәрби төркем. Менә күпме татар телендә шушы исем-атамаларның вариантлары бар, ят сүзләр булса вариантлары булмас иде.

Левит китабы 25 баш, 5-әйтем, шулай яңгырый: “әгәр туганнар бергә яши булсалар, бере үлсә, баласы булмаса, аның хатыны якка китмәскә тиеш, аңа өйләнергә тиеш иренең олы туганы ”. Менә мондый адәт төрки-татарда борынгы заманнарда булган, тик абыйсы хатынын балалары белән ала торган булганнар, ошбу гадәт татарларда яшәп килгән 20-нче гасыр башына чаклы.
“Хеврон элгәре атала булган Кириаф- Арба” (14-баш, әйтем 15).
“Хеврон шәһәре элгәре “Кириаф-Арба” дип атала булган (Ис.Н. 14 баш, 15 әйтем). Нәрәне аңлатырга мөмкин “кириаф-арба” сүзе? Хеврон шәһәре элгәре “Кириаф-Арба” дип атала булган, соңгыдан ни өчендер төбәк исеме алмашына. Биредә шундый хәлнең булуы мөмкин, моңа бердән-бер сәбәп, биредә яшәүче халыкның идарәдән китүе, башка халык-кабилә тарафыннан басып алынуы аркасында гына. Чөнки халык күнегеп беткән үз теленә ятышлы төбәк атамасын үзгәртеп тормый, моны эшли тик башка, чит-ят кауым. әгәр шушы сүзләрне тикшереп карасак. “кириаф” сүзе “кереп-карап” яңгырауы бар, истән чыгармыйк, төрки телләрдәге аваз алмашлыгын, биредә чит телдәге “ф” авазы төрки телләрдә “п-б” авазларына алыштырыла, ә семит телендә шушы сүз башкача яңгырашта. Төрки-татар телләрендә борынгы вакытта “ф” авазы бөтенләй булмаган, шушы авазны “п-б” авазлары алмаштырган. Ә семит телләрендә (гарәп, яһүд) киресенчә, “ф” авазы актив кулланышта. ә “п” авазы бөтенләй юк. Шуның өчен гарәп әлифбасына фарсылар кертә “п” авазын, соңрак төрки-татар тагы өсти “ч-ж-ю” авазларын. Шуннан чыгып әйтеп була, “кириаф-кирип-кереп” мәгнәгә ия сүз дип. Сүзнең икенче яртысы- арба, аңлашыла, “арба-кергән” (сыйган), төбәкнең борынгы архаик атамасы булырга тиешле. Чөнки тел кагыйдәсе буенча “кергән-арба” дип сөйләшмиләр, бәлки борынгы вкытта шулай сөйләгәннәр, могнысы әлегә караңгы.

Иудага күчкән шәһәрләр, җирләр исемлеге китерелә: дала Син, Цин, Кадес-Верне, Хецрон, Аддар, Ацмон, Беф-Хогле, Беф-Араве, югарыга Богана ташына кадәр. Девир, Ахор, Галгала, Емек Ен-Шемеш, Ен-Рогал, Енно улына: Иевус, кайсы Иерусалим, Ваал, Кириаф-Иарим, таулар Сеир һәм Иарим, Кесалон, Елтеке, Фамнор-Саран” (Иес. Н.11).
Син төркиләр кабиләсе, Цин – Чин, кытайларны төркиләр шулай атаганнар. “Алдар”- алдый, алдалак, аңлатып торасы юк, безнең өчен ап-ачык мәгнәсе, башка сүз-исемнәрдә тартым төрки телләргә. Менә шул китапта җир-су атамалары бирелгән: “Енак, Шешая, Ахимана, Фалмая, Ахсу-кыз , Гофонил, Кеназ, Кавицеил, Едер, Иагур,..Кедес, Асор,..Телем,..Гацор (кацыр?), ..Амам, Шема,..Ацем, Иим,.. Цикла, Мадмана, Сансана, Шелихим, Аин,..Ештаул, Цора, Ашна...Мигдал-гад, Ашан, Кеила,..Азот- таулар. Шамир, Иатир, Сохо, Ианум (шәһәр исеме), Елтекон, Мизин, Ирмелах, Ен-гади” ((Ииусу Навин, 15 баш, 1-21 әйтемнәр).
Менә биредәге сүзләрдә, алдагы әйткән фаразларга өстәмә дәлил булып торалар. “Богана. Девир (тевир?). Хецрон (кецрон-кецрәк?), галгала (калкала-кал-кала) Емек (йомык?), Ен-Шемеш (ен-ян-шем-цем-чем-сем) – еш, биредә кушымта булса кирәк. Чит тел кагыйдәәсе буенча, җирле сүзгә басып алучылар кушымтасын кушып, җиңел әйтелеш өчен яңа хуҗаларга шушы җир-төбәкләрдә. Биредә туп-туры үзгәрешсез бирелгән “Богана” сүзенә иктибар итми булмый. Шушы төрки сүз бирелә семит теленә ятышлы рәвештә, “багана” түгел. ә “богана” сыйфатында. Шулай ук; “Енно-янә(?)- Иевус- ия-баш”, хәзердә төрки-татар телләрендә “ия-баш-Иябаш” атамаларын очратып була.
Менә шушы сүзләр, һәм алда китерелгән исем-атамалар күрсәтәләр дә инде төрки-татар сүзләр-атамалар икәнлеген. Минемчә, шиксез дәлил булып тора Библия китабы (Тәүрәт) борынгы төркиләр дине Тәңречелектән күчереп язылганын, килмешәкләр анда төрле үзгәрешләр ясап, күб исемнәрне семит телләре кагыйдәсендә язып, үзләренә бирелгән дин китабы дип күрсәттер өчен. Шуның өчен китапта гәүрәйләр уртада, бар дөнья алар тирәли генә әйләнә, аларны гына кайгырта. Аллада аларга ничәме-ничә мәртәбә, гәүрәйләргә тугры булырмын дип ант итә, гәүрәйләрнең туктаусыз гоняһ эшләрен ярлыкап килә, үзләрен туктаусыз үгетли. Аларга якшы-җиңел тормыш, дөньяга хуҗа булырсыз, барча халыкларга – баш, дип вәгдәләр бирә. Әле алда, шушы, кеше ошанырдай булмаган, Тәүрәт китабыннан үрнәкләр китерелер, укырсыз, тагы бер кат уйланырсыз! Мөмкинме соң мондый хәл? Менә шушы килмешәкләр, төрки динен үзләштереп, дингә үзгәрешләр кертеп, җир йөзендә бар тарихны бозып яздылар. Шулай итеп алар чәчте орлык, ә бүген уңышын җыя, ә без гел аңыбызны җуйган хәлдә асылына төшә алмый иза чигәбез.
“Аддар –ат-тар-атар, Ацмон-Ацмын-ац-ач сүзеннән, Богана-багана, Галгала-Калкала-кал-кала, кал тамырыннан ясалган сүзгә охшаган. Ен-шемеш-ян-шебеш, ян-шепеш, биредә “ен-ян” сүзе булса кирәк, чөнки әйберне аңлата торган сыйфат, кайда “шемеш-шебеш – чемеш-цемеш”- янәшәдә.
“Фараон: мин сезгә бирермен Мысырда иң якшы уңдырышлы җирләр, яшәгез шушы җирдән туенырсыз (есть тук земли), шулай итеп чакыра Якубны балалары белән
(Б. 45 баш, 17-20 әйтемнәр).
Менә биредәге “тук” сүзе, “тук-туклану”, шик юк төрки сүз булганлыгына, Библиядә дә ошбу сүз шушы ук мәгнәдә китерелгән, чөнки “есть тук земли” әйтемен башкача аңлап булмый. Тук-аш мәгнәсендә бирелгән, ашагач кеше тук була инде, “есть тук земли”.

3-нче Патшалык китабы.

“Асаның әнисе – Ана ясаган үзенә пот Астарты” (3-нче Патшалык китабы , 15-баш, 13-әйтем). - Менә биредә Ана исеме китерелгән, бу сүзне шулай ук татарга аңлатасы юк, башка күп төрле шундый төрки-татарга аңлаешлы сүзләр белән дә шундый ук хәл.

4-нче Патшалык китабы.

“Алдома пегамбәр, Шалум хатыны”,( 4-нче Патшалык китабы, 22-баш, 14-әйтем).
“Алдома-алдама” пейгамбәр алдакчы булмый, ул Алла тарафыннан кешеләргә җибәрелә яшәү рәвешен, дини нигезләрен аңлатмак өчен. Бик үзенчәлекле бу сүз, “Алдома-алдама-ялганлама” дигән мәгнәдә булуы шик тудырмый, чөнки пегамбәр кеше, алдакчы булалмый. Биредәге “шалум-чалым-цалым-салым” сүзе бәлки төркичә түгелдер, дип уйларга мөмкин, чөнки төрки-татар телендә мондый сүзгә тарыганым юк.

1-нче китап Паралипоменон.

“Шешер улы”..(1- к. 4-баш, 2-әйтем), “Цорян кауымы” – хәзердә татарда бар шундый атамалар; чурайныкылар – цорайныкылар (нәсел), “уллары Ишма, Идбаш (1-нче китап Паралипоменон, 2-баш, 18-әйтем 3-әйтем).
Идбаш”.- Ишма-ишмә, “кирәкмәгәнне ишетмә”, дигән гыйбәрә бар татарда, “Идбаш-Итбаш” – “д-т” авазлары бере-берен алмаштыра төрки сүзләрлә, еш очратып була, “Ит- ит, бәлки “ит-эт”, “баш” сүзе биредә кушымта, төрки-татар сүзенә тартым исем-ат, “шешер улы”, бәлки бу сүз “шеш” сүзеннән, ул чакта “шеш” – түрә мәгнәсендә булуы бар, чөнки “шеш” аңлата авырткан җирне геннә түгел, ниндидер югары урын бтләүчене дә шулай атарга ихтимал, “шеш-калкулык-тау” мәгнәсендәрәк.

“Иуда уллары, Ир, Онан.( 1 к. П. 2-баш, 3-әйтем)
Ир, ир инде, “Онан” бәлки “Аннан” булгандыр, чөнки борынгы сүзнең дөрес язылышын әйтеп булмый, шулай булганда, бу фигыйль татар теленә карый.

“Иаким һәм Хозева да торучылар - Иоаш, Сарыф”.( 1 к.П. 4-баш, 22-әйтем).
Иоаш – юаш, бик охшаш сүз, Сарыф - гарәб сүзе (?)

“Аврама (Ибрагим) туганы Нахор, өйләнәләр Ибрагим Сарага, Нахор өйләнә Аран кызы Милкага, Иске оныгына, Сара балага узалмый торган була (неплодна), баласы булмый” (Бытие, 11 баш, 29 – 30 әйтемнәр).
Биредә “Иске” сүзе шиксез төрки-татар сүзе, тик татарлар әйтәләр, иске дип түгел, ә карт диләр, анохронизм билгесе? Библиядә күп шикле урыннар, пегамбәрләр алдарга өйрәтәләр (Аврам-Ибрагим, Яков-Якуб) Аврам хатыны Сараны сеңелем дип күрсәтә (Бытие 12 баш, 10, 20 әйтемнәр), Исаак хатыны Ребекканы сеңелем дип атый (Б.26 баш, 7-9 әйтемнәр). Ребекка, улы Яков-Якубны алдарга өйрәтә (Бытие 27 баш, 1-30 әйтем).

“Синең туганың килде, хәйлә белән фатихамны алды” (Бытие 27 баш, 35 әйтем).

Шундый алдаулар сибелеп ята Библия битләрендә, менә (Б. 30 баш, 28-34, 37-43ә-р) - Якуб хәйлә белән өлешен артыра, күрсәтә тапкырлык, зирәклек. Хатыннарына әйтә (Рахилә, Лия), “әтиегез миңа ачулы, әммә әтиемнең Алласы минем белән, Ул әтиегезның малларын анардан алып миңа бирде”(Б. 31 баш, 1-9 ә.).
“Табыш малына хыянәт итү пәйгамбәргә һич дөрес булмас. Бер кеше хыянәт итсә (алдаса минем искәрмә), кыямәт көнендә шул хыянәте белән килер. Аннары һәрбер кеше кылган эше буенча тиешле җәзасын алыр, тиешсез җәза белән золым ителмәсләр” (Коран 3 сура, 161 аять).
Менә тагы Көрәни Кәримнән шушы аятләрдә алдауны тыялар: “Алыш-биреш эшләрендә нәрсәгезне үлчәгәндә яхшылап үлчәп бирегез, кеше зарарына к4им үлчәүләрдән булмагыз. Үлчәгәндә тигез, дөрес үлчәүләр белән үлчәгез! Үлчәгәндә хыянәт итеп, кеше хакына кермәгез, вә фәсәд, золым эшләрен кылмагыз, явызлыкны җир өстенә таратмагыз!” (Коран С. 26, 181-183 аятләр.)
Көрьәни Кәримдә алдау юк, алдау тыелса, ә Библиядә киресенчә, пегамбәрләр алдыйлар үзләре, шулай ук хатыннары да, хәттә пегамбәрләрнең үзләрендә алдыйлар (Ревекка Исакны). Димәк, кирәк чакта хәйлә корырга ярый, ягни алдарга мөмкин, рөхсәт ителгән була. Шушы хәл тора-бара килмешәкләргә шактый өстенлек бирә халыклар арасында, чөнки берәүләре алдый, икенчеләре алдауга бармый, тугры кала әйткән сүзгә, нәтиҗәдә оттыралар, килмешәкләргә өстенлек күчә. Биредә Алланың гәүрәйләргә биргән өстенлекләре әлегә күренми, ә аларның дин кагыйдәләрен үз кирәклегенә яраклаштырулары гына күренә.

Ул гына да түгел, Якуб уллары үзләрен күрсәтәләр явыз-мәкәрле итеп. Эш менә болай була: “Якуб кызы Дина, бер көнне чыга сәхрага, кыз бик матур була, күрше бәкнең улы Сихем аңа гашийк була, кызны тотып ауанный. Әтисенән сорый, әтием Елмор, менә шушы кызны сора миңа хатынлыкка дип? Әтисе риза була. Баралар кызны сорарга, Якубның уллары кырдан кайткач, шушы хәлне белгәч, үч алырга исәп тоталар. Әйтәләр ярар, без риза, тик бер шартыбыз бар, без сеңелебезне бирәлмибез печтермәгән иргә, башта печтерсен, диләр. Егет моңа ризалаша. Якуб уллары әйтәләр, әгәрдә сезнең барча ирләрегездә печтерсәләр үзләрен, без бергә кардәшләрчә яшәр идек, ул-кызлар белән алмашып, диләр. Елмор бәк улы Сихем белән, үз кешеләренә шушы сүзләрне җикерәләр, һәм алар каумының барча ир-егетләре печтерәләр үзләрен. Ике көн узгач, Якуб уллары төнлә коралланып күршеләренә һөҗүм итеп, бар ир-егетләрне үтерәләр, шулай ук Сихим белән Елморны да, бар малларын талыйлар (Б.34 баш, 1-29 әй.).
Күрше халыкны алдап, үз гадәтләрен күрше халыкка таккан булып кыланып, төнлә юлбасарларча ташланалар һәм үтерәләр үзләрен.

“Израил (Якуб) күчеп китә бар гайләсе белән Мысырга..Якубка төшендә Алла әйтә: Мин синең әтиең Алласы, курыкма, Мысырга бар. Мин анда синең нәселеңнән Олы халык булдырырмын. Мин синең белән Мысырга барырмын, Мин ук сине кире чыгарырмын мысырдан. Улың Иосиф үз кулы белән сине җирләр”(Б.46 баш, 1-5 әйтемнәр (?)

Ни өчен Алла Тәалә шушы алдакчы гәүрәйләргә булыша, алдаган өчен җәза бирми? Күренеп тора, гәүрәйләр Мысырга үзләре ачлыктан күчә, шушы күчүне соңгыдан “мысырда әсирлектә” дип фикер тараталар. Бик сәер күренеш, Алла шушы гәүрәйләрне җитәкләп йөрүләре күңелгә шик-шөбә өсти. Ничек инде шулай булсын? Алланы адәмнәрдән бер кемсә күрәлми, ә менә гәүрәйләр белән Алла Тәалә, кочаклашып йөри, булып чыга.?

Бытие (Көнкүреш) китабында китерелә Мысырга килгән (күчкән) гәүрәйләр саны, 70 кеше (Б. 46 баш, 27 әйтем).
Мысырда ачлык еллар башлана, игеннәр уңмый, шуның белән Иосиф оста файдалана: “Иген бирә Иосиф мысыр халкына, алардан ала атлар табуны белән, куйлар көтүенә, Шушы юл белән барча мысыр халкын коллыка дучар итә. Мин сезләрне Фараон очен сатып алдым җирләрегез белән, уракның 5/1 өлешен бирерсез Фараонга, калганнары сезнеке булыр, ди Иосиф” (Б. 47 баш, 19-24 әйтемнәр).
Салым, уңышның биштән бер өлеше фергавенга күп түгел, ә малларын көтүләре белән алу, монысы чынлап-та талау.

“Шулай итеп, Мысыр җирләрендә Г(к)есем дә, Израиль (халкы) яши башлады һәм күбәүләп үрчеде, шушы җирләргә хуҗа булды” (Б. 47 баш, 27 әйтем).
Менә гәүләйләрнең “мысыр әсирлеге” башы. Хәйләкәрләр тиз үрчеп 430 ел эчендә аларның саны берничә миллионга җитә, ә мысырга килгән булганнар нибары 60-лап кына.

“Чөнки әле ике ел ачлык җирдә булачак: һәм тагы биш ел, шушы елларда урмаслар һәм сукмаслар (ни орать, ни жать не будут) (Б. 45 баш, 6 әйтем).
Менә шушы әйтемдәге сүз “орать” берничек тә мантыйкка сыймый, чөнки колониаль телдә берни аңлатмый, шуңа күрә “ни жать” дип өсти. Шуңа биредәге тестта сүз “орать” ят сүз аңлашылмый, бәлки шушы сүз “уру-урмак” сүзе булгандыр? Шул чакта барысыда үз урынына туры килә, “урак өсте, уңышны уру” гади эш, Тәүрәтне “Җитмеш аңлатмадан” күчереп язучылар шушы сүзне аңламый булып чыга, менә өстәмә “жать” сүзе ни өчен китерелә.

Исход.

“Израиль уллары-кызлары бик ишәеп, көчләнеп киттеләр, бар мысыр җирләре алар белән тулды. Яңа фараон Мысырда борчыла башлады, Иосиф вафатыннан соң” (И. 1-баш, 7 әйтем). Фараон әмер чыгарды, яһудиләрнең ир балаларын тугач ук үтерергә. Әммә Шифра һәм Фуа исемле бала табучыларга ярдәм күрсәтүчеләр, фараонның әмерен үтәмәделәр” (Ис.1 баш, 15-16 әйтемнәр).

Менә ни өчен гәүрәйләрләр Мысырдан китәргә мәҗбүр булалар икән, “бик нык үрчеп” Мысыр дәүләтенә гәүрәйләр ягыннан куркыныч яный башлауга, фергавен гәүрәйләр санын чикләргә мәҗбүр була, куша яңа туган ир баларын үтерергә. Монысы куркыныч инде гәүрәйәрләрнең үзләренә.

Муса (Моисей) пегамбәрнең тууы (Ис.2 баш, 2 әйтем), Муса үтерә мысырлыны һәм кача (Ис.2 баш, 12 әйтем), Муса өйләнә Мадиам бәге кызы Сепфарга, ул аңа ул таба, исем кушалар Гирсам (Кирсам-керсәм), “чөнки мин бу җирдә килмешәк” ди, Муса (Ис.2 баш, 21-22 әйтемнәр).
Алда шушы исемгә аңлатма бирелгән иде инде, тагы өстәмә итеп шуны әйтәсем килә, Гирсам-исеме дә төрки сүз, Моисей үзе аңлатуынча, ул шушы җиргә (кауымга) кергән, шуңа күрә шундый исем-ат бирелә “килмешәк” сүзенең бер төре – “кирсәм-керсәм”. “Мадиам-бадиам-падиам”-бәге, ихтимал шул килеш күчерелгән 70 Аңлатма (Септуагинта) китабыннан. Чөнки Гирсам-керсәм-кергән, исемедә килмешәк төшенчәсендә. Күрәсең анда булган шундый эпизод, кайсын тулаем күчереп язганнар. Ә аерым сүзләрне теге-яки башка телләргә тарту кыен, ә менә мәгнәсе-эчтәлеге, башкача, чөнки биредә сүзнең эчтәлеге өстәмә аңлатма бирә.

“Алла Мусага әйтә, Мин Сущий (Ия), шулай дипа әйт Израил улларына, мине сезгә Ия җибәрде диген” (Ис.3 баш, 14 әйтем). “Мин бар Сущий”, менә шушы сүз бик аңлашылмый, туры киләме ошбу очракта “Ия” сүзенә, мәгнәви яктан килә шикелле, ә тулысынча? Тәүрәттә эчтәлекләр гель кабатланып киләләр, мин шушы тәртипне сакларга тырыштым, чөнки бүтәнчә язсаң, Тәүрәттәге язма тәртибе бозыла, шуңа күрә кабатлаулар күп.
“Муса сакау телле була” (Ис. 4 баш, 10 әйтем). “Сепфора кулына таш пычак алып, улын печте” (Ис. 4 баш, 25 әйтем).
Сепфора (Сапура?) мадиам бәге кызы, алар кайдан өйрәнгән ир балаларны печүне? Мадиамнар Израил кауымыннан түгелләр бит? Димәк, ир баларны сөннәткә утырту бер яһудиләрдә генә булмаган, диәргә урын бар булып чыга? Бәлки шундый гадәт гәүрәйләргә чаклы булган? Әйтик, борынгы төркиләр дә сөннәткә утырту гадәте, тәңречелек тәглиматы буенча? Шушы сөннәткә утырту гадәтен бер килмешәк-гәүрәйләргә гына кайтарып калдыру дөрес булмас.

“Чыктылар Израил балалары Рамзестан һәм Сокховтан, 600 мең ирләр, бала-чагаларны санамыйча (Ис. 12 баш, 37 әйтем)..мысырда яшәделәр 430 ел” (ис. 12 баш 40 әйтем).
Муса пегамбәр, Ибрагим пегамбәр токымыннан (нәселеннән) түгел, ә ерак туганы токымыннан, “Левит нәселеннән берәү, өйләнә шушы нәселдәге кызга. Шушы хатын бер ир бала таба, өч ай баланы караганнан соң, баланы камыштан үргән әрҗәгә салып, Нил елга ярында калдыра” (Ис. 2 баш, 1-5 әйтемнәр).
“Муса пегамбәр бер көнне көтүе белән ераграк киткән..Шунда куаклар арасыннан аңа Алла дәшә, Муса! Муса әйтә, мин..Бирегә килмә, аяк киемеңне сал, бу изге урын. Мин синең атаң Ибрагим, Исаак, Якуб - Алласы. Мин күрдем михнәтләрен Минем халкымның Мысырда, аларның зарларын, җәфаларын..Мин килдем сезләрне коткарырга мысырлылар кулыннан, чыгарырга шушы җирләрдән..Күрәм, ничек мысырлылар рәнҗетәләр сезләрне” (Ис. 3 баш, 1-9 әйтемнәр).
– Кызык! Ни өчен Алла күрми икән башка халыкларның җәфаларын, зараларын, мохтаҗлыкларын борынгы заманнарда? Узган заманнарда? Бүгенге хәлләрен бичара халыкларның? Бер гәүрәйләрне генә кайгырта?

“Мысырлылар алдында күрсәтермен мәрхәмәтемне сезләргә. Ә кайчан китәрсез (Мысырдан) буш кул белән китмәссез! Һәр хатыннарыгыз күрше мысырлы хатын-кызлардан, танышлардан-күргәннәрдән сорап алсыннар алтын-көмеш әйберләр, бизәкләр, зиннәтле өс киемнәре! Шушы мысырлылардан алган киемнәргә киендерегез ул-кызларагызны, бала-чагаларыгызны, талагыз мысырлыларны”! (Ис. 3 баш 21-22 әйтем)

Аллаһы Тәалә өйрәтә гәүрәйләрне күрешләрен таларга, әйберләрен алып качарга? Хикмәт..? Билгеле, мондый хәл мөмкин түгел, бу Аллага яла ягу була, ширк. Ә алар ни өчен Аллага шундый яла ягудан куркмыйлар? Димәк, алар ышанмыйлар Аллага, аларның башка, без аңлап җитмәгән серләре бар, үзләре генә белә торган.

“Мин вәгдә биргән идем аларга (Ибрагим, Исаак, Якуб), Ханаан җирләрен аларга бирермен дип” (Ис. 5 баш, 4 әйтем).
Менә монысы тагы да ышанырдый түгел, ничек инде Алла бәндәгә вәгдә бирсен?! Әлдә соңгарак Алла гәүрәйләргә тугры булырмын дип ант та итә?
“Хезмәт кылыгыз Ходайга, сезнең Аллагызга, һәм Ул сезнең тәамнарыгызны, суларыгызны бәрәкәтле итәр, һәм сезләрдән авруларны алыр” (Ис. 23 баш, 25 әйтем).
Монысы аңлашыла, чөнки Алла юлында булырга кирәк, менә шул инде Аллага куйган хезмәте бәндәнең. Биредә каршылык юк сыман, ә шулайда алдагы вәгдәләре Алланың гәүрәйләргә, ничектер сәер тоела.
“Җир йөзенндәге бар халык Алла дошманы, чөнки Алла аларны бирә гәүрәйләр кулына, һәм гәүрәйләргә ярдәм итә җир халыкларына каршы” (Ис. 23 баш, 27 әйтем).
Менә монысы бик шикле әйбер. Ник Алла халыкларга дошман булсын, кайчан Ул бар халыкларга гөмер бирүче? Һәм ни өчен Алла гәүрйләргә бүтән халыклар алдында өстенлек бирергә тиешле? Бар халыкларны да Алла яраткан бит? Шулай булгач, аңа бар халыклар бертигез якын булырга тиешләр иде, әгәр алар үтәсәләр Алла кушканны. Ә кем әйтә халыклар Алла кушканны үтәмәгәннәр дип? Гәүрәйләр? Буламы соң алар сүзенә ошанып? Кайчан гәүрәйләр үзләре Алла кушканны тотмыйча, төрле гонһларга баталар?

“Күрделәр алар Израил Алласын. Һәм Аның аяк астларында зәп-зәңгәр сапфир, нәк күк йөзендәчә, күк төстә” (Ис. 24 баш 10 әйтем).
Димәк, Израилның махсус үз Алласы бар? Кайсы башка халыкларны сөйми, яратмый, дошман күрә? Шушы әйтемдә шулай диелгән бит? Ә башка халыкларның үз Аллалары? Шулай булып чыгамы?
“Алла Тәалә Мусага боера; әйт Израил каумына, алар миңа бүләкләр китерсеннәр! Һәр каюсы, тырышлыгы булса, миңа бүләк китерсен! Миңа китерсеннәр, алтын-көмеш һәм бакыр! (Ис. 25 баш, 3 әйтем, 5-7 әйтемнәр).
Гәүрәйләр Алласы биредә комсыз, алтын-көмеш яратучы итеп күрсәтелә. Алла алтын-көмешкә мохтаҗмыни? Ул бар дөньяны яраткан, җирне-күкне, бар терлекне, кешеләрне, малларны, алтын-көмешне яраткан Зат, шуңа мохтаҗмыни? Алла моңа мохтаҗ түгел, ихтимал биредә чынлап-та икенче гәүрәйләр Алласы турында сүз бара торгандыр, ә Көрьн Кәримдәге Алла башкадыр, берүк түгелдер, дигән уй-фикерләр туа шушы сүзләрне укыгач.

“Алтыннан эшлә ике хирувим(?) сынын” (Ис. 25 баш 18 әйтем).
Ә менә моңа кадәр Алла шулай боера:”Мин синең Аллаң, кайсы сине чыгарды Мысырдан, коллыктан коткарды. Әйе, минем каршымда синең башка Алларың булмас. Ясама үзеңә кумир һәм бернинди сүрәт ясама, җирдән-күктән һәм җир астыннан” (Ис. 20 баш, 2-4 әйтемнәр).
Менә шундый каршылыклар Библия битләрендә тулып ята. Йә Алла каргый гәүрәйләрне, йә куркыта, йә үтенә гәүрәйләргә, ә үзләрен туктаусыз гафу итә.

“Алла: - Мин ант иттем Ибрагимга, Исаака, Якубка, әйтем, синең токымнарыңа бирермен шушы җирләрне, дип. Җибәрермен синнән алда фәрештәләрне һәм алар куарлар; аморейларны, хетләрне, фрезләрне, евейләрне һәм иевусларны” (Ис. 33 баш, 1-2 әйтемнәр).
Библиядәге шушы юллар инде дәлил булып торалар түгелмени, югарыда әйткән фикергә, шушы Библия күчереп, гәүрәйләргә яраклаштырып язылган төрки-татар дине Тәңре китабы “70 Аңлатмадан”, дип? Менә тагы өстәмә дәлил булып тормыйлармы Библиядәге шушы юллар?

“Аллаһы Тәалә әйте: Менә Мин килешү төзим (заключаю завет): синең барча халкың алдында могҗизалар күрсәтермен, кайсылары әле булмады Җир йөзендә бернинди халыкта. Һәм күрер халык, кайсы арасында син үзең Аллаһының эшен. Бик куркыныч булыр ул, нәрсә эшләрмен синең өчен. Сакла сиңа хәзер нәрсә кушылганны, Мин куармын синең каршыңнан: аморейларны, хананнарны, хетларны, ферезләрне, евейләрне һәм иевусларны” (Ис.34 баш 10 -11 әйтем).
Алла бәндә белән Килешү төзи? Хәзерге заман күзлегеннән баксаң, дөньяда шундый хәлнең булуы мөмкин түгел. Мондый хәлнең борынгы заманнарда да булуы шикле, хәзердә шундый хәлнең булуы мөмкин түгел, барда уйдырма. Башка халыкларның нинди гоняһлары булган Алла каршында, Ул аларны гәүрәйләр өчен илләреннән куа? Гәүрәйләр гоняһлар кыла, ә гаеплеләр бүтән халыклар? Бәлки гәүрәйләр шайтан белән төзегәннәр Килеш, Алла белән түгел? Шайтан көчле дип әйтелә һәр китапта, менә ул гәүрәйләр арасында булып, аларның гаскәрләрен җитәкләп йөри ала. Шайтан көчле, аның хәленнән чынлап-та килә башка халыкларны җирләреннән-илләреннән куарга. Чынлап-та ул дәгва кыла, Алла урынына, аңа гына табынырга куша, төрле алтын-көмеш-бакыр әйберләр аңа кирәк, Аллага түгел. Чынлап-та ошбу эшләр шайтан хәленнән килердиләр. Шулай булган очракта аңлашыла нинди Алла турында сүз, гәүрәйләр Алласы – Шайтан-Иблис булганына. Тик Шайтан гына котырта, тик Шайтан гына бар халыкларны да җәлләми, дошман күрә, чөнки башка халыклар Шайтанга буйсынмый, аны Алла дип танымый Шайтанны сүми, шуңа күрә Шайтан җәзалый бар җир йөзәендәге халыкны, гәүрәйләрдән башка.

“Барча (разверзающие ложесна) – Миңа, шулай ук бар хайван иркәкләре, (разверзающий ложесна), үгезләрдән һәм куйлардан” (Ис. 34 баш 19 әйтем).
Менә Библиядәге шушы юлларда аңлашылмый. Миңа түгел, бәлки Минем ризалыгым өчендер? Әммә Библиядә Миңа дип язылган. Әгәр Ул чынлапта Алла түгел Шайтан булса, аңа кирәктер, анысын Шайтан үзе генә белә.

“ Алты көн эшлә, ә җиденче көн ял ит, ял ит чәчү-уру вакытында да. Җиденче көн бәйрәмен үтә, шулай ук урак беткәч бәйрәм ит, көзге җимешләр җыелгач бәйрәм ит. Елга өч мәртәбә, барча синең кауымың ирләре җыелырга тиешләр Израил Алласы каршына ”(Ис. 34 баш, 21-23 әйтемнәр).
Биредәге бәйрәмнәр туры киләләр төрки-татар милли бәйрәмнәренә, очраклы хәлме бу? Тик бездә бәйрәмнәр дүртәү: нәврүз, сабантуй, җиен, нардуган, Библиядә Сабантуй бәйрәме төшерелеп калдырылган. Бәлки сабантуй бәйрәме ул заманнарда гәүрәйләргә билгеле булмаган дип, уйларга нигез кала. Чөнки гәүрәйләр яшәгән җирләр, андагы табигать нык аерыла төрки-татар яшәгән җирләрдән, һәм һава торышларыннан, шуңа күрә төшереп калдырганга охшаган. Икенчесе дә бар бит әле, сүзгә-сүз күчереп язу, чит-ят халык мохитын-адәтләрен, әле куркынычта, тора-бара шушы халыкларның шушы охшашлыка иктибар итүләре дә юк түгел бит?

Левит китабы.

“Алла әйте Мусага: Әйт Ааронга, теләсә кай вакыт кермәсен чаршау артына святилище ковчег капкачы янына, үлеп китүе бар, чөнки Мин капкач өстенә инәрмен болыт эчендә”(Л. 16 баш 2 әйтем)
Шушы китаптагы урын, тагы бер өстәмә дәлил булып торалмыймы югарыда китерелгән фикергә? Нинди Алла төшсен, керсен синагога эчендәге чаршау артына? Чынлап-та анда Шайтан булуы гына бар, менә ул үтерергә ихтимал, чөнки нинди кыяфәттә булырга мөмкин Шайтан чаршау артында? Күрәсең, Шайтанның анда чын йөзе-бите булуы ихтимал, ә ул үзен шушы кыяфәттә күренәсе килми гәүрәйләргә, аларда шик тудырмас өчен?! Төрлечә фаразларга була, әммә бәхәссез – анда Алла Үзе түгел, ә Шайтан гына яшеренеп утырала. Аллага нәрсәгә кирәк үзен яшерергә бәндәдән? Ул теләми кеше белән очрашырга. Ә кем кеше Алла алдында? Ул бер тузан бөртеге генә Алла каршында, ә галәмдә әзмени андый җанлы һәм җансыз бөртекләр? Аларны бер Алла Үзе генә белә, әлегә кешенең белеме ул кадәрле түгел, дип кенә әйтеп була.

“Изге киндердән өстенә хитон кисен, астан шулай ук киндердән күлмәк кияргә киндер билбау белән бәйләргә, Һәм киндердән кидар кисен – болар изге киемнәр. Башта тәнен су белән юсын, аннан киенсен. Һәм Израил уллары җәмәгате исеменнән алсын ике кәҗә, гөнаһлары өчен корбанга. Һәм Аарон үзе өчен корбанга китерсен тельца, шуның белән үзе һәм йорты гонаһлардан арыныр. Шушы ике кәҗәне бастырсын Алла каршына скини алдына, Аарон шобага салсын шушы кәҗәләрне; бере Алла өчен корбан, ә икенчесе ярлыкау өчен җибәрелергә (тиешле)” (Л. 16 баш, 4-8 әйтемнәр).
Киндер үсә төрки-татар җирләрендә һәм алар борынгы заманнардан бирле киндер тукымалар тукып, кием-салым, шулай ук аркан – җеп тә ясый торган булганнар. Киндер сүзе шиксез төрки телдән күчкән Библиягә, тәңречелек диненнән скиф бабалар заманында булырга тиешле.

“Аарон утлы күмерне тутырыр кадилага, нечкә тапалган хуш исле үсемлекне бер уч алып кертер коргыч артына. Шушы төтәштергечне куяр утка Ходай өчен куелган ковчег япкачы өстенә..Һәм алыр корбанның канын кулы белән тамызыр капкачның алдына һәм өстенә җиде мәртәбә” (Л. 16 баш, 12-15 әйтемнәр).
Биредә төтәштерү турында сүз, шундый адәт әле дә бар мишәрләр дә, хуш исле цамбыр үләне белән төтәштерәләр. Хәзерге заманда махсус төтәштерү савыты юк, күбрәк чүлмәккә салып яндыралар шушы үләнне һәм төтене бәлән чирле кешене төтәштерәләр. Саналадыр төтәштергәч чир бетә дип, салкын тигәч ютәлдән һәм башка чирләрдән дәвалый дигән әйтем бар. Борынгы заманнарда махсус төтәштерү өчен савытлар булган, аларны курильница дип археологлар атый.

“Арытыр изгелек урынын Израил уллары нәҗесеннән, һәм аларның гонаһларыннан. Шулай эшләргә тиеш ул, алар арасында булган җыелыш урыны скиния белән дә, аларның нәҗесләреннән” (Л. 16 баш, 16 әйтем).
Ибадәт урыны ару-пак тотылырга тиешле.

“Җир мәңгегә сатылырга тиеш түгел. Чөнки җир Минеке, ә сез килмешәкләр, утырасыз Минем җирдә” (Л. 25 баш, 23 әйтем).
Шушы тәглимат бигрәк безнең татарларга аңлаешлы, татарларда шундый фикердә, җир Алланыкы дип кабул итәләр. Шушы гадәт татарларның каннарына сеңгән, димәк шулай ук дин белән бәйле булганлыгы күренә. Ә нинди дин? Шиксез, биредә Тәңре дине турында сүз йөртелә, ислам динендә дә җир Алла милке.

Саннар (Число)

“Алла әйте Мусага, скин исемле җыелыш урынында: Синай чүлендә..санагыз барча Израил улларын-кызларын, нәселләре, ыру-кабиләләре белән. 20 яштән алып, сугышка яраклы ирләрне, менә алар: Симеон белән Шелумил, улы – Цуришад; Рувим белән Елицур улы-Шедеур; Иуда Наасон улы- Аминадау; Иссахар Нафанаил улы – Цуар; Завулон Илиав, улы – Хелон; ..Болар җәмәгаттән сайланган ирләр, аталарының буыннар башлыклары, сайланган мең башлыклары...Исәпкә алынган, мысырдан чыккан барча Израил балалары- 603 550.”(Саннар, 1 баш, 2-46 ә.)
“Цуар-чуар” (шадра) – исемме, әллә кушыматмы? Хәзерге заманда шик юк бу исем түгел кушымат, борынгы заманда исем итеп кулланулары да мөмкин булгандыр? Менә америка индеецлар исемнәренә карасаң, аларда шундый исемнәр очратып була, кайсылары кушыматтан килә торганга охшаганнар; Сасы- Төлке, Хйләкәр карга һ.б.

“Үч алу сугыша маданиятләр белән: Муса сораган; ни өчен тереләтә калдырдыгыз хатыннарын?..(Муса)Үтерегез барча ир балаларын, һәм ир белән йоклаган барча хатыннарын!” (Саннар, 31 баш, 15, 17 әйтемнәр).
Нинди вәхшилек! Муса шундый әмер бирә, димәк ул бернинди мәрхәмәтлекне күз алдында тотмый, башка халыклар өчен? Монысы Аллачамы? Алда күрербез ничегрәк Алла ошбу мәсәләгә карый.

“Киттеләр Дафкадан (төбәк), һәм туктадылар Алушта төбәгендә” (Саннар 33 баш,
13 әйтем).
Бар төрки сүзләргә охшаш сүзләрне тикшереп тормаска булдым, чөнки кайбер сүзләр-авазлар башка телләрдә очрарга мөмкин. Менә мәгнә ягыннан төрки сүзләргә-исемнәргә тартым булганарына гына тукталырга булдым, беренчедән. язмамның күләме бик үсәчәк, икенчедән, һәр-бер шикләнүчеләрне инандыруны максат итеп куймадым, тик күбесендә төрки сүзләрне китерү белән генә канәгатьләнергә булдым. Билгеле, һәр кеше үз белеменнән, тәҗрибәсеннән, тупланган мәглюматлардан чыгып, хөкем сөрә, фикерен әйтә.

Второзаконие (Икенче канун)

“Хөкемдә кемнең кем икәненә бакмагыз, олысын-кечесен тыңлагыз; курыкмагыз кешедән, чөнки хөкем - Алла эше, сезгә авыр булган эшне тапшырыгыз Миңа, һәм Мин тыңлармын (Икенче канун, 1 баш, 17 әйтем).
Чынлап-та шулай, хөкем Алла эше, чөнки бер Алла гына гадел хөкем итә, аның каршында барда тигез. Биредә күздә тотыла бер Алла гына, кайсы бар халыклар өчен уртак Алла, ә гәүрәйләрнең махсус үз Аллалары бар.

“Һәм иглан итте Ул Үзенең сүзен, үтәргә кушты сезгә ун шартын һәм шуларны язды ике ташка”(Икенче канун 4 баш, 13 әйт.)
Ташка язу, бу очраклы күренешме китапта? Борынгы төркиләрдә руник хәрефләр (кәрепләр) белән ташка чокып язганнар. Анда да бәлки Тәңре Алла сүзләре язылгандыр, ә безләр шушы язмаларны әлегә хәтле укыганыбыз юк, арабыздан бер телче галим, руник язма буенча белгеч юк.

“Һәм таратыр сезләрне Алла барча халыклар арасына, һәм калырсыз араларында азчылыкта, кая сезләрне итәр Ходай” (Икенче канун 4 баш, 27 ә.)
Алдан ук фаразланган язмыш? Ник җир йөзендә бер халыкта да юк шундый фаразланган язмыш, ә килмешәк гәүрәйләрдә бар? Дөрес, һәр адәмнең язмышы Аллага мәглюм, ул язылган, әммә әдәм бит үз язмышын белми, Алла аңа белгертмэсэ. Ә биредә бер бөтен халыкның язмышын Алла аларга баштан ук ачып салган?!
Аллаһы Тәалә соңгы Олы пегамбәрен гарәпләргә җибәрә әммә аларга бернинди өстенлек бирми, җир йөзендәге башка халыклар өстеннән. Ә, биредә бер гәүрәйләрне генә Алла кайгырта, ярата булып чыга. Менә монысы бик шикле.

“Ясама кумир үзеңә, һәм бернинди сүрәтләр булдырма; күктән, җирдән, судан, җир астыннан. Аларга табынма, аларга хезмәт куйма, чөнки Мин синең Аллаң, көнче Алла, аталарыгыз гөняхлары өчен, Мине яратмаган өчен, балаларын өченче – дүртенче буынга чаклы җәзалармын! Һәм Мине яратканнарга, тыңлаганнарга мәрхәмәтемне таратырмын мең буынга чаклы!” (Ик.к. 5 баш, 8-10 ә.)
Ә югарыда кушкан иде Алла, “ясагыз миңа алтыннан ике херувим”, дип, ә биредә ясамыгыз? Каршылыклы фикер. Библиянең кайбер урыннарында бар диннәргә яраклы-ятышлы сүзләр, монысы ислям диненә дә карый, шулай ук Тәңре диненең нигезләренең бере булгандыр, дип уйларга урын калдыра.

“Чөнки син изге халык Аллаң алдында, Ул сине сайлады Аллаң синең, чөнки Ул сезләрне үз итте, башка халыклар арасыннан, сез Аның халкы” (Ик. к. 7 баш, 6 әйт.)
Кайдан күренә гәүрәйләрнең “изге халык” булганлыгы? Алар теләсә ничек бозалар Алла сүзен, Аллага тугры булмыйлар, төрле җинаятләр ясыйлар, барча Алла кушмаган эшләрне эшлиләр, шуңа карамастан алар “изге халык”? Менә бу урыннар, алда тагы шундый юллар очрар, күренеп тора, ясалма “Җитмеш Аңлатмадан” күчергәндә үзләренә яраклаштырып язылган. Һәр җирдә гәүрәйләр үзәккә куелганнар, бар тормыш алар тирәли генә әйләнә. Шушы нәмәстәкәйне без тормышта да көн саен күрәбез, бар җирдә-урында гәүрәйләр һәм алар хатҗатлары үзәктә әйтерсең башка халыклар Җир йөзендә юклар, йә арның проблемалары кемгә дә кирәкми? Менә шундый могҗиза күзәтелә дә инде ничә гасыр.

“Тыңла Израил, син хәзер барасың Иордан артына, анда кереп хуҗа булыр өчен шунда яшәгән халыклар өстеннән. Алар күбәү һәм синнән көчле, анда зур шәһәрләр диварлары күкә ашкан. Эре сөякле күп санлы халык белән, “Енак уллары белән, ишеткәнең бармы әйтемне? “кем каршы торалыр Енак улларына дигәнне?” (Ик.к. 9 баш, 1-2 ә.)
Менә тагы.. Әллә инде чын-чынлап гәүрәйләрнең махсус аллалары бар кайсы аларны гына кайгырта, аларга һәр җирдә-илдә өстенлек бирә торган? Ә калган халыкларның, шул исәптән, татарларның махсус Аллалары юк. Носари дине дә, ислям дине дә махсус, аерым бер халыкны да якламый, бу диннәр бар халыкларны яклыйлар, алар барчасы бер Аллага ибадәт кыла, Аңа ышана. Ә гәүрәйләргә, үзләренә аерым бер Алла? Шундый хәл мөмкинме булырга? Әгәр гәүрәйләр ислям дине буенча “дин бозучылар” булсалар ул чакта алар нинди динне бозалар? Ислям динен булса, ни өчен алар өстенлек итә Җир шарында бар халыклар өстеннән? Ә ислям динен тотучылар ник аста булдылар? Биредә күп сораулар туа, кайсыларына җавап табу кыен, әгәр югарыда язган фикерләрне исәпкә алмаганда.

“Мин күрдем сезләр ничек гоняхка баттыгыз, ясадыгыз алтыннан пот (телца) һәм Минем юлымнан тайпылдыгыз. (Ик.к. 9 баш, 16 ә.)
Менә бит, гоняһка батканнар, Алла юлын бозганнар, әммә аларга барыбер Алла бирә өстенлек?

“Үлем шуларга, кемнәр сезне мәҗүсилеккә тартыр, хәттә илче йә багучы, сезнең гайләгездән булсада, Мин сезләрне сынар өчен аларны җибәрдем” (Ик.к. 13 баш)
Килмешәк гәүрәйләр теләсә ни эшли алалар, аларга баштан ук индульгенция бирелгән. Теләсәң хет нинди гоняһ эшләр кыл, фәхишәлек ит, наркомания, эчүчелек, кеше үтерүләр - аларга барда рөхсәт ителгән булып чыга? Бик кызыклы бу гәүрәйләр тәглиматы. Билгеле, моны Алла түгел, Шайтан эшли.

“..һәм син күп халыкларга бурычка бирерсең, ә үзең алардан бурычка алмассың: һәм күп халыклар өстеннән идарә итәрсең, ә алар синең өсеңнән идарә итмәсләр. Әгәр синең бер ярлы мохтаҗ кардәшең булса, син яшәгән җирдә, кайсын бирде сиңа Аллаң, мәрхәмәтле бул, ярдәм кыл. Бир аңа кирәкле мал бурычка, әгәр бурычын кайтаралмаса, җиде елдан соң бурычын ярлыка”. (Ик.к. 15 баш, 7-9 ә.). - Шушы юллар раслый тагы бер кат югарыда әйтелгән фикерне. Менә тагы гәүрәйләргә өстенлек, тагы аларга ташлама. Ә нинди изге эшләре өчен?

“Якка тибәрмә идумянны, чөнки ул синең кардәшең, шулай ук мысырлыларны (египтян) якка тибәрмә, чөнки син алар җирендә килмешәк идең. Аларның өченче буын балалары керәләләр Алла сайлаган каумга”(Ик.к.23 баш, 7-8 ә.) Кемнәр турында сүз? Идуменнәр, кемнәр алар, бәлки әрмәннәрдер?

“Колны хуҗасына кайтарма, кайчан ул хуҗасынан качып сиңа килер..Туганыңа бирмә мал, алтын-көмеш, йә башка әйбер өстәмә белән , ятларга бир өстәмә белән, ә кардәшеңә юк”(Ик.к. 23 баш, 15-20 ә.)
Кеше малын (кол) үзеңнеке итәргә ярый булып чыга, кардәшеңне (милләтәшене) талама ди, ә башкаларны таларга, алдарга, урларга ярый. Менә ничек бәйнә-бәйнә әйткән аларга Аллалары. Шушы сүзләр гәүрәйләрнең эчтәге тормышларын, үз араларында нинди мөнәсәбәтләр булдырырга тиешлеген тасвирлый, куша, әмер итә, киңәш бирә. Менә шушы сыйфат гәүрәйләрне борынгы заманнардан бирле бер милләт итеп оештырган һәм бер бөтен итеп саклап килгән.

“ташагыңда (кисе) булмасын ике төрле гирләр , зур һәм кечкенә, Синең өеңдә булмасын ике төрле ефа зур һәм бәләкәй. Синең гирең булырга тиеш төгәл һәм дөрес, шулай ук ефаңда синең тиеш булырга төгәл һәм дөрес, дәвамың җирдә озын булсын өчен, кайсын сиңа Алла бирде..һәм УЛ сине баш итеп куяр бар халыклар өстеннән”(Ик.к.25 баш, 13- 15 ә.)
Җир Шарында бүтән бер халыкта юк һәм диндә, кайсы гәүрәйләр кебек шул кадәрле кайгыртыр иде үз халкының киләчәген. Малайларның йомыркаларын, кыз балаларның аналыкларын тикшереп, барысы да сау-сәләмәт булсын, нәселләре үрчесен дип. Менә Тәүрәттәге шушы юллар килмешәкләр тарафыннан махсус кертелгән, һәм тик гәүрәйләр генә үз дәвамнары өчен бик каты борчыла, чөнки алар үз дәвамнарында үзләренең киләчәкләрен күрәләр. Балалар һәр халыкның дәвамы, билгеле һәр бер гайлә үз баласын карый, асрый. Чөнки картлыкта балалары үзләрен тәрбияләр дип. Халыкларда шулай. тик Җир халыклары гәүрәйләр тик борчылмый, бәлки гәүрәйләргә дәвамнары өчен борчылу килә әле беренче әбиләреннән? Алар бу җирләрдә килмешәкләр булгач, үз нәселләре өчен бигрәктә җаваплылыкны тоеп яшәгәннәр, шуңа күрә аларда балалар культка әйләнгәнгә охшый. Хәттә алар арсында бала урлау очраклары да аз түгел, балаларын бере-береннән орлыйлар, ә катнаш никахлардан туган баланы ят кауымга һич кайчан бирмиләр, барда гәүрәй итеп тәрбиәләнә.
“Баш итәр сине Алла, койрык түгел, югары да гына булырсың, аста түгел, әгәр тыңласаң Минем әйткәнне (кушканны), Аллаңның синең, кайсы сиңа куша бүген үтәргә. Әгәр Мин кушкан юлдан тайпылмыйча уңга да, сулга да барсагыз, башка Аллаларга табынмасагыз. Юкса..Малың, улларың-кызларың бирелерләр башка халыкка, күрерсең михнәтләрен, әммә булыша алмассың үзләренә” (И.к. 28 баш, 14-32 ә.).
Менә тагы шул ук Шайтан сүзләре-вәгдәләре, янаулары.

“Арагыздагы килмешәк сездән югары булыр, ә сез аста, ул сезгә бурычка бирер, ә сез аңа бирәлмәссез. Өстегезгә төшәр бар каргыш, кысырыкларлар сезләрне беткәнегезгә чаклы, Аллагызны тыңламаган өчен, каюларын сезгә тапшырган иде..Син Аллаңа байлыкта шатланып гыйбадәт кылмаганга, дошманыңа хезмәт итәрсең хәерчелектә, мохтаҗлыкта, кайсын Алла җибәрер өстегезгә, Аның сүзендә тормаган өчен. Җибәрер өстеңә ерактан шундый халыкны, кайсының телендә белмәссең. Әрсез, мәрхәмәтсез халык, кайсы картны карт дип, яшне яшь дип белмәс” (И.к. 28 баш, 43-50 ә.).
Тагы да шул, кисәтү-үгетләү, барда Шайтаннан.

“Сиңа керер өчен Алла канунына (завет).. Сине эшләр өчен Алла халкы, ә Анарга булырга сиңа Алла, ничек сөйләде Ул сиңа, ничек ант иткән! Ул синең аталарың Ибрагимга, Исаака, Якубка! Сезнең белән генә төземим бу килешүне, шушы канунны һәм ант итәм шушы килешүгә (Алла). Һәм шулар белән, кайсылары бүген биредә басканнар Алла каршында, сезнең Аллагыз каршында, һәм шулар белән кайсылары биредә юк хәзер арабызда” (Ик.к. 29 баш,13-15 ә.).
Менә тагы, вәгдә иткән, “килешү төзегән аталарыгыз белән?” киләчәк буыннарыгыз өчен дип. Шундый сүзләр китапта килмешәк гәүрәйләрне Җир йөзендә башка халыклардан аерым итеп күрсәсәткән һәм шуңа ышандырган.

“Һәм Муса язды шушы канонны, һәм аны тапшырды руханиларга, Левит балаларына Алла кимәсен йөртүчеләргә” (Ик.к. 31 баш, 9 ә.).
Алла кимәсен күтәреп йөртергә, еш кына Алла белән бергә дә булалар? Шундый сүзләргә таянып була-булмый турында кабатлап торасы килми, биредә Алла түгел, тик Шайтан гына булуы бар, дияргә кала.

“Һәм килде Алла синагогага ак болыт булып, шул ак болыт басты синагога ишеге алдына” (Ик.к. 15 ә.) Гәүрәйләрнең Аллалары һәр чак араларында йөри, йә болыт булып төшә синагога, йә кимә эчендә утыра, кайсысын руханилар күтәреп йөри.

“Менә бит, Алла бер Үзе йөретте сине, һәм булмады синең яныңда ят Алла” (Ик.к. 32 баш, 12 ә.) –Шушы сүзләр расламыймыни югары да әйткәннәрне?

Иисус Навин.

“Тик бик каты бул, һәм гайрәтле (муҗественным), һәм якшы сакла, җиренә җиткереп үтә барча канунны, кайсын сиңа калдырды Муса, Минем колым, тайпылмыйча бер якка да, уңга да, сулга да, акыл белән эш ит бар урында. Шушы китап юллары авызыңнан төшмәсен, өйрән көн-төн төгәл үтәр өчен, шул чакта син уңышлы булырсың, әмәлләрең юнле булыр” (Иис. Нав. 1 баш, 7-8 ә.)
Менә тагы, кат-кат кабатлый Шайтан, мине Алла итеп таны ди, шул чак эшләрең уңар, син бай, мул тормышта яшәрсең, рәхәт чигәрсең ди. Тик шушы сүләрне көн-төн ятла, онытма, төгәл эшлә, дип боера Шайтан.

“Алла әйтте Иисуска: менә шушы көнне Мин тотынырмын сине данларга барча Израил халкы алдында, , алар белсеннәр, ничек Мин идем Муса белән, шулай синең белән дә булырмын. Ә син әмер ит руханиларга, Алла кимәсен йөртүчеләргә, Иордан елгасына кергәч туктасыннар” (Ии. Нав. 3 баш, 7-8 ә.).
Иесус Навинга да вәгдәләр итә, Моисей белән бәйли, болар барда бер кауымнан.

һәм башкалары, һәр даим “Алла Израил халкы янында гына, аларга Үзенең тугрылыгы өчен ант итә” (Иес.н.к. “1-3 баш). Кызык бит, Алла ант итә тугры булырга гәүрәйләргә? Ничек инде моңа ышанырга, бер Алла Үзе генә белә торгандыр.

“Өстән ага торган су туктады, һәм күтәрелде дивар булып шактый ерак арада, Адам шәһәренә чаклы, кайсы Цартана тирәсендә” (Иис. Нав. 3 баш, 16 ә.) - Мусаның мысырдан гәүрәйләр белән качуы һәм (Кызыл) диңгезнең икегә ярылып, гәүрәйләрне үткәрүләрен тасвирлый.

“Алла әйткән Иисуска: куркма..үзең белән ал сугышка яраклы барча халыкны, бар Гайга. Менә мин сиңа бирәм Гай патшаны барча халкы, шәһәрләре белән! Эшлә шулай, ничек син кылдың Иерехон патшасы һәм аның халкы белән (үтер үзләрен)! Мал-мөлкәтләрен алыгыз һәм үз ара бүлегез” (Ии.Нав. 8 баш, 1-2 ә.)
Менә-менә тагы шул ук Шайтан коткысы, “яулап ал, кешеләрен үтер” ди. Шайтан булмый кем булсын. Әлдә җирләр Израил тарафыннан яулап алынмаган, инде Алла яуланмаган җирләрне аларга бүлеп бирә, шушы хәлләр язылган (Ии.Нав. 13 баш). – Чынлап-та көдрәте киң, барчасын алдан белә.

“Иудага күчкән шәһәрләр, җирләр исемлеге китерелә: дала Син, Цин, Кадес-Верне, Хецрон, Аддар, Ацмон, Беф-Хогле, Беф-Араве, югарыга Богана ташына кадәр. Девир, Ахор, Галгала, Емек Ен-Шемеш, Ен-Рогал, Енно улына: Иевус, кайсы Иерусалим, Ваал, Кириаф-Иарим, таулар Сеир һәм Иарим, Кесалон, Елтеке, Фамнор-Саран” (15 баш, 11- әйтем). - Син төркиләр кабиләсе, Цин – Чин, кытайларны төркиләр шулай атаганнар. “Алдар”- алдый, алдалак, аңлатып торасы юк, безнең өчен ап-ачык мәгнәсе, башка сүз-исемнәрдә тартым төрки телләргә. Менә шул китапта җир-су атамалары бирелгән: “Енак, Шешая, Ахимана, Фалмая, Ахсу-кыз , Гофонил, Кеназ, Кавицеил, Едер, Иагур,..Кедес, Асор,..Телем,..Гацор (кацыр?), ..Амам, Шема,..Ацем, Иим,.. Цикла, Мадмана, Сансана, Шелихим, Аин,..Ештаул, Цора, Ашна...Мигдал-гад, Ашан, Кеила,..Азот, таулар: Шамир, Иатир, Сохо, Ианум (шәһәр исеме), Елтекон, Мизин, Ирмелах, Ен-гади” ((Ииусу Навин, 15 баш, 1-21 әйтемнәр). –шушы атамалар гель кабатланып киләләр Библия китабында.

“Аддар –ат-тар-атар, Ацмон-Ацмын-ац-ач сүзеннән, Богана-багана, Галгала-Калкала-кал- кала, кал тамырыннан ясалган сүзгә охшаган. Ен-шемеш-ян-шебеш, ян-шепеш, биредә “ен-ян” сүзе булса кирәк, чөнки әйберне аңлата торган сыйфат, кайда “шемеш-шебеш”? янәшәдә. Биредә шактый төрки сүзләр китерелгән, шуларның кай-берәүләрен алда тикшергән идек инде, шуңа күрә кабат тикшерүләр ясап тормыйм, хәттә һәр язманың фәни ягы укучыга кызыклы булсада, шушы китапның максаты башка, шуңа күрә артык төпченеп тормый гына, сүзләрнең төрки телгә тартымы барлыгын искәртеп кенә үтәргә генә мәҗбүрмен.
“Енак, Шеш(ә), Ахиман, Фалма, Ахсу (кыз исеме), Гофонил, Кеназ, Кавицеил, Едер, Иагур (Егор?), Кин, Демон, Адад, Кедес, Асор, Ифнан, Зиф, Телем, Валов” (топонимлар): Гацор-Хадав, Кириаф, Хецрон, Гацор (Кацыр), Амам, Шем, Молад, Ацем, Иим (өем?), Кесил, Хорма, Циклаз, Мадман(а), Сансан(а), Шелихим, Аин, Римон, Ештаол, Цора (Чура?), Ашн(а), Ашан, Кеила (Көйлә?), Екрон, Азот, таулар: Шамир, Иаттир, Сохо, Ианум (шәһәр), Елтекон, Мизин, Ирмелах, Ен-гад(и)” (Ии.Нав. 15 баш, 22-62 әйтемнәр).
Шушы сүзләр-атамалар да, барчалары тартым төрки – татар теленә, төрки сүзләр икәнлеге күренеп торалар.

“Арх(и), Атораф(а), Иафлет, Беф-Орон, Газер (хазер?), Тану(ах), Кан, Ен-Тану(ах), Кан елгасы, Дора, Ен-Дора –топонимлар, (Ии.Нав. 16 баш, 2-17 ә.) – менә болары да.

“Беф-Авен чүле, Ен-Регел(а), Ен-Шемеш, Богана, таулар: Адум(им), Емек-Кециц (йомык – күчеш?), Цемара(им)” (Ии.Нав. 18 баш, 11-28 ә.).- биредә төрки сүзләр күбәүләр.

“Шева, Хацер-Шуал, Елтолад, Циклаг, Хацер-Суса, Иокнеамом, Шарухен (Шарухань), Итту- Кацин (болын), Ифтах-Ел, Каттаф, Нагал(ал), Шимрон, Идеал(а), Сунем, Киши(он), Кесулоф, Анахараф(ана хареф), Равви(ф), Авец, Ен-Хадда, Беф-Пацец, Шагацим, Хелкав, Хали, В(б)етен, Ах(к)саф(п), Ифтах- Ел (иптак юл?), Беф-Емек (бик йомык), Неил, Мигдал-Ел(?), Хорем (Корем), Цора, Ештаол, Ир-Шемеш, Елон, Екрон, Елтек(е), Фамнаф-Сараи”(Ии.Нав. 19 баш, 2-50 ә.). – менә тагын.

“Кааф улларына” (Ии.Нав. 21 баш, 5 ә.). “Гирсан улларына – от племени колена Иссахарова” (Ии.Нав. 21 баш, 6 ә.).
“Иатыр, Ештем(о), Иармуф (топонимнар), ен-Ганим(о), Дим(ну) (Дим?), Нагалал, Бецер, (Пецер), Иасца” (Ии.нав. 21, 6-ә.).

“корбанлык Ед (шаһит) – ед- биредә “идь” дип аңларга кирәк.
Ошбу атамалар кабатланып киләләр Тәүрәт китабында, шушы атамаларны китерергә булдым күрсәтер өчен, чөнки һәр татар кешесе Библияне укып тормый бит, ул аңа кирәк түгел, ә сирәк кенә укыганы шушы сүзләргә игтибар бирми үтә. Җир Йөзендә төрки халыклар иң борынгылардан булганга (инглиз галимнәре тикшерүләре буенча, иң борынгы халыкларның каны 1-2 группаага карый, ә безнең татарлар да барчасында шундый группа), төрки сүзләр очрарга мөмкин, бүгенге көндә билгеле булган һәр борынгы язмаларда. Без шушы хәлләргә шикләнеп “булмастыр” дип карамыйк ә булгандыр дип карыйк.

Казыйлар китабы (Книга судей Израилевых)

“Кызларын алалар иде улларына, кызларын бирәләр иде аларның улларына, һәм аларның Аллаларына табына иделәр, Израил балалары табына башладылар аларның Аллалары: Ваалам һәм Астартам” (Кн. Судей 3 ба, 6-7 ә.)- Бүтән Аллалар: Ваал һәм Астарты- “ас-яс” төрки кабиләләре, ә “тарты” сүзе бәлки “тартым” сүзе “тора-яши” мәгнәсендә бирелгән, яшәү урынын аңлата торгандыр? Тагы шушы килмешәкләр Аллаларыннан кире кайталар мәҗүсилеккә.

“шәһәр халкы йортны урап алып (азган халык), ишеген шакый башладылар - чыгар килгән кешеңне, без аны татып карыйк” (К.к. 19 баш, 22 ә.).

“Өй хуҗасы чыгып әйтте: менә сезгә кызымны бирәм, ә ул үзенең сөяркәсен бирә, алыгыз, туйдырыгыз җенесегезне, ә аңа (иргә) тимәгез”.(К.к. 19 баш, 23-24 ә.)
Җенси азгынлык, зәңгәрлек, зәңгәрләр хөкем сөргән кала. Менә Аллага ярамаган шундый эшләр кылып-та, бу халык Алла өчен һәр вакыт кадерле һәм изге, Ул аларны яклый, аларны бар халыклардан өстен итә, төрлечә кайгырта үзләрен. Кем бу. Алламы, Шайтанмы? Шайтан гына кешеләрне Алла юлыннан яздырырмын, кыямәт көненә чаклы, дип әйтә. Бу кауым Йосыф пегамбәр туганы, Вениамин нәселенән иделәр, диелә.

Руфь китабы.

“Орфа” (Руфь к. 1 баш, 4 ә.)

Патшалар китабы, 1 китап.

“һәм Алла әйте Самуилга, тыңлагыз халык тавышын, алар синнән йөзләрен чөермәде, ә Миннән чөерде, Мин алар өстеннән хөкем итмәс өчен.” (П.к. 8 баш, 7 ә.)
Шундый хәлләр Тәүрәт китабында кат-кат кабатланып киләләр.

“Саул беренче Израил патшасы. Самуил Саул башына елей койды (помазание)” (П.к.
10 баш, 1 ә.).

“..Алла үкенде Саулны Израилгә патша итеп куйганы өчен” (П.к. 15 баш, 35 ә.)
Ничек инде мөмкин? Алла, кайсы бар әйберне-гамәлне алдан белүче, Алла ялгышамы соң?

“Барыгыз..Анда яши бер катлы халык , ә җирләре күп. Алла бирә сезгә шул җирләрне. Ул шундый бай җир, анда ни генә юк, ул җирдә барда үсә..һәм киттеләр Лаис(ш)ка, тыныч һәм битараф халык өстенә, аларны кылыч аша уздырдылар. Лаис(ш) шәһәрен яндырдылар” (П.к.18 баш, 1027 әйтемнәр)
Дөньяда билгеле бер генә шундый халык – төркиләр. Төрки халыклар өстенә җибәрә шушы кеше кыяфәтендәге ерткычларны. Киләләр болар хәйлә белән һәм бар хөкүмәтне үз кулларына алалар. Сүзләрендә тугры торган төркиләргә шушы мәкәрле гәүрәйләр алдында көчсез булалар. Чөнки алар күнекән дошманны күреп, аңа каршы торырга һәм җиңәргә, ә биредә алар дошманны күрми, шушы килмешәк гәүрәйләрне дус дип кабул иттә.

2-нче Китап.

“ Мин Аллага ялвардым һәм Ул ишеткән мине Үзенең Чертогында минем ялваруымны..Җир тетрәде, барда хәрәкәткә килде, давыл купты, тирә-юнне төтен каплады, утлар чәчрәде, чөнки Алла ачуланды. Күк янтайды, Ул төште һәм караңгылык аяк астында булды. Һәм Ул утырды хирувимнарга очты”. (2-нче китап, 22 баш, 7-11 ә.Даут пегамбәр җырлары, Псалмы).
3-енче Китап.
“Тир(ский) патшасы Хирам(Кирам-керәм?)” (3- китап, 5 баш, 1 ә.)
“Хирам Тир төбәгеннән..Әйте аңа Алла: Мин ишетем синең зарыңны һәм ибадәтеңне, синең үтенечеңне, төзегән синагогаңны, Минем исемем анда мәңге булыр” (3-К., 9 баш, 3 ә.)
Менә тагы төрки сүзләр, укучы теләсә шушы сүзләргә үз аңлатмасын китерәлә, ә автор шушы искәрмә белән чикләнә биредә.

“Саба падишасы ишетеп Сөлейман пегамбәр хикмәтләрен, килде аны сынарга. Бик зур байлык белән килә Иирусалим шәһәренә..Һәм бүләкләрен бирә; 120 талант алтын бик күп хуш исле майлар, асыл ташлар, бу кадәрле хуш исле зйберләр әлегә кадарле бер кайчан килгән юк иде Сөлейманга” (3-китап, 10 баш, 1-2, 10 ә.)
Саба-савир исемле төрки кабиләләр булган, һәм борынгы төркиләрдә хатын-кызлар ирләр белән тигез хокуклы булып, дәүләт башында патша-хан булып утырулары билгеле. Төрки каганатында 527 елда Бояр кызы (Боярикс) идарә итә, дәүләт башында булганы тарихта билгеле.

“Һәм булды аның (Соломон) 700 хатыны һәм 300 сөяркәсе, шушы хатынар аздырдылар аның йөрәген”. (3- китап, 11 баш, 3 ә.)

“..Аса Израил тәхетенә менде..һәм 41 ел патшалык итте Ииуресалимда, анасының исеме Ана, Авесалом кызы” (3-китап, 15 баш, 9-10 ә.). – Анасы-ана булмый кем булсын? Биредә ана сүзе исем итеп китерелгән, әдәбиятта ире хатынына – анасы дип дәшү очраклары, иренә-атасы дип дәшү, халыкта киң таралган. Әммә ана сүзе берничектә исем булалмый, ә тормышта кинаяләп әйтелә. Борынгы гәүрәйләр шушы әдәби алымны исем итеп кабул иткәннәргә охшый. Чит тел нечкәлекләрен белеп бетерү, хәзердә катлаулы. ә борынгы заманнарда бигрәктә.

“Ул (Аса) барча азгыннарны куды, әтиләре ясаган барча потларны җимерде..хәттә үз анасы Анадан патшабикә дәрәҗәсен алды, чөнки ул төзегән иде Астарта исемле пот”(3-китап, 15 баш, 12-13). – Ас-тарта-ас-тарт-а, ас – яс сүзе биредә кабилә исеме, “тарта” сүзе аңлаешсыз. Тагы очратабыз төрки сүз, “ана”, шушы сүз исем булып китерелгән китапта, бу сүз исем булалмый, бу билге-сыйфат, чөнки һәр хатын ана була үз балаларына. Ана сүзе гәүрәйләргә аңлаешсыз булган, күчереп язганда ялгыш исем итеп алганнары күренә.

“Әле бар, җый Миңа барча Израил халкын, Кармил тауына, һәм Ваалның 450 пегамбәрләре, һәмдә 400 дуброва пейгамбәрләрен, кайсылары тукланалар Израил хисабына”
(3-китап, 18 баш, 19 ә.)
Димәк, пегамбәрләр булган башка халыкларда да һәм бүтән дин тотучыларда да. Коранда әйтелә пегамбәрләрнең күплеге турында һәм төрле халыкларга үз араларыннан Алла тарафыннан җибәрелгән булулары турында, тик алар Коранда күрсәтелгәннәр ислям дине пегамбәрләре итеп. Ә биредә, пегамбәрләр булган башка диндә дә, дип китерелә.

4-нче китап.

“Алла әйте аңа: җибәргән өчен илчеләр Велзувига, рөхсәт сорап Аккоран Алласыннан..”(4. К. 1 баш, 16 әйтем). – Ак-Коран Алласы? Монысы әлегә аңлаешсыз.

“Алла сүзләрен онытып. Алла кушканны тыңламыйча табыналар үзләре ясаган потларга , куакларга ибадәт кылалар, күктәге барча сугышчыларга, Ваалга. Улларыгызны-кызларыгызны ут аша чыгарган өчен, фал салган өчен, һәм барча Алла кушмаган эшләр эшләп, Алланың ачуын чыгардыгыз” (4 китап. 17 баш, 16-17 ә.).- Менә тагы гәүрәйләргә Аллалары шелтә белдерә.

“һәм бик каты ачуланды Алла гәүрәйләргә..Алай гына да түгел (притом) һәр кауым үз Аллаларын булдырып мөнбәргә (капиах высот) куйганна үзләренә..Вавилон халкы ясаган Суккот-беноф , Кутиләр ясаганнар Нергалны, Емафаннар ясаганнар Ашимны, Авийлар ясаганнар Нивхоз белән Тартканы, ә Сепарваимнар утта яндырганнар улларын, Адрамелех һәм Анамелехка, Сепаравим Аллалары өчен,..”(4-китап, 17 баш, 29-31 ә.).
Һәр гәүрәйләр кауымы үз Аллаларын булдырганнар, кире мәҗүсилеккә кайтканнар булып чыга. Биредә Аллаларының исемнәре дә китерелә. Шушы Аллар исемнәре ни сөйләргә мөмкин? Әллә шушы исемнәр артында бернинди мәглюмат юк, тик аңлаешсыз шомлы исемнәр генә?
Бәлки гәүрәйләр теләгәннәр Шайтаннан баш тартып Алла юлына басарга? Ә юлны белмәгәч төрле Аллалар уйлап чыгарганнар? Ә бәлки монысы гади тактика, Шайтан уйлап чыгарган һәр чак куркытып тотар өчен? Һәр хәлдә юкка гына шушы юллар Тәүрәт китабында кабатланып килмәс иде.

“Алла тагы гәүрәйләр белән солых төзи.., Алла гәүрәйләрне үгетли бер Аны гына Алла итеп танырга, һәм Аңа гына тик ибадәт кылырга, шул чакта Ул сезләрне дошманнарыгыз кулына бирмәс” (4-китап, 17 баш, 36-39 ә.).
Тагы шул ук солых Алла белән төзү турында сүзләр, һәм Алла тарафыннан вәгдәләр, гәүрәйләрне ышандырыр өчен, аларның рухларын ныгытыр өчен китереләләр. Ошанычлары артсын өчен һәм бердәм булып, бер халык булып сакланыр өчен. Ошбу язмалар алар өчен үрнәк: менә бит, Алла без гәүрәйләрне сайлады, үз халкы итеп, безгә өстенлек бирде, вәгдә итте, барча халыклардан өстен кылырмын дип. Бик үтемле пропаганда.

“Һәм китте рухани Хелкая Ахикларга, һәм Ахборларга, һәм Шафанарга, һәм Асаиләргә Шалум хатыны Алдома күрәзәчегә , Тиква улы, Хархас улы кием сакчысына” (4-китап, 22 баш, 14 ә.). – Алдама, тугры кеше, ялгансыз аса-ия, бәлки биредә ас кабиләсе турында сүз?

Паралипоменон (1 китап)

“Иуда уллары: Ир, Онан һәм Силон..,Иуданың беренче улы Ир, Алла аны яратмаган үтергән(?). Есром улы Халев хатыннары Азув һәм Иериофтан уллары: Иешер (Яшәр?), Шовав һәм Ардон” (Пар., 1-китап, 2 баш, 18 ә.).
Менә биредә тагы төрки сүзләргә юлыгабыз, кайсылары китерелә балалар исемнәре итеп. Күрсәтә, чынлап-та борынгы заманнарда, Тәүрәт китабы язылганда, әлегә гәүрәйләр төрки халыклар белән очрашмаган булганлыгын төрки теле алар өчен ят, аңлаешсыз тел икәнлеген күрсәтә. Аңлашылган булса “ир” сүзе (местоимение) икәнлеген белгән булырлар иде һәм аны кеше исеме-аты дип атамаслар идедәләр. Кемдә бит кеше исеме дип атамый – муҗчина, яки женщина сүзләрен, борынгы заманда да шулай булган, моңа тарихи язмаларда күп дәлиләр бар. Ир сүзе төркиләрдә кеше мәгнәсендә йөртелә, ирне үтергән дигән сүзне, төркиләрне үтергән, үтерергә боерык дип аңларга кирәктер. Чөнки диннәрен алып, үзләрен тере калдырырга ярамый диелгән, дип аңласак дөрес булыр. Чөнки төркиләр шуны белсәләр кичермәскәдә ихтимал. Ул чакта аз санлы булган гәүрәйләргә төркиләрдән зур куркыныч туа. Куркынычтан котылып була, шушы хәлне юк итеп кенә. Менә ни өчен Иуда улы Ирне гәүрәйләр Алласы үтергән, икенче төрле әйтсәк, үтерергә кушкан.

“Цорян каумы,..Етам уллары: Ишма һәм Идбаш һәм аларның сеңеле Гацлелпон(и).Халев уллары: Ил, Ил(а). Һәм Наам (нәгам?), Ил улы Кеназ..һәм Иокам һәм Хозевада яшәүчеләр, Иоаш һәм Сараф. Кайсыларының биләүләре бар иде Моавада һәм Иашувилеем (?). Алар чүлмәкчеләр иделәр, бар иде үзләрендә җимеш-яшелчә бакчалары” (Пар. 1-китап, 4 баш, 22-23 ә.). – Иоаш-юаш? Етам- йотам? Ишма-ишмә (ишү мәгнәсендә һәм ишетү мәгнәсендә) булырга да ихтимал. Ид-баш Ит-баш, икеседә берүк сүз, Ил(а), биредә “а” авазы кушымта, йә-илә-иләк-илә, һ.б.

“Билге дә, Ецем дә, вә Фолаг-та.., Хорме дә, Циклаг-та” (Пар. 1-к. 4 баш, 29-30 ә.)
Менә тагы төрки сүзләр алар кайдан кергән Библиягә, Тәңре дине китабы аша булмыйча?

“Азаз (Азиз) улы, Шема улы, Иойлә (юле) улы Бел(а) –Бел(ә), тора иде Ароере (Ары-йир)” (Пар.1-к.5 баш, 8 әйтем). –Төрки сүзләр гел кабатланып килә Библиядә, менә шушы күренеш тагы бер кат исбатламыймыни, Библия күчерелеп язылганны борынгы төрки телле китаптан дип?

“Рувим-Гад токымы, һәм Манасей (Манасәй) ярым токымында бар иде ук-җәя, кылыч-калкан белән коралланган сугышчан ирләр, кайсылары шушы кораллар белән сугышырга өйрәнгән һәм сугышка әзер 44 760 хәрбиләре. Һәм сугыштылар (алар) Агаряннар, Иетурум, Нафиш, һәм Надовлар белән”.(П.1-к., 5 баш, 18-19 әйтемнәр).
Биредә төркиләр сугыш кораллары китерелә, димәк әле үзләре булмасаларда, аларның кораллары һәм даннары ерак җирләргә таралганлыгын күрсәтә.

“менә нәсел башлары: Ефер (ебәр-епәр), Ишьи (?), Елеил (?), Азриил, Иеремия (ияр иясе, атлы җайдак?), Годови һәм Иагдил (якты ил?)” (П.1-к.5 баш, 24 ә.).

“Ул чак Израил Алласы кузгады Фула (Була) рухын, Ассирия патшасы һәм Феглафелласара (?) рухын, Асирия патшасы рухын, һәм Рувимларны һәм Гадитләрне һәм Манасинаның ярты кауымын, ул куды аларны Халахка, һәм Хавор һәм Ару төбәкләренә, Газан (Казан) елгасы тирәсенә, кайда хәзергәчә яшиләр”.(П.1-к., 5 баш, 26 әйтем).
Бәлки биредә сүз бара төрки кауымнар җирләрендәге булган сугыш турысында. Газан-елгасы ишарә итмиме Казан елгасына? Бик ихтимал, китапка сер өстәр өчен бүтән төбәк атамалары китерелүләре бар шикелле.

“Левиә уллары: Гирсон(?), Кааф, Кааф уллары: Амрам, Ицгар, Хевро(н), Узил; Елкан уллары: Цофа(й) (Цопа-й), аның улы - Нахав, аның улы - Елиаф, аның улы - Иерохам, аның улы- Елкан-а (Ел-кан-а)”(Пар. 1-к.6 баш, 16-17, 27 әйтемнәр).- менә болары да.

“Бехер улы-Иоаш, Маах улы-Кереш, туганы-Шереш, аның улы-Улам (улым?), Шемид уллары –Аниам (анием?),..Ефрем улы-Берия (бер-ия), кызы- Шеер(у), төзегән өстәгесе-астагысы – Беф-Орон (?)- Узен шеер(у)” (Пар. 1-к. 7 баш, 8, 16, 19 әйтемнәр).
Биредә китерелгән исемнәр; Кереш, Шереш, Улам (улым), Аниам (анием), Бер-ия, кызы-Шеер(шһәр) – күрсәтәләр төрки сүзләр булганлыгын гына түгел, ошбу сүзләр мәгнәви яктан да тугры киләләр, тик аларның тәрҗемәләре дөрес түгеллеген күрсәтүе, тагы бер өстәмә дәлил Библия китабы күчереп язылганлыгын Җитмеш аңлатма (Септуагинта) китабыннан.

“Бери уллары: Хевер, Малахиил аның улы – Бирзаиф” (Бир-заи, бер-заиф, чирле кеше), . бел(у), Ашбел(а, Ахр(ая), Алдар” (Пар.1-к. 7 баш, 30-31 ә.).
Шушы һәм бүтән бик күп шундый исемнәр төрки телләргә тартымнар, ошаганнар.

“Уззу..,Моавит җирләрендә.., Шашак,..Ишмер(ай),..Шашак уллары: Шамшурой, Шехария Елпала (ел бала?)” (Пар.1-к. 8 ба, 7-, 14 18 26-әйтемнәр).
Менә тагы, “уззу- узу-узын-узарга, Шашак-чәчәк, Ишмер-исмер-үсмер?, шәһәр-иясе, ягни биредә шәһәр башлыгы булуы мөмкин,.Ел-пала-бала, төрки сүзләр булганга шик юк.

“Иареш(ия-ияреш,..Ешбаала – (яшь бала?).., Моцу- (мәче) аның улы-Ах(к)ваз, аның улы- Ешек (*ишек), Ацел (ачыл)” (Пар. 1-к. 8 ба, 27, 33 36 әйтемнәр).
“Шилон улы-Асаия (аса-ия-ас-ия, төрки кауым исеме?) аның улы- Елкан(ы).., Шалум улы-Коре(күрә?).., Гавонда яшәделәр, Геваонитян атасы-Иеил (ил), хатынының исеме- Мааха..һәм Ешбаала (яшь бала?),..Иаер(а), Моцны(у),..Ацел (ачыл)” (пар.1-к. 9 баш, 5, 16, 39, 42-43 әйтемнәр).
Кирәкме соң һәр исем-атамага туктап, төрки сүз икәнлеген исбатлап барырга, кайчан болайда күренеп торалар ич.

“Ике, Илай.., Иттай.., Шама, Иеил.., Елеил” (Пар.1-к. 11 ба, 28-29, 31 44 46 әйтемнәр).
Менә ничек күпләр биредә төрки сүзләр, чүпләп бетергесез.

“Адрозаар шәһәрләре, Тивхафы һәм Куна(дан), Даут бик күп бакыр алды.., Сув(сувар) патшасыннан” (Пар.1-к. 18 баш, 8-9 әйтемнәр).

Тивхафы, түгел, Төп-капыдыр шәһәр исеме, моны раслый “кун” сүзедә, чөнки кун-гун-кыпчак-кипчак атамалары еш кына кун дип тарихи язмаларда китерелә.

“Шайтан котырта Даутны Израил халкын исәпкә алырга. Даут җибәрә санарга Иовны,..барча израилеләр:1000х1000 һәм 100 мең кылычлы ирләр, шулай ук Иуда нәселе: 470 мең кылыч тотардый ирләре бар, әле санамыйча Левит һәм Венеамин нәселләрен” (Пар. 1-к. 21 баш, 1, 4-6 әйтемнәр)

Менә бит Шайтан саннарын алдыра, шушы саннар күрсәтә гәүрәләрнең үрчегәннәрен.

“һәм Алла фәрештәсе кушкан Гадка (гад-кад-кат): Даутка әйт, Даут китереп куйсын Аллага корбанлык Орны Иевусеян кибәнлегенә . (Пар. 1-к. 18 баш, 18 20-23 әйтемнәр)
Орна- ялгыш кеше итеп күрсәтелгән, төрки сүз “орна-урны, урын, корбанлык урны, биредә сүз мәгнәсенә туры килә һәм бу сүз берничек-тә кеше исеме түгел. Орна-орны-урны-урын, Иевусеян-иябезнеке-нә, Ия-безнеке, урын иябезнеке, ягни урын Алланыкы, шулай булырга тиеш.

Паралипоменон 2-китап.

“Сулейман тотынды төзергә Алла йортын (ибадәт йортын)..Даут сайлаган урында, кибәндә, Орны Иевусеяндә..эчтән япты саф алтын белән” (Пар.2-к. 3 баш 1,4.әйтемнәр).
“кибәндә Орны-урны” укучыда төрки сүзләр булганлыгы шик-шөбәләр тудырырга тиеш түгел, тагы бер өстәмә дәлил югары әйткән фикергә. – Кибәндә-кырда-басуда мул урында, чөнки игенне җыйгач, барлык-байлык өстәлә.

“Сав-саба падишасы (патша бикә).., бүләк итте Сулейманга 120 талан алтын, асыл ташлар, күп итеп хуш исле майлар..Сулейманның өендә су эчә торган савытлар алтыннан иделәр”. (Пар.2-к. 9 баш, 9 20 әйтемнәр) - Югарыда китерелгән саба исемле төрки кабиләсе патшасы турында сүз, Бояр кызы.

“Асның күркәмле патшалык итүе, һәм туктатты барча Иуда шәһәрләрендә, бөекләрне һәм кояш һәйкәлләрен. Азарий пегамбәр Аска (патшага) каршы чыга” (пар. 2-к.14 баш, 5 ә.).
Монысы ошаган Тәңре дине билгеләренә. Китапларыннан күчереп алда, бер сүз дә китермә шушы китаптан? Монысы күрәсең мөмкин түгел. Кояш һәйкәлләре димәк төркиләрдә кояш билгесе генә түгел, һәйкәледә булган.
“Ас анасы Маах төзегән потны җимерә, утырткан куакларын яндыра” (пар. 2-к.15 баш, 16 ә.)
- Инде ничәме-ничә мәртәбә гәүрәйләрр Алла сүзеннән бизәләр, һәм тагы кайталар потларга. Алла үзләрен һәр вакыт ярлыкый, җитмәсә әле Үзе аларга ант итә, сүз бирә тугры булырга? Тагы шул ас-яс төрки кабиләсе, исеме. Ни өчен шушы ят исем-атама (ас) үзләренеке итеп китерелгән? Монысы әлегә шулай ук табышмак.

“Бар халык Ваал ибадәтханәсенә юнәлде аны тузгытты, корбан чала торган урыннарын җимерде, һәм Матфан (Батпан?) исемле руханиларын корбанлык алдында үтерде”(Пар. 2-к. 23 баш, 17 ә.)
Биредә сүз, фәндә билгеле булган “кыпчаклар балбаллары” (половецкие балбалы) турында бара ахрысы. Башка халыклар ядкәрен җимерүләр гасырлар буы дәвам итеп, безнең заманнарга да килеп җиттеләр. “Матфан- Батпан- Патпан-Бадман” шулай әйтелүе дә бар.

“Иодай вафатыннан соң, израил каумы тагы тотына төрле потларга табынырга” (Пар.2-к. 24 баш, 18 ә.) - кире мәҗүсилеккә кайталар.

“Олдан-алдан?..”(Пар.2-к. 34 баш, 22 ә.) “Вавилон патшасы-Новуходоосар, фарсы патшасы – Кир., төзи гәүрәйләргә ибадәтханә, Новухудоносар җимергән ибадәтханәне” (Пар.2-к. 33 ба, 3 ә.) - берәүләре җимерә, икенчеләре төзи, барда үз башларына.

Ездра китабы

“Фарсы патшасы Кир гәүрәйләргә ибадәтханә төзи һәм куша үз җирләренә кайтырга. Һәм чыгарды Кир савытларны Алла йортыннан.. Фарслар патшасы Кир, шушы савытларны ибадәтханәдән чыгарды җиһазлар сакчысы Мифредат кулы белән, ә ул аларны санап бирде Шешбацарга, Иуда бәгенә”.(Яздыра к. 2 баш, 7-8 әйтемнәр). - Шешбацар-шеш-басар, бәлки бу кушымат, табиб, дәвалаучы турында сүз?

“Елам(?) уллары.., Бебай (?) уллары” (Яздыра к. 2 баш, 7, 11,14 әйтемнәр).
Төрки сүзләр, елам-бәбәй-бик-бай, аңлатып торасы юк, булайда аңлашыла.

“Фарсылар патшасы Кир, гәүрәйләрне Вавилон әсирлегеннән азатландыра, Иерусалим шәһәрендә төпләнергә рөхсәт итә, гәүрәйрләр үзләренең Алласына ибадәтханә төзергә керешәләр. Шул чак Иерусалимда яшәгән Сирия халкы алар янына килеп әйтәләр: Бездә сезләргә булышасыбыз килә, сезнең Аллагызга ибадәтханә төзешергә, бездә сезнең Аллагызга корбан китерәбез, Сирия патшасы Асар исеменнән дип. Ә гәүрәйләр аларның ярдәмен кабул итмиләр, әйтәләр: юк, без үзебез төзибез, сезне катнаштырмыйбыз, дип. Шуннан соң Иерусалим халкы аларга шушы төзелештә төрлечә комачаулый башлыйлар: әләклиләр фарсы патшасы Кирга, аңардан соң Дарийга, авңардан соң Ахашверош (?) патшага, шулай ук Артаксерск падишага, язалар Бишлам (?) белән Мифредат, Табеел һ.б...Хәбәр бирәбез Сезгә, гәүрәйләр торгызалар фетнә шәһәрен, инде нигезен торгыздылар, килегез туктатыгыз! Шушы хатны укыгач, фарсы патшасы Артаксеркс җибәрә хәрби төркем һәм төзелешне туктата. Нәрсәгә үрчетергә патшага кирәкмәгән халыкны..” (Язд.к. 4 баш, 3-12, 22-23 әйтемнәр). - Бишлам-башлам булырга тиеш?. Иерусалим халкы? Димәк гәүрәйләр түгел, алар шушы шәһәрне басып алучылар гына, төп шәһәр халкы түгелләр.

“Гәүрәйләр Алла йортын төзи башлыйлар...Фарсы падишасы Кирның язып калдырган әмере табыла Мидиядә Екбактак-та” (Язд.к.5 баш., 6 баш, 2 әйтем)
Төбәк исеме Екбатак, Мидия җирендә, шушы җирләрдә борынгы төркиләр яшәгәне мәглүм, “екбатак” сүзе дә бик таныш сүзгә ошаган, ек – батак, ек-ботак-ёк ботак- юк-ботак, ботаксыз урын? Гап-гади төрки сүз.

“Рухани Ездра (Яздыра)..Артаксис падиша рөхсәт итә гәүрәйләргә Иерусалимга кайтырга, ибадәтханәләрен төзергә, күп итеп бирә үзләренә алтын-көмеш синагогаларын җиһазларга” (Язд. К. 7 баш 14-15 әйтем)
Менә гәүрәйләргә кемнәр генә булышмый ә алар һич кайчан берәүгәдә (ят кауымнарга) булышмыйлар. Ничек оста бу халык, барысыда аңа булыша, ә алар юк.

“Израил халкы катнаш никахларга кереп баткан: хананейлар, хетлар ферезхлар, иевуслар амонитлар моавитлар, мысырлылар аморейлар белән шушы халыклардан үзләренең, улларына кызлар алганнар, изге орлык чит-ят кауымга катышкан. Яздыра бик зур кайгыга бата. Яздыра кушуы буенча бар гәүрәйләр башлыклары ант итәләр чит-ят кауым хатыннарын аерып җибәрергә” (Язд.к. 9 баш, 2 әйтем 10 баш).
Килмешәкләр үрчегәч, сан ягыннан күбәеп киткәч, инде үз-ара никахлашуда алар өчен ул кадәрле куркыныч булмый күрәсең? Әммә ләкин, алар бүгенге көндә дә бик теләп катнаш никахлар ясыйлар җир йөзендә бар халык вәкилләре белән. Катнаш никахлар килмешәкләрнең каннарын һәрчак яңартып килә, юкса алар чирли башлыйлар, икенчедән аларга җиңел була араларына кереп, үзләре белән идарә итәргә. Чөнки халыклар катнаш никахтан туган балаларны кардәшләре итеп күрәләр, ә алар шушы халыкка кардәшлек җепләре сакламый.

Иемия китабы.

“Ахалин улы Неемий, киселев (кысылып-кизләү?) аеның 20-сендә мин пайтәхете Суза шәһәрендә идем” (Иемия к. 1 баш, 1 ә.)
Суза шәһәре һәм кизләү ае, төрки телләрдән төшеп калган, онытылган сүзләргә охшаганнар, хәттә кизләү сүзе булса да, тик башка мәгнәдә, ае юк, онытылган.

“Нисан аеның 20-нче көне иде, Иемий Артаксеркс падишшаһка зарлана..Парош (Барыш?), Зезир (Хызыр?), Азгад- (Азгад-Аскат), Бева(й), Бигва(й) – исемнәре китерелә” (Ием. к. 2 баш, 1-9., 10 баш, 1-27 әйтемнәр). - Барыш, Зезир (Хызыр) Бигва – сүзләре дә төрки сүзләр.

Есфирь китабы.

Һәм Артаксеркс хатынлыкка алды Е(Я)сфирны..Есфир яшерде үзенең Мордехай белән кардәшлеген, шулай ук үз халкы турында бер сүз әйтмәде. Артаксеркс падишаның ике евнухы, Гаваф белән Фарра, падишаны үтерергә ниятлиләр(?). Мордехай боларның сөйләшкәннәрен ишетә, боларның ниятен Есфирга әйтә, ул падишаһка җиткерә. Евнухларны тоталар, сорау алалар, алар ниятләрен таныйлар. Боларны асалар, ә Мордехай фарсы патшалыгында югары дәрәҗәгә күтәрелә” (Есф.к. 2 баш, 16 20-23 әйтемнәр)
Хәйлә, яшерү, шымчылык итү, яла ягу, менә шундый арсенал белән гәүрәйләр хөкүмәткә киләләр.

“Соңгыдан Артаксеркс патша Амодаф углы Аманны югарыга күтәрде, урынын иң югарыда урнаштырды, башка түрәләр арасында. Бар халык Аман алдында баш иеп, тезләнәләр иде, шулай әмер итте падишаһ. Ә Мордехай Аман алдында тезләнми һәм иелергә теләми, моны күреп Аман бик нык ачулана.. Аман бер Мордехайдан гына үч алу, аңа аз күренә, Мордехайның нинди халыктан булуын белеп бар гәүрәйләрне юк итәргә ниятли...Нисан аеның беренче көнендә, Артаксеркс падишаның 12 ел идарә итүенә, нур салалар һәм ул чыга Адар ае, уникенче айга..13-нче көнне бар гәүрәйләрне юк итәргә дигән карар чыгара Аман..Есфир белән Мордехай хәйлә корып ирешәләр Аманны хөкем итеп асарга.. Патша сорый Аманнан, “ничек син бүләкләр идең патшага бик якын кешене”, дип. Аман үзе турында сүз дип аңлап, сорамый кем турында сүз барганын, шуның белән харап була, менә шуннан башлана гәүрәйләрнең Пурим бәйрәмнәре” (Ис.к. 3 баш, 1-13 ә. 6 баш, 1-14 әйтемнәр).
Аманны саксызлыгы, үз-үзенә сорау кую һәм аңа җавап бирүе һәләкәткә китерә. Патшадан төгәл сорамыйча, кемне күздә тотасың дип, дошманын югарыга күтәрә, ә үзен төшерә. Менә биредә җир халыклары хәйләсез, сүздә торучанлыгы яктыртыла. Гыйбәрәтле язмыш, андый хәлләр дөняда кабатланып торалар.

Йоныс (Иова) китабы.

“Шулай ахмакның башына җитә үз ачуы, ә юләр башына – түземсезлеге” (Йо.к. 5 баш, 2 әйтем). - Нәтиҗә ясала дөрес, аңлаганнарга гыйбрәт өчен, аңламаганнарга җәза өчен.

“Йоныс зарлана үзенең дөняга туганына..Һәм әйтер кояшка чыкма дип –чыкмас, шулай ук йолдызлар беләндә” (Йо.к. 3 баш, 10 баш 7 әйтем).
Бу инде Аврам белән Моисей Алласы түгел, кайсы алар белән янәшәдә йөри, кайсын алар кимәгә утыртып йөртә булганнар. Бу Алла көдрәт иясе, кайсы бар галәмгә хуҗа.
“Кеше үлгәч, тагы яшәрме?” Күпме миңа язган яшәргә, мин һәр көн көтәр идем, миңа алмашка килүчене” (Йо.к. 14 баш, 14 ә.)
Шушы өзекләрне китерәм укучыны таныштыру нияте белән генә, бу юллар бар Корани Кәримдә дә.

Даут китабы (Псалтырь).

“Мин Үземнең падишаны билгеләдем (помазал) Сион өстендә, Минем изге тауымда. Язганны җиткерәм; миңа Алла әйтте, Мин сине тудырдым, сора Миннән, һәм бирермен варис итеп халыклар сиңа! Син аларны буйсындырырсың тимер таяк белән, тар-мар итәрсең, чүлмәк ваткан шикелле. Син Минем улым, Мин хәзер тудырдым сине” (Даут к. 2 псалом, 6-9 әйтемнәр). Тагы шул гәүрәйләрне югарыга күтәрү, аларга вәгдәләр бирү Алла тарафыннан, бар халыкларны чүпкә тиңләү.

Сулейман (Соломон) әйтемнәре.

“Гадиләргә зирәклек, яшләргә белем һәм акыл..Чөнки ахмакларның үз сүзләре башларына җитәр, һәм беркатлыларның битарафлыгы тормышларын кисәр” (С.к. 1 баш, 4, 32 әйтемнәр).
Биредә тормышта актив булырга кирәклеге турында, актив булу һәр вакыт отышлы, пассив булуга караганда, һәр вакыт активлыкны алга сөреп килгәннәр гәүрәйләр. Шуны онытмаска иде безләргәдә.

“Үзеңне коткарыр өчен золым юлыннан,..Яман кешеләрдән, кайсылары явызлыктан шатланалар, сокланалар явызларга.., ә явызларны кырып бетерерләр, ә мәкәрлеләрне үрчетмәсләр” (С.к. 2 баш, 12-15, 22 әйтемнәр). - Гаделлек өчен көрәшергә, көтеп ятмаска кирәклекне өйрәтә.

“Бал булып ага ят хатын авызыннан сүзләр, майдан да йомшак алар, әммә ахыры бик әче, нәркәмәс кеби., аяклары аның үлем белән тоташкан, табаннары җәһәннәм белән..Юлың алардан ерак булсын, якын килмә аның ишегенә..Эч суңны үз чишмәңнән, кайсы ага синең коедан. Чишмә суың урам буйлап җәелеп акмасын” (С.к. 5 баш, 3-8, 15-16 әйтемнәр).
Ят хатыннар белән чуалма, үз хатың янында бул, хатыныңны аздырма. Дошман сүзе кешене әсир итә. Тибрәтә һәм юк итә.

“Бар иренчәк кырмыска янына кара ничек ул эшли, гыйбрәт ал аңардан.. Фаш итмә үчлене (?) сине дошман күрмәсен, фаш ит зирәкне, ул сине яратыр” (С.к. 6 баш, 6-9, 9 баш, 8 әйтем.) – дошманнан саклан, янәсе сүзеңне үлчәп әйт.

“Кем талый ярлыны баермын дип, кем байга бирә ул ярлыланыр” (С.к. 22 ба, 16 әйтем).- Димәк икеседә ярлыланыр. Нәк куштаннар, тәлинкә тотучылар, ялагайлар турында әйтелгән.

Еклесиаст китабы (Дәгвачы китабы).

“Суета сует, барда суета (ыгы-зыгы?) Бар елгалар диңгезгә коя ләкин диңгез аша китми, кай җирләрдән елгалар агып чыга, шул җирләргә кире кайта.. Ни булды, шул булыр, нәрсә эшләнә, шул эшләнер һәм кояш астында бернинди яңалык юк..Кыңыр турая алмый, ни юк, аны исәпкә алып булмый (юк нәрсәне исәпкә алмыйлар)..Зур белемдә күп хасрәт, белем арткан саен хасрәт арта (өстәлә)” (Ек.к.1 баш , , , 1, 18 әйтемнәр)
Биредәге фәлсәфи юллар белән бигук килешеп булмый. Дөнья үзгәрә, үзгәрми булмый.

“Барчасының вакыты бар, һәр әйбернең җир өйзендә үз вакыты бар..Ташларны бәрер вакыт, бар ташларны җыю вакыты, бар кочаклашу вакыты, бар кочаклашудан тыелу вакыты” (Ек. К. 3 баш, 1-5 әйтемнәр) – Гыйбрәтле сүзләр, кыймәтләре бердә җуелмый торганнардан.

“Илнең өстенлеге патшадан, кайсы халыкны кайгырта” (Ек.к. 4 баш, 8 әйтем).
Халыкны кайгыртмаган трүрә идарә итәргә тиеш түгел, ә бездә алар гына идарә башында утыра да инде.

Исаи пегамбәр китабы.

“Һәм Ул хөкем итәр халыкларны, фаш итәр күп ыру-кабиләләрне, һәм кылычтан орал (?) сөңгеләрдән урак, халык халык өстенә корал күтәрмәс”(Ис. п.к. 2 баш, 4 әйтем). Монысы хыялый әйбер, халыкларга зур өмет бирә, гадел тормыш турында хыялланырга. Ягни мәсәлән, кыямәт көненнән соң? Ахырзаманнан соң кешелек яшәрме? Менә шушы урын өстәмә аңлатма таләб итә.

“Кайчан әйтерләр сезгә: сорагыз шулардан кайсылары үлгәннәр рухы белән аралаша, могҗиза күрсәтүчеләргә, өшкерүчеләргә һәм фалчыларга , шунда сорагыз: Халык үз Алласына мөрәҗәгать итәргә кирәкмиме, дип...Йөрерләр алар җир йөзендә җәберләнеп, җәзаланып, ач-ялангач, хурлап үзләреннең патшаларын, Аллаларын” (Ис.п.к. 8 баш, 1, 21 ә.) - Биредә тәңречелек турында сүз бара шикелле, тик бер Тәңре динендә генә мәетләрнең рухлары ядь ителәр, әммә рухлардан соралмый кебек. Әллә борынгы заманда булган шундый хәл? Ә менә коры елны яңгыр сорап мәетләр өстендә намаз укулар әле булсада күренгәли дер. Шундый намаздан соң яуа бит яңгыр, моны ничек аңлатасың? Гадәтләрнең барчасы борынгыдан заманнардан килә, монысы да шулай ук. Димәк булгалаган дияргә генә кала. Өшкерүчеләр дә безнең тәңре динендәге бабалар-әбиләр булырга охшаган. Менә шушы юллар тагы бер өстәмә дәлил булып тора, Библия китабы күчереп язылган Тәңре дин китабы 70 аңлатмадан дигән фикергә. Тик биредә үзләрен өстен итәр өчен “үлгәнәр рухлары, өшкерүчеләр, алар шуңа күрә җәфа чигүчеләр”, дип әйтелгән, болар барда үзләрен югары күрсәтер өчен эйтелгән фикерләр генә.

“Мин җибәрермен Асурны йөгәнсез халык өстенә, ачуым кубарган халык өстенә, кушармын аларны таларга, бар малларын алырга, ә үзләрен түбәнсетергә, урамда яткан чүп урынына”.(Ис. п.к. 10 баш, 6 ә.)- Менә тагы, шул килмешәкләрне, имештер Алла яклый, өстенлек бирә аларга башка халыклар алдында. Кем нинди халык турында сүз барырга мөмкин? “йөгәнсез халык” бернинди канунга буйсынмаган, динсез халык, динле халыклар “йөгәнсез” булалмыйлар, болар корбан итеп сайланган халык. Шулай ук шушы юлларның тәрбияви ягы да бар, гәүрәйләрне кисәтә әгәр сездә миннән бизсәгез, сезне дә шундый язмыш көтәчәк дип. Библиядәге кисәтү, куркыту юллары еш очрый, алар махсус кабатланалар истә калсыннар, онытылмасыннар дип.

“Израилнең калган өлеше, Якубның калган өлеше – борылалар йөзләре белән көчле Аллага..Бар тавышыңа акыр Галимә кызым, ишетсен сине Лаи(ш), мескен Анафоф”.(Ис.п.к. 10 баш, 21, 30 әйтемнәр) - “Көчле Аллага”, Алланың көчсезе дә буламыни? Алла бер генә ич. Галимә борынгы гәүрәйләр исеме булып чыга, ә без аны үзебезнеке дип беләбез.

“Нәсел китәр Иесе(во)-Иясе тамырыннан” (Ис.п.к. 11 баш, 1 әйтем)- Җир-төбәк башлыгынанан, ә Ул Ия диелгән, бу сүз төрки сүз биредә бәхәскә урын юк. Шулай инде, нәсел китә әби-бабадан.
“Шатланма Филистимлян җире гөрзе сынганга, кайсы сине тукмаклый иде, елан тамырыннан чыгар канатлы аҗдаха ”.(Ис.п.к. 14 баш 29-31 әйтемнәр). – Елан борынгы төркиләр тотемының бере, аҗдаһасы да төркиләрне аңлата, Казан кирмәнен аҗдаһа саклый бит, шунда билгесе дә куелган.

“Шулай төнлә җимерелер Ар-Моав, Кир-Моав,.. Ул тоташа Баит һәм Дивон белән, калкулывкка күтәрелә, Моав җылый Нево һәм Медев(о) өстеннән”.(Ис.п.к. 15 баш, 1-2 ә.)
Баит-Бәет?, төрки-татарлар бәетләр язалар үлгәннәрне сагынып, бу гадәт татарларда әле дә сакланып килә. Шул вакыт үзләрен гадәт буенча, дивана, мәхлүк дип атый булганнар, тыйнаклык билгесе.

“Йөрәгем сыкрана Моаб турында, качалар анардан Сигорга(?), өченче Эглыга (?) кадәр,..Хоронаим юлында елап күтәреләләр Лухитка, куптаралар зур тавыш. Чөнки Нимрим сулары корыды, болыннар кипте, үләннәр бетте..Ялвару тавышлары Моав тирәсеннән Егламага, Беер-Елимга чаклы (бер-елим-елым?),.. Димон(а) сулары”.(Ис.п.к.15 баш, 5-6, 8-9 әйтемнәр).
Сигарга, Эглы, Егламага, Беер-Елим (бер-елыйм, бер-ел-ым) шушы сүзләр шиксез төрки сүзләр булганы шик тудырмый. Мин шушы сүзләрне аңлатып торуны кирәкмәс дип саныйм, ошбу сүзләр болай да һәр төрки-татарга аңлашыла.

“Кирхареш диварлары җимерелде, елагыз, зарланыгыз.. Ароер шәһәрләре (аро-ерские, города между землями, царствами) Астарт(ы) һәм Ваал (Баал) кумиры (изгеләр)” (Ис.п.к. 16 баш, 7 ә., 17 баш, 2-8 әйтемнәр). – Менә тагы. киркареш-кергәреш-керү, Ароер-ара-ер-йир-җир, ике арадагы җирдәге шәһәрләр, Ваал белән Астарты арасындагылар.

“Миңа шулай диде Ходай: Тагы бер ел, тигез ялланган елга һәм Кидарның бөтен даны бетәр. Кидар батырларының ук-җәяләре әзәер”.(Ис.п.к. 21 баш, 16-17 әйтем). – Кидар-китар- китяр-кутар-күтәр-китәр?
Кидар(?), аңлаешсыз сүз, ә ук-җәя коралы борынгы заманнарда төркиләр коралы.

“Тир турында күрәзәчелек..Елагыз, Фарси(с) кимәләре, чөнки ул (Тир) җимерелде, анда юк йортлар керерди. Китий(ский) җиреннән шундый хәбәр килде..Арыил кайгысы, Арыил шәһәренә, кайсында яшәде Даут”.(Ис.п.к. 23 баш, 1 әйтем, 29 баш, 1 әйтем).
Киткән җирдән (китийский) хәбәр килгән, Арыил –Ары – ил шәһәреннән, җир-төбәктән, барысыда төрки сүзләр, тикшереп-тә торасы юк.

“Ачуландым Мин Үз халкыма, харап иттем Үземнең киләчәкне(?), Мин бирдем үзләрен синең кулына (Вавилон падишасы кызына), ә син аларга мәрхәмәтле булмадың,..янәдән Алланың зарлары Израилгә, гәүрәйләрнең Алла сүзендә тормаганнырына”.(Ис.п.к. 47 баш, 6 әйтем, 48 баш). – Янәсе, гәүрәйләр Алласы Үз халкын биргән Вавилон патшасы кулын, алар җиңелмәгән сугышта Вавилон тарафыннан, ә аларны Аллалары ташлаган? Менә хәзер шушы эше өчен Алла үкенә дә икән? Ничек аңларга шушы сүзне, “харап иттем Үземнең киләчәкне”, Аллага куркыныч бармыни? Менә шушы сүзләр, Шайтан сүзләре түгелмени? Бүтәнчә аңлашылмый. Күпме була Аллага шушы сүзләрендә тормаган гәүрәйләрне кайгыртып?

“Израил халкы изге халык, дип Алла иглан итә..Онытыгыз Минем изге тауымны, Гад өчен табын әзерләгез (искәрмәдә бирелгән; Гад, яки Ваал-гад) һәм Мени (Мануфи) – кояш һәм ай Аллалары исемнәре”.(Ис.п.к. 49 баш, 65 баш, 11 әйтем).- Гад-кад(т), Мени-маня-менә?

Иереми пегамбәр китабы.

“Әйте миңа Ходай, төняктан килер бәлә-казалар, шушы җирләрдә яшәгән халыклар өстенә дип..Аларны (гәүрәйләрне) хөкемгә тартырмын, Мине ташлап киткән өчен, чит-ят Аллаларга табынган өчен”.(Ие.п.к. 1 баш, 14, 16 әйтемнәр).
Менә Иереми пегамбәр китабы 2 баш, тулаем тора Алланың Израил халкына булган зарларыннан, шундый зарлар китап тулы. Алла зарлана Үзе тудырган бәндәгә, бердә аңлашылмый шушы китаптагы урыннар.

“Нигә Миңа Сава җирендәге хуш исле лаван, аның исе Миңа ошамый”.(Ие.п.к. 6 баш, 20 әйтем).- Саба җирендәге хуш исле цамбыр турында сүз түгелме икән? Лаван белән төтәштергәннәр бит, бездә цамбыр төтәштерү өчен кулланыла.

“Балалары утын җыя, әтиләре учак яга, хатыннары катлама пешерә ят Аллаларга”. (Ие.п.к. 7 баш 18 әйтем). Менә нәк безнең гадәт сүрәтләнә.

“Иуда падишаларның, һәм бәкләрнең, руханиларның, пегамбәрләрнең сөякләрен каберләреннән чыгарып ташларлар, Җирдә җәелеп, кояш, ай алдында һәм барча йолдызлар алдында, кайсыларын алар сөя иделәр, кайсыларына ибадәт кылдылар, кайсыларга буйсынып яши иделәр, әле аларның сөякләре туфрак булып аунап яталар. Күммәсләр аларны җир өстендә сөякләре ашламлык булып ятырлар. Һәм яшәүне түгел, үлемне хуш күрерләр, калганнары шушы кабәхәт кауымнан. Мин куармын үзләрен, ди Ходай Савоаф”.
- Иуда улы Ир булган чакта, кайсыны гәүрәйләр Алласы үтерде (үтерергә кушты), шулай булган чакта, сүз бара төркиләр патшалары турында. Чынлап-та борынгы төрки ханнар, каганнары, бәкләре, алыплары, изгеләре, кайсыларының каберләре таланган, сөякләре төрле якка сибелгәннәр. Димәк шушы гәүрәйләр иң башта ук төркиләрне дошман күргән, әледә дошман күрә.

“әйт үзләренә; егылган торалмыймыни? Юлдан язган кире кайталмыймыни? Яраны дәвалыйлар, Минем халкым кызлары, “тынычлык-тынычлык” ди, ә тынычлык юк”.(Ие.п.к. 8 баш, 1-4, 11 әйтемнәр)
Биредә төрки халыклар турында сүз бара, кинаяләп әйтелгән “Иуда падишалары” дип, аларның язмышларын тасвирлау. Бик гыйбрәтле сүзләр китерелә, димәк, төрки-татарга да өметләрен өзәргә ярамый; бер югалтылган дәүләт кире кайтмый булмас, тик шуны көтәргә һәм ул көнне китерегә тырышырга гына кирәк.
Тагы Алла ант итә, Израил Алласы булырмын дип (Ие.п.к. 11 баш).

“Килделәр Гадолиягә Масифта (төбәк), Нафания улы Исмаил (?), Иоан улы Ионофан, Карей(я) белән Серай уллары, Фанасмеф һәм Офи уллары неторофафтан (төбәк), Махаф улы Иезон..әйтеләр аңа, беләсеңме Ваали падишасы Амон улы, җибәрде Нофан улы Исмаилны сине үтерергә? Ахаким улы Гадоли ышанмады..Елисам улы, Нафан улы Исмаил-патша токымыннан”.(Ие.п.к. 40 баш, , 14 әйтемнәр, 41 баш, 1 әйтем).
Биредәге исем, Елисам-еласам, булырга тиеш, төрки телгә тартым сүз.

Иезекил пегамбәр китабы.

“Ховар (Кобар) елгасы.. һәм Ул (Алла) керде минем эчемә..Әйте миңа, әй кеше баласы, Мин җибәрермен сине Израил балаларына, бик каршы торучыларга, кайсылары Миңа каршы баш күтәрделәр, алар һәм аларның әтиләре Миңа хыянәт иттеләр бүгенгесе көнгәчә. Бар аларга сөйлә Минем сүзләрне. Чыгарды күн язма , анда язган иде: “кайгы-хасрәт, сыктау”, укы диде, укыдым. Шуннан соң аша бу язманы диде, ашадым”. (Иез.п.к. 2 баш, 1-10 ә.).
Алла бирә язма, укырга куша, соңгыдан шушы язманы йотарга куша? Бар әле сөйлә халыкка ди? Ә дәлил кайда? Юк, ул дәлилне юк иткән, ничек кешеләр аңа ышанырга тиешләр? Ни өчен Алла шушы язманы йотарга куша? Сүзен халыктан яшергән? Ә элгәре Үзен танытыр өчен могҗизалар күрсәтә иде, ә биредә яшерә? Күрәсең ошбу хәл Езекиның үзенә кайтып кала, дәлилне юк иткәч, димәк ул ялганлый, Библиядә беренче ялган түгел, моңа кадәрле дә ялганнар китапта бар.

“һәм 70 ирләр, Израил халкының өлкәннәре,..Алла йортына басканнар сыртлары белән, ә йөзләре белән көнчыгышка һәм ибадәт кылалар көнчыгышка Кояшка”.(Иез.п.к. 8 баш, 11 16 әйтемнәр).
Ислям динендә дә башта кыйбла булган Иеруксалимга таба, соңгыдан Мәккәгә күчерелгән. Һичшиксез биредә сүз бара төркиләр дине тәңречелек кыйбласы турында, кайсы булган көнчыгышта. Шуны абайлап була татарларның күмү гадәтләреннәндә, чөнки мәетне яткыралар башы белән көнбатышка, ахырзаманнан соң кабердән торып туры юнәлер өчен көнчыгышка, кыйбла тароафына.

“тәүбәгә кергән үлмәс.. Адәм баласы, йөзеңне бор Магог җирендәге Гогка (гог-күк, магог-мән-күк) Раш, Мешех һәм Фувал бәкләренә... Борырмын сине, авызлык кидерермен сиңа һәм чыгарырмын барча аскәрең белән, тулысынча, бөтен кораллары белән, кылычлар, калканнар, көбәләре белән... Гомерны бар аскәре белән, йортын Фогармадан (Погарма-Богарма) төнякта, барча төркемнәре белән, синең белән күп халыкларны..һәм әйтерсең; күтәрелим әле сакланмый торган җиргә, барыйм саксыз халык өстенә, сакланмый яши торганнарга, - алар барчасы яши диварсыз йозаксыз аларның ни ишекләре, ни йозаклары юк..Сава белән Дедан арамей сәүдәгәрләре”. (Иез.п.к. 18 баш, 21 әйтем, 38 баш, 1-7, 13 әйтемнәр).
Биредә төркиләр һәм алар яшәгән җирләр турында язылган, чөнки “магог-та, гог-та” төрки сүзләр “мән күк” дигән мәгнәдә. Менә шушы юллар тагы бер кат исбатлый Библия китабы төрки телле кипатан язып алганлыгы турында. Ничек кенә яшерсәңдә, дөреслек бары-бер бәреп чыга, төрки телле китаптан күчердә, төркиләр турында берни кертмә? Монысы мөмкин булмаган шул, хәзер шуларны аңладык.

“Менә Израил Алласысының даны килде көнчыгыштан”.Иез.п.к. 43 баш, 2 әйтем.
Әлбәттә, төркиләр китабыннан күчереп язгач, көнчыгыштан килми кайдан килсен?

Даниил пегамбәр китабы.

“Иоаким, гәүрәйләр патшасы, 3-нче ел патшалык иткән чакта, Вавилон падишасы Новохудоносар килде, камап алды Иерусалим шәһәрен. Алла гәүрәйләр патшасы Иоакимны Новохудонарга бирде (?) һәм шулай ук Алла йортыннан өлешчә савыт-сабаларны да. Һәм ул (Новохудоносар) шушы савыт-сабаны үз Алласы йортына күчерде. Патша әйтте, евнухлар башлыгы Асфеназга: китер аларның (гәүрәйәрнең) яшләрен, тәннәрендә кимчелекләр булмаганнарын, кайсылары укырга, белемгә сәләтле, өч ел укытырсыз үзләрен(?), соңра падишаһ сараенда аңа хезмәт итәр өчен (?), ашатыгыз-эчерегез минем өстәлдән. Шулар арасында Даниил булды, аңа яңа исем куштылар-Валтасар(Балтасар)..Булды Даниил анда Кир патшаның беренче елына чаклы”.(Д.п.к. 1 баш, 1-7 21 әйтемнәр).
Менә биредә бер аңлаешсыз хәл бар, улда булса, гәүрәйләр Алласы никтер бу юлы Үз халкын якламый, ә бирә Новохудоносар кулына? Аннан, нигә кирәк Новохудоносар патшага гәүрәйләр яшләрен укытып, патша сараенда хезмәткәрләр ясарга? Аңа үз халкы җитмәгәнмени? Килмешәкләр төрле хәйлә белән үзләренә патшалардан төрле ташламалар (привилегия) алалар. Шуңа игтибар итик, килмешәкләр шушы ташламалар өчен үзләрен шушы патшага илгә бурычлы дип хис итми. Алар һәр чак өстәмә ташламалар таләп итә, ә үзләре шуның өчен өсләренә бернинди җаваплылык алмый. Шушы хәл бүгендә күзәтелә.

“Мидиян падишасы Дарий тәхеткә утырды 62 яштә”.(Д.п.к.5 баш, 31 әйтем).-Димәк ул заманда да кеше гөмере хәзергедән әллә ни аерылмаган.

“Даниил көненә өч мәртәбә намаз кылган” (Д.п.к. 6 баш, 13 әйтем).- Монысын тәңре дине кагыйдәсе дип ататрга була, чөнки килмешәкләр гыйбадәт ысулларын башта үзгәртми калдырганнар дияргә урын бар.

“Даниил аңлаган Иеремия күрәзәчелеген, кайда Алла әйткән; 70 ел тулар Иерусалим җимерелгәнгә.. Даниил намаз укый Алладан сорый ата-бабаларын ярлыкауны, алар Алла юлынан бармаганнары өчен, күп золымлар кылганнары өчен..Җабраил ферештә әйтте, 77 атна (ел?) билгеләнгән вакыт гөнаһларыгызны төзәтергә..Бел шул вакыттан кайчан чыгар әмер Иерусалимны торгызырга, Айса пегамбәргә, җиде җиделек һәм 62 җиделек(тән соң), кайтыр халык, шәһәр төзекләндерелер..62 җиделек узгач, Айсаны үтерерләр”.(Д.п.к. 9 баш, 1-26 әйтемнәр)
Шушы саннарны шулай санап чыгарга була: Җидене җидегә тапкырласаң (7х7=49) ел булып чыга, ә 62 җиделек буладыр (62х7=434) ел, димәк кирәк кушарга әле 49 елны, була
434+49=483 елдан соң Иерусалим шәһәре торгызылыр? Кызык.
Биредә шуныда искә төшереп үтәргә кирәктер төрки-татарда булган изге саннар: 3, 7, 40 һәм ел, шушы саннар мәетләрне искә алу кичәләре булып торалар. Ә нәрсәгә алар бәйле булырга мөмкин? Бигрәктә төрки-татарларда бәйрәмнәр ел фасылларына бәйле, ошбу хәл бердә очраклыга охшамаган. Менә төрки-татардагы 4 бәйрәм, астрономия үзенчәлегләренә бәйле булып чыга: 1 бәйрәм, Нардуган кышкы көннәрнең иң кыска вакытына килеп, күрсәтәдер иске елның бетүен һәм яңасының башланып китүен. 2-бәйрәм, Нэврүз- язгы коннең төн белән тигезләнү вакына туры килә. 3-бәйрәм Сабанту, менә монысы гына күктәге җисемнәргә бәйле түгел, бердән-бер бәйрәм кайсы җир эшкәртү вакытына бәйле булып чыга, җәйге чәчү беткәч, печән чабу вакыты алдыннан. 4-бәйрәм, Җиен- көзге көн белән төн тигезлеге вакытына туры килә (21-25 сентяб көннәренә). Төрки-татар календары еллар исемен төрле җанварлар, хайваннар исеме белән атый, һәм 12 тапкыр кабатлана, ничек елга 12 ай, биредә дә шул рәвешчә бара. Менә шушы изгеләштерелгән саннарны 12-гә тапкырласаң, шундый саннар килеп чыга: 3х12=36 ел; 7х12=84 ел; 12х12=144ел; 40х12=480 ел. Менә биредә ниндидер охшашлык бар Библиядәге 62х7 =434+49=483 ел, ә, төрки-татарлар саны – 480, нибары 3 елга аерма? Көрәни-Кәримдә әйтелә, Алланың 1 (бер) көне тигез җирдәге 1 (бер) елга дип (Коран, С.? Аят ?). Димәк Алланың елы буладыр – 365 000 җирдәге ел белән исәпләгәндә.

Аның белән бер вакытта Ктимнән (?) көймәләр килер”.(Д.п.к. 11 баш, 1-30 әйтемнәр).- Ктим-китим-көтим-көтәм-көткән сүзеннән?

Осия пегамбәр китабы.

“әйте Алла Осийга: бар хатынлыкка ал уйнашны, уйнаштан туган балалары белән, алар бик азганнар Алла юлыннан язып. Осия китте һәм алды хатынлыкка Дивалам кызы Гөмерне, ул йөккә узды, тапты (бала), атын куштылар – Изреел, тагы бер кыз тапты, исем куштылар - Лорухам , тагы бер ул тапты, исем куштылар - Лоам , чөнки сез Минем халкым түгел Мин булмамын сезнең Аллагыз(?)”.(Ос.п.к. 1 баш, 2-9 әйтемнәр).
Үзе куша фәхишә хатынга өйләнергә, соңгыдан шушы никахтан туган балаларны ятсына, бизә, Минем халкым түгел дип әйтә? Ни өчен Алла бар халыклар, терекләр өчен булмыйча, ә тик бер кауым Алласы гына була? Тагыда кайтып шуны искәртәсе килә, бәлки бу Алла түгел, Шайтандыр шәт? Аллаһы Тәалә сүзендә тормый булып чыга? Ә Алла туры юлдан яздыручы түгел, киресенчә һәр вакыт әйтеп килә, Миңа тугры булыгыз, Миңа гына ышаныгыз дип, ә шундый юллардан соң ничек Алла сүзенә ышанасың? Монысы ислям динендә ширк дип атала, чөнки Алла сүзенә ышанмау, Аның сүзләрен икенче төрле бирү, барда зур гоняһ санала һәм ширк дип атала.

“Израил Аллага тугры булмый, аңа карамастан Алла Тәалә никахлаша Израил халкы белән, һәм аларга әйтә: Сез Минем халкым”.(Ос.п.к. 2 баш, 1-14 әйтемнәр)- менә тагы, ничек моңа ышанырга?

“Аллагыз алардан (гәүрәйләрдән) йөз чөяр Алла юлында йөрмәгәнгә. Халыклар арасында адашып йөрерләр”.(Ос.п.к. 9 баш, 17 әйтем). - Адашып түгел, талап йөриләр һәм йөрегәннәр дә, шушы юлларны кирәк булган язарга, юри үзләрен күрсәтер өчен җәберләнгән халык итеп.

Иоиля пегамбәр китабы.

“Мин җыярмын барча халыкларны Иософат кырларында һәм хөкем чыгармын үзләренә. Минем халкым, Минем дәвамым өчен. Израил халкын башка халыклар арасына тараткан өчен”.(Иоиля.п.к. 3 баш, 2 әйтем).
Менә ничек, Алла Үзе таратты гәүрәйләрне, ә башка халыклар гаепле булып чыга? Кызык. Тагы да шул ук шикле сүзләр, урыннар Библиядә.

Амос пегамбәр китабы.

“Дамаск шәһәренең ишекләрен җимерермен һәм юк итәрмен авен даласы халкын, һәм Еденев йорты хөкемдарны, арамей халкын Кирга әсирлеккә бирермен, ди Алла”.(Ам.п.к. 1 баш, 5 әйтем.)
Ә ни өчен? Гәүрәйәрләр үзләреме шулай дошманнарын куркыта Алла исеме белән? Тагы шул янау, куркыту халыкларны.

Авдий пегамбәр китабы.

“Менә сине бәләкәй халык эшләдем, халыклар арасында, һәм син зур кимчелектә”.(Ав.п.к. 1 баш, 2 әйтем) – Гәүрәйләр белән тагы сатулашкан була Алла. Гәүрәйләр күбәү булмыйлар, шуңа күрә, бүреләр сарыклар арасында таралган шикелле, боларда халыклар арасына таралып, алар хисабына үрчиләр, симерәләр.

Ион пегамбәр китабы.

“Һәм ул (Ион) әйтте аларга: Мин – Гәүрәй, күктәге Алланы ихтирам итәм, җирне-күкне яратканны” (Ион п.к. 1 баш, 9 әйтем).
Китап күчереп язылган, эшкәртелгән, күпме вакыт шушы килмешәкләр өйрәнәләр “70 Аңлатма” китабын? Башта бер төрле язылса, инде соңгыдан Алла шушы килмешәк гәүрәйләрне җитәкләп йөрүне ташлап, күкә ашкан, шушы үзгәрешләр биредәге әйтемдә яңгырый. Һәм ниһаять, килмешәкләр үзләренә милли атама-исем табалар, беренче булып Иона пегамбәр үзен гәүрәй дип атый.

“Алла кушты зур китка Ионны йотарга, һәм кит йотты. Кит карынында Иона булды өч көн өч төн..һәм Алла әйте китка, һәм кит Ионны чыгарды җиргә”.(Ион п.к. 2 баш, 1, 11 әйтем).
Ул заманнарда белгәннәр диңгездә зур хайван-балык барлыгын- кит, ә кеше йотарга шушы кит сәләтсез икәнлеген белмәгәннәр, шуңа күрә шундый язма барлыка килгән.

Михей пегамбәр китабы.

“Алла хөкем итәр халыкларны, инкяр итәр ерак җирләрдәге кауымнарны; һәм алар кылычларын оралга(?) әйләндерерләр, сөңгеләрен-уракка, халык-халыкка кылыч күтәрмәс, артык сугышка өйрәнмәсләр..һәм күп халыклар килерләр, әйтерләр; килегез, менегез Алла тауына, Якуб Алласы йортына,- һәм Ул өйрәтер безләрне Үз юлына, Аның юлыннан йөрербез, чөнки Сионнан чыгар закун һәм Алла сүзе Иерусалимнан. Чөнки халыклар үз Аллалары артыннан йөри, ә без йөрербез Алла Тәалә кушканча ахырга чаклы”.(Мих.п.к.4 баш, 3-5 әйтемнәр)
Шушы юллар күрсәтә, Израил Алласы өстенлеге турында башка Аллалардан. Әлегә бер Аллалык фикере гәүрәйләрдә әле формалашып өлгермәгән, алар эзләү юлында.

“Кем Алла – Син, ярлыкаучы безнең гоняһларны, җинаятләрне, Син мәрхәмәтле Үз токымыңа, мәңге ачулы түгел, чөнки (Син) яратасың ярлыкарга. Син тугрылык күрсәтерсең Якубка, мәрхәмәт Авраамга, чөнки Син ант иткән идең безнең беренче аталарыбызга”. (Мих.п.к. 4 баш, 3-5 әйтемнәр).
Тагы бер милли Алла фикеренә кайту күренеше. Алар һич уйламыйлар, Алла ул бер һәм барча халыклар өчен, үзләрен гел өскә күтәрәләр. Алла тарафыннан сайланган халык дип исбатлап маташалар. Ә ни өчен? Алла юлын бозган өченме, Аңа тиңдәшләр тапкан өченме Алла аларны сайлаган? Гәүрәйләр моның турында уйлап-та тормыйлар, искә дә алмыйлар, Алла безнеке! Һәм шуның белән беткән. Чагыштырып була шушы адымны үз мәхәббәтеңне, сине сөймәгән кызга таккан тик, “мин сине сөям синдә сөй!”, дигәндәй. Безнең Планетага килгән килмешәкләргә, үзләренең чит-ят токымнан булуларын, һәм аермалыкларын исбатлау өчен, һәм яшерер өчен, чынлап-та аларга махсус Алла кирәк. Әйтәлмиләр бит инде, без Галәмнән килгәннәр, дип.

Наум пегамбәр китабы.

“Ә сиңа Ассур, Алла билгеләде; нәселең артык үрчемәс, йортыңнан синең Алаңны бетерермен, потларың, бөекләрең белән шунда каберең булыр, чөнки син кимсетелгән булырсың”.(Наум п.к. 1 баш, 14 әйтем.)
Кемнәр, нинди кауым-халык турында сүз? Кемнәрне шулай чикли килмешәкләр Алласы?

Аввакум пегамбәр китабы.

“Тәккәбер кеше ачыган шәрәб кебек, күбекләнә тынычланмый, рухын киңәйтә җәһәннәм шикелле, үлем кебек тоймас..”.(Авв.п.к. 2 баш, 5 әйтем)
Начар сыйфат, кайсыннан арынырга, шуәы начар сыйфатны үстермәскә, балаларны, яшләрне тәрбияләү өчен руханилар һәр вакыт кулланып килә торган сабак.

Софони пегамбәр китабы.

“Барчагызны юк итәрмен Җир йөзеннән” – ди Алла. Үтерермен адәмнәрне, хайваннарны, кошларны һәм диңгездәге балыкларны. Кул астыма алырмын гәүрәйләрне, Иерусалимда яшәүчеләрне, юк итәрмен Ваал калдыкларын”.(Соф.п.к. 1 баш, 3-4 әйтемнәр)
Шушы килмешәкләр өчен дөнядагы барча халыкларны юк итәргә яный гәүрәйләр Алласы.

“Мин кысармын сине кысучыларны шул вакытта, һәм коткарырмын хромлейчыларны (?) һәм җыярмын сибелгәннәрне, һәм бирермен аларга дан-шөһрәт барча элгәре кимсетелгән җирләрдә.. Сезләрне атаклы итәрмен барча халыклар алдында, кайчан кайтарырмын сезнең әсирлекне үз күзегез алдында, ди Алла”.(Соф.п.к. 3 баш, 19-20 әйтемнәр)
Тагы гәүрәйләргәа өстенлек вәгдә ителә. Менә ничек кайгырта килмешәк гәүрәйләрне Алла? Әллә Алла исеменнән үзләре сөйлиме?

Захар (Җәфәр) пегамбәр китабы.

“Алланың үпкәләүе Израил халкына, сүзләрендә тормаганнары өчен,..Шәвкать ае, икенче Дарий елы” (Җәфәр п.к. 1 баш, 1-7 әйтемнәр)- Ни өчен Дарий патшаның икенче ел идарә итүен, атаганнар шәфкатле ел дип? Димәк, Дарий аларга ташламалар ясаган?

“Күрсәте миңа фәрештә Айсаны , бөек падишаны Алла фәрештәсе каршында басып тора иде, һәм Шайтанны, уң якта баскан иде (Айсадан), аңа каршы булыр өчен. Алла әйте Шайтанга; Алла сиңа тыя Шайтан, Иерусалимны сайлаган Алла, сиңа тыя Шайтан, уттан чыккан кисәү түгелме син?”(Җәфәр.п.к. 3 баш 2-3 әйтемнәр)
Нәрсә тыя Алла Шайтанга? Аңлашылмый. Айса белән Шайтанның каршылыклары күрсәтелми. Библиядә Шайтан, ут кисәүе диелә, ә Көрәндә, уттан яратылган дип? Бераз аерма булсада, нигезе, бер-ут. Адәмнәр балчыктан яратылган, Шайтан – уттан, шулай ук фәрештәләр дә уттан яратылганнар.

“Без Адәмне балчыктан яраттык, күркәм сыйфатлы иттек, фәрештәләргә әйттек: “Адәмгә сәҗдә кылыгыз”, дип, алар сәҗдә кылдылар, мәгәр Иблис сәҗдә кылучылардан булмады. Аллаһ әйтте: “Ий, Иблис! Мин сине Адәмгә сәҗдә кылырга әмер иттем, сине сәҗдә кылудан нәрсә тыйды?-дип. Иблис әйтте: “Мин аңардан якшырак, чөнки мине уттан яраттың, әммә Адәмне балчыктан яраттың” (Коран С.7, 11-12 аятләр). - Менә шушы аять мөмкинчелек бирә аңларга, фәрештәләрдә уттан яратылганар, Шайтанда, ә кешене Алла ярата балчыктан, димәк аерма араларында бар. Гәүрәйләрдә үзләренең килеп чыгышларын саныйлар ару-пакъ матдәдән дип, аларны Алла балчыктан яратмаган дип әйтмәкчеләр. Соң, кешеләр балчыктан яратылган булгач, ә гәүрәйләр бүтән ару-пакъ матдәдән булгач, димәк алар безнең шикелле адәми затлар түгелләр булалармы? Менә бит, үзләре шуны раслыйлар түгелме (К. Гиляров, «Тайна танью» 2002 г.Москва)?

Малахи пегамбәр китабы.

“Исав Якубның туганы түгелме, ди Алла. Әммә Мин сөйдем Якубны..Ә Исавны яратмадым..”(Малахи п.к. 1 баш, 2-3 әйтемнәр) – кызык, Аллага якын алдалак Якуб, тугры Исав түгел? Ни өчен шулай икән?

“Исегездәме, Мин канун бирдем Моисейга, Минем колыма, кайсын Мин аңа тапшырдым Хоривта, бар Израил халкы өчен, шулай ук кагыйдәләр һәм ярлык ”.(Малахи п.к. 4 баш, 4 ә)
Кат-кат кабатлау кирәк булган ятлау өчен, шушы язмаларга ышаныр өчен, үз-үзләрен башка халыклардан өстен күрсәтер өчен. “Хорив-корив-көреп-күреп”?

Шулай берничә гасыр яшәп, яһуди динен таратып, кешеләргә танытып өлгерәләр, ләкин шул вакыт аңлыйлар, бу дин генә әле аларны морадларына ирештерәлмәячәген. Тәүрәт китабы бер гәүрәйләргә генә бирелде дип, үзләрен Алла яраткан кауым дип иглан итеп кенә, морадларына ирешергә мөмкин булмаганны аңлап, икенче дин тәглиматларын булдыралар, һәм аны христиан дине дип, шушы дин башлыгы итеп куялар үз араларыннан берәүне Айса (Христос) исемлене. Аңа яңа китап бирәләр, Яңа Сүз , ә Тәүрәт китабы Иске Сүз , дип атала башлый. Менә монысы тагы да отышлырак була, аларга мөмкинчелек бирә җирдә яшәгән халыкларның, дәүләтләрнең яңа баштан тарихларын язарга, үзләрен үзәккә куеп. Чөнки, бөтен нәрсә Алладан булгач, ә алар Алла сайлаган кауым, шулай итеп, тарих алардан башланмый кемнән башлансын?
Соңра, тагы халык-ара эшләрне катландыру ниятеннән, соңгы китап Коран Кәримне булдыралар. Шулай итеп ислям дине барлыка килә. Ислям дине эшне бик җитди тота, башта сугыш башлый үз тәглиматларын таратыр өчен, соңра, ислямга каршы сугыш башлыйлар носарилар һәм яһудиләр, ошбу сугыш гасыр саен кыза гына бара. Бүгенге көндә гәүрәйләр тырышалар ислямга каршы бар носари дөньясын күтәрергә, өлешчә уңышка ирешәләр дә. Күреп торабыз сугыш бара Афганистанда, Иракта, Палестинада туктаганы да юк, шулай ук Сомалида, Судан да, тыныч түгел Төркиядә, Иранда, Әзербайҗанда, Индонезиядә, Малайзия дә һ.б төбәк-илләрдә.
Укучыда шик туарга мөмкин, имештер үзләре шушы диннәрне булдырган, ә хәзер аларга каршы сугышлар оештыра?-дип. Менә шушы аермалыклар кирәктә инде, халыклар үз ара бертуктаусыз сугышсынннар өчен. Халыклар сугыша – зәгифләнә, ә болар ота, чөнки көндәшләре хәлсезләнгәч, бер аларда гына көч кала, менә хикмәте дә инде шушы сугышларның.

Новый завет (Яңа сүз)

Яңа сүз китабы Матфейдан.

“Айса пегамбәр (Иесус Христос) шәҗәрәсе: Айсаның атасы Даут, Ибрагим (Авраам), Якуб улы Йосыф, хатыны Мәрьям, кайсы тапты Айсаны, кайсын Иесус Христос дип атыйлар”.(Яңа сүз Мат. 1 баш, 16 әйтем).
Менә биредә ничек язалар Айсаның тууы турында, ир белмәгән Мәрьям турында сүз башта юк, киресенчә, Мәрьям ир хатыны дип язылган, шушы сүзләр соңгыдан чыга. Менә ничек Көрәни Кәримдә язылган: “..Менә ул Мәрьям. Үзенең якыннарыннан аерылып юынмак өчен, өенең шәрык тарафына чыкты. Туганары күрмәсеннәр өчен ул пәрдә корды, һәм җибәрдек Мәрьямга Җәбраил фәрештәбезне, ул Мәрьямга камил яшь егет сүрәтендә күренде. Мәрьям әйтте: “Мин синең шәреңнән Аллаһуга сыгынамын, әгәр син тәкьва мөэмин булсаң, миңа якын килмә”. Җәбраил әйтте: “Мин Раббыңның Рәсүлемен, сиңа гөнаһтан пакъ бер бала һибә итмәк өчен килдем”. Мәрьям әйтте: “Минем ничек балам булсын? Мине һичбер ир тотканы юк һәм мин зина кылучы да булмадым”. Җәбраил әйтте: “Ий. Мәрьям, эш, әлбәттә син әйткәнчә, ләкин Раббың әйтәдер: “Атасыз бала тудыру Миңа бик җиңел. Без аны атасыз тудырдык, кодрәтебезгә гәламәт булсын вә аңа ияргәннәргә рәхмәт булсын өчен, аның атасыз тууы хөкем ителгән әмер булды, әлбәттә. Гәмәлгә ашар. Җавбраил Мәрьямның җиңеннән өрде, Мәрьям Гайсага йөкле булды, һәм корсагындагы йөген күтәреп, кавеменнән аерылып, ерак җиргә китте.” (Коран Сура 19, 16-22 аятләр, Сура 2, 81(87), 254 (253) аятләр, Сура 3, 42(47) аятләр).

“Кая яңа туган гәүрәйләр падишасы, дип сорадылар шәрык ягыннан килгән зирәк акыллылар. Без күрдек аның йолдызын Шәрыкта, килдек аңа баш ияргә”. (Яңа с.Мат. 2 баш, 1-2 әйтемнәр).
Айса пегамбәрдә килмешәкләр патшасы дип кәрсәтелә, тугачтын.

Янына чукынырга килә торган фарисейларны, садукиларны күреп, Иоан әйтте; -ехидна балалары, кем сезгә кушты киләчәк җәзалардан качарга? Табыгыз ярлыкардый урын үзегезгә! Әйтмәгез без Ибрагим балалары дип, әйтәм сезгә! Алла шушы ташлардан Ибрагим балаларын тудырала..Мин чукындырырмын сезләрне суда, ләкин минем арттан килүче .. миннән күпкә көчлерәк. Ул сезләрне чукындырыр Изге рух һәм ут белән”.(Яңа сүз Мат. 2 баш, 7-10 әйтемнәр).
Менә шулай яңа дин – носари динендә аермалык китерелә - чукыну. Чукынсаң син Аллага якын, чукынмасаң-син фарисей яки садик (садык- гарәп телендә тугры мәгнәсенә ия сүз). Ничек инде шулай, тугры кеше начар булып чыга? Күренеп тора ясалма тәглимат, уйлап чыгарылган.

“Иесус Христосны Иоан чукындыра..Күктән аваз ишетелә; - менә бу Минем яраткан улым, васыятемне алучы”(Я.с.Мат.3 баш 13-16, 17 әйтемнәр).

Буламы шушы ишетелгән сүзләрне Айсаны Алла улы дип кабул итәргә? Бер карашка бар халык Алла уллары-кызлары, чөнки Ул барыбызны да яраткан. Әммә Алла беребезнең дә әниләре белән йокламаган, безләрнең үз аталарыбыз бар, аларда, бездә, Алла бәндәләре, дисәк каршылык юк. Бәлки шушы сүз “Минем улым” аңлата торгандыр, менә бу минем яраткан илчем-пегамбәрем, дигәнне? Алла инде Айсаны яратып могҗиза ясады, чөнки Мәрьям ана тапты ир бала, ире белән түшәктә ятмыйча. Соңгыдан, Айсаның Аллага якынлыгын раслар өчен, Алла аңа бирде сәләт төрле могҗизалар ясый торган. Бу аваз бердә расламый Айсаның Алла улы булганлыгын. Көрәндә әйтелә Айса пегамбәр дип, Алла бер үзе генә, аның юк хатыны, баласы һәм башкалары.

“Мәрьям әйтте: Ий Раббым, миңа бала кайдан булсын, миңа ир затының кулы тигән юк бит!Аллаһ әйтте: Әнә шулай Аллаһ Үзе теләгән нәрсәне хак кылыр. Бер нәрсәне булдырырга теләсә, фәкать “бул” дияр, ул нәрсә барлыкка килер” (Коран Сура (3) Имран, аят 42(47).
“Гайсаның мисалы Аллаһ хозурында Адәм г-м кебек. Адәмне балчыктан төзеде дә соңра аңа: “Бул”- диде, Адәм бар булды, Гайса да Аллаһының: “Бар бул” – дип әйтүе белән булды” (Коран С.3. 59 (52)аять).

“Һәм яздыручы Айсаның янына килеп әйте: Әгәр Син Аллаһ улы булсаң, шушы ташларны ипигә әверелдер! Айса аңа әйтә; адәм (баласы) бер ипи белән генә тукланмас, ә төрле Алла сүзе белән. Шуннан соң Шайтан Айсаны алып китә изге шәһәргә, бастыра Алла йорты бусагасына”.(Я.с.Мат. 4 баш 3-10 әйтемнәр)
Айса тапкыр телле, туры сорауга кинаяләп җавап кайтара, янәсе кешегә ипи генә түгел, аңа Алла юлын да белергә кирәк дигән мәгнәдә. Шайтан Айсаны сыный, араларында дошманлык күренми, юк. Нидән болай? Хәттә бу юлы Айса фәрештә, башка фәрештәләр төсле уттан яралмыйча, кешеләр шикелле анадан туды. Уттан яратылган Шайтан белән, анадан туган Айса арасында зур аерма бар дөньяга килүләре белән. Шуңа күрә Шайтан Айсага баштан ук капма-каршы куелган.

Тауда әйтелгән нәсихәт : “Акылга зәгыйфләр бәхетле, алар өлеше оҗмахта. Солых төзүчеләр бәхетле, чөнки аларга Алла балалары диярләр.. Сез җирдәге тоз. Әгәр тоз тозсызланса – ни белән алмаштырырсыз? Сез (шәкертләре) – дөняның нуры. Тау башындагы шәһәр яшенләми, нурлар чәчегез халыкка эшләрегез белән, халык күрсен сезләрне, данласын Күктәге Аллагыз алдында. Уйламагыз, мин канунны, пегамбәрләр әйткәнне бозарга килмәдем. Килдем аларны үтәргә..әйтем сезгә; Әгәр сезнең изгелек узмаса китапчылар, фарисейлардан, ул чакта керәлмәссез оҗмахка.. Ишеткән идегезме, ничек әйтелгән иде борынгыларга; үтермәскә, ә кем үтерсә, хөкемгә тартылыр. Мин әйтәм сезгә, һәр юкка ачуланган кеше туганына, ачуланып әйтсә - рака (буш кеше дип) бирелергә тиешле Синдорионга (Югары хөкемгә), ә кем әйтер – акылсыз дип, ул җәһәннәм утында яначак. Башта туганың белән дуслаш, Аллага корбан китергәнче. Көндәшең белән тизрәк дуслаш, әле юлда булганда, көндәшең сине мәхкәмәгә биргәнче..”.(Я.с.Мат. 5 баш, 3,9, 13-17, 20-48 әйтемнәр).
Шушы нәсихәтнең абруе зур халыклар арасында, тәрбияви ягы көчле. Солых төзүчеләрне биредә тиңли зәгыйф акыллы бәндәләр белән. Ни өчен? Дошман белән солых төземә, димәкче буламы? Айса гади түгел, катлаулы пегамбәр булып чыга. Тагы шул, үз ара җинаять юлына басмаска, аның өчен җәза каралган.

“Садака биргәч сөйләп йөрмәгез урамнарда, тәккәберләр шикелле, сезне мактасыннар өчен!. Садака биргәндә сул кулың белмәсен уң кулың биргәнне. Ибадәт кылганда булма синагоглардагы монафиклар кебек, кайсылар синагоганы (чиркәүне) күргәч кеше алдында тотына чукынырга. Дөресен әйтәм сезгә, алар инде алырлар кирәкләрен. Әгәр сез кеше гоняһын ярлыкасагыз, Алла ярлыкар сезнең гоняһыгызны..Кемдә ике хуҗага хезмәт итәлми, йә берсен дошман күрер, икенчесен яратыр. Мөмкин түгел Аллага һәм акчага табыну.”
( Я.с.Мат. 6 баш, 2-25 әйтемнәр)- кызыклы һәм гыйбәрәтле әйтемнәр, садака биргәндә бездә дә нәк шулай бирәрәләр инде, уң кул белән, биргәнен яшереп.

“Кошлар чәчми-урмый, әммә туклар, ә тычканар эшләми, киндер тукымый, әммә киенгәннәр..Шуңа күрә борчылмагыз, ашар-эчәр, өскә кияр өчен. Боларның барчасы мәҗүсиләрне борчый, чөнки Күктәге сезнең Атагыз белә,сезләргә шушы әйберләр кирәклеген. Башта эзләгез Алла байлыгын. Аның дөреслеген һәм бу сезнең өчен якшы булыр. Шулай итеп иртәгәсе көнне кайгыртмагыз, иртәгәсе көн үзен үзе кайгыртыр, һәр көннең үз хәстәрлеге җитәрлек”,(Я.с.Мат. 6 баш 26-28, 31-34 әйтемнәр).
Менә ялкаулык шуннан башланмыймы? Иртәгәсе көнне кайгыртмаучылык бәйләнгән булып чыга Айса пегамбәр сүзләренә. Җир халыкларына мал җыярга кушмый, янәсе баемагыз димәкче, ә гәүрәйләргә Аллары куша баерга? Байлык гәүрәйләргә бирә кулларына хөкем, ә менә носариларга, шул исәптән мөсельманнапрга да байлык җыярга гоняһ эш дип әйтелә. Шулай итеп берәүләр идарәчеләр булалар (байлар), ә икенчеләр гади халык? Нинди тирән мәгнә ята шушы Айса пегамбәр сүзләрендә. Шушы сүзләр, ачыктан-ачык диверсия була кеше аңына, аның яшәү рәвешенә. Искитәрлек хәл.

“Чәйнәмә кешене, үзеңне чәйнәрләр,..Туганыңның күзендәге кылчыкка игтибар итмә, үз күзеңдәге ботакны күр..Этләргә изгелек ясамагыз, дуңгызлар алдында энҗе сипмәгез, алар аны аңламас, ә дошманлык ясар..Сорагыз һәм сезгә бирелер, эзләсәгез табарсыз, шакыгыз ишекне, һәм ул ачылыр..Барысы да шулай, ничек телисез адәмләр амәлен сезләргә, сез дә алар белән шулай эшләгез, чөнки бу законда каралган, һәм пегамбәрләр дә шулай”.(Яңа с. Мат. 7 баш, 1-7, 12 әйтемнәр) – Этләргә изгелек ясамагыз, бүре-эт төркиләр тотемы, биредә кинаяләп төркиләр турында әйтелмиме?
Шушы гыйбәрәле сүзләр халыклар тормышына үтеп кергәннәр, әле бүгендә көн тәртибендәләр. Гасырлар буе, меңәр еллап шушы тәглиматләр халыкларда тәрбия нигезендә булганлыктан, аларга күп йогынты ясаган юллар. Берәүләргә байлык-өстенлек, икенчеләргә Алла ни биргәнгә риза бул, байлык артыннан кума (хөкемдар булма буйсынучылардан – бул) дигәнән шушы әйтемнәрдән асылы тора.

“Шул чак бер китаплы Иесус (Айса) янына килеп әйте; “Остаз, мин сиңа иярәм, син кая барсаң, миндә шунда барачакмын”, дип. Айса аңа: төлкеләр үзләренең ояларын җирдә казый, ә кошларның оялары бар. Икенче шәкерте Айсага әйте; “рөхсәт итегез атамны барып җирләргә?” Айса аңа: минем арттан ияр, мәрхүмнәрне калдыр мәрхүмнәргә, үзләре мәрхүмне кайгыртыр. Кайчан ул көймәгә керде, аның артыннан барча шәкертләре көймәгә керделәр. Диңгездә зур дулкын купты, ә ул йоклый иде..Шәкертләре уятылар үзен. Ә нәрсә сез шул кадәр куркаклар, ышанмаучылар? Торып диңгезне тынычландырды. Айса кая юнәлмәсен артыннан ике сукыр баралар һәм кычкыралар; ярлыка безләрне Даут улы Айса! Кайчан килделәр икенче ярга, Гергесен җиренә..”(Я.с. Мат. 8 баш, 19-28 әйтемнәр)
Айса пегамбәр әйтүе буенча, мәрхүмнәр, мәрхүмнәрне үзләре кайгыртыр. Шәкертен атасын җирләргә җибәрмәде, баланың атасы алдында бурычы яклау тапмады Айсада. Әгәр анасын җирләргә кирәк булган булса, Айса шулай укмы рөхсәт итмәс иде? Йәнәсе борчылмагыз, өстегезгә афәт килсәдә, ышаныгыз бер Аллага, чарасын күрмәгез, Алла сезне коткарыр, дия, чөнки Айса торып давылны туктауы, шуның турында сөйли.
Даут улы Айса, дип кычкыру, шул җитмәгәнме Айсаны адәм баласы дип танырга?

“Шәһәр халкы каршы чыгып Айсаны шәһәргә кертмәделәр..һәм ул кире көймәсенә утырып китте кайдан килде шунда”.(Я.с.Мат. 8 баш, 34 ә., 9 ба, 1 әйтем). - Ни өчен кертмәгәннәр? Халыкны күнегелгән тәртиптән яздырып, бүтән юнәлеш биргән өченме? Халыкта ыгы-зыгы чыкмагае дипме?

“Ә барыгыз берүк, ди шәкертләренә, Израил йорты сарыкларына(?)..Алмагыз алтын-көмеш, бакырдан үзегез белән. Капчыкта алмашка киемдә, аяк киемедә, таяк-та алмагыз, чөнки хезмәт кешесе үзенә аш табар. Шәһәргә кергәч туктагыз хәлле йортта..Әгәр кем сезне өйләренә кертмәсә, сүзегезне тыңламаса, йортыннан чыканда аяк тузаныгызны кагыгыз бусагасына! Әйтәм сезгә, яхшырак булыр Содом-Гомора җирләрендә кыямәт көнне, шушы шәһәргә караганда.. Уйламагыз, мин килдем җиргә тынычлык китерер өчен түгел, мин кылыч (?) китерер өчен килдем. Чөнки мин аерыр өчен атаны – улдан, анасын-кызда, киленен-кайнанасыннан килдем”.(Я.с.к. Мат. 10 баш,, 9-1, 14-15, 33-35 әйтемнәр).
Айса шәкертләрен җибәрә юлга әйберсез, алмашка киемсез, аяк киеме дә кушмый алырга хезмәт кешесе үзенә аш табар ди. Ягни, барыгыз яңа дингә өндәгез, алар сезне ашатыр-эчертер. Әгәр ашатмый чыгарсалар аларга, кыямәт көне бик начар булыр, ди. Күрсәтә үзенең җиргә сугыш өчен килгәнлеген. Гәүрәйләргә кирәк ызгыш-талаш-суеш оештырырга халыклар арасында, чөнки Айса гәүрәйләргә генә түгел, яки бөтенләй гәүрәйләргә булмыйча, башка халыклар өчен җибәрелгән булып чыга. Билгеле, башка халыкларга Айса бернинди өстенлек вәгдә итми, аларның киләчәге турында төпченеп тормый, йә башкача кайгыртмый. Тик куша артыннан иярергә, хезмәтләрен, йорт-җирләрен ташлап, ашамлык-эчемлек алырга да кушмый. Ашатырлар ди. Ашатмасалар, димәк таларга кирәк булачак, чөнки күктәге Атагыз күрә сезнең мохтаҗлыкны һәм Ул сезләргә рөхсәт итә өлешегезне болардан алырга, ди. Менә яңа тәглимат. Мин Алла юлында ач йөрим, ә син денсез, корсак симертәсең, дип талауга юл куя!?

“Синме шул (ди Иоан чукындыручы) Айса турында хәбәрләр ишеткәч, кайсын көттем, әллә башканымы көтәргә?” (Я.с. Мат. 11 баш, 2 әйтем).- Айсаның абруен күтәрер өчен китерелгән әйтем - күрәзә.

“Гаҗәпләнде бар халык; шул түгелме Христос Даут улы?”.(Я.с.Мат. 12 ба, 23 әйтем).- Айса Даут улы, ә ник Мәрьям улы түгел?

“Кем минем белән түгел, шул миңа каршы, кем минем белән җыймый, ул сарыф итә..Халык белән сөйләшкәндә, тышта Айсаны әнисе белән туганнары көтәләр ..Кулы белән шәкертләренә ишарә итеп: Менә минем анам һәм туганнарым, диде”.(Я.с.Мат. 12 баш, 23, 3, 46, 49 әйтемнәр).
Анасы белән туганнарын танымый, чөнки Айсаның эшләре югарыдан.

“Кемдә бар, аңа бирелер һәм күбәер, ә кемдә юк, анардан алыныр ни булганы да..Христос әйте; җирдә яхшылык чәчкән - ул адәм баласы.. Бу балтачы улы түгелме (Айса турында), әнисе Мәрьям туганнары Якуб һәм Иосыф һәм Симон белән Иуда? Араларында сеңелләре дә. Кайдан болар барчасыда?.. Намуссыз пегамбәр буламы, әгәр тик илендә йә йортында танымасалар гына, ди Айса”.(Я.с. Мат. 13 баш, 12, 3, 41 55-57 әйтемнәр). – Гыйбрәтле әйтемнәр. Ә кемдә бар? Кемгә Алла биргән шуларда бар, ягни гәүрәйләрдә. Ә кемдә юк? Юк бүтән җир халыкларында, кайсылары өстенә Алла җибәрде гәүрәйләрне-идарәчеләр итеп. Шушындый тимер дәлилләр белән ныгытылгач, әле гасырлар буе шушы сүзләрне халыклар башына тукып килгәч, билгеле, күбесе кешеләрнең моңа инанмый хәле калмый. Инанмасаң, син Аллага ышанмаган кеше буласың ич, сине шул чак хөкүмәт, чиркәү, мәчет әһелләре кысрыклый башлаяча, торырга, яшәргә мөмкинлек бирмәячәкләр. Кем моңа җөррәт итәлсен? Билгеле, бер вакытта да андый кешеләр табылмый, табылса аларны юләр дип атап, җәмгыяттән читләштерәләр.

“Кимәдә утыручылар Айса янына килеп әйтеләр: Чынлапта син Алла улы.. Елганы кичеп чыгалар Генисар җиренә..тирә-якка ту (хәбәр) бирделәр”.(Я.с. Мат. 16 баш, 16-17 әйтемнәр).
Айсаның шәкертләре, Айсаны Алла улы дип таныйлар.

“Симон, һәм Петр, әйтә - син тере Алла улы Христос..Айса..әммә минем атам Күктәге Зат..”. (Я.с. Мат. 16 ба, 16-17 әйтемнәр).- Айсаны Алла улы итеп таныту эше дәвам итә.

Менә нтчек Коран Кәримдә шушы мәсьәлә буенча аят китерелә:
“Янә Аллаһу Тәгалә кыямәт көнендә әйтер: “Ий, Мәрьям углы Гыйса! Син кешеләргә әйттеңме мине һәм анамны Алаһудан башка ике Илаһә итеп таныгыз”, - дип. Гыйса әйтте: “Ий. Раббым! Син һәрбер кимчелектән пакъсең, Синең хакта миңа муафик булмаган сүзне әйтү лаек түгел, әгәр андый сүзләрне әйткән булсам, әлбәттә, Син аны беләсең.. Син минем күңелемдә булган нәрсәне, әлбәттә беләсең, әммә мин Синдә булган нәрсәне белмимен, әлбәттә. Син яшерен нәрсәләрне бик яхшы белүчесең” (Коран 5 сура 116 аят, Нурулла Муфлихун Арыслани тәрҗемәсе).
Менә шушы аят белән аңлашыла да инде, Айса пегамбәр икәнлеге, ул бернинди Алла улы булмаганлыгы. Саналадыр “Яңа сүз”(Евангелие) шулай ук Алла тарафыннан иңдерелгән дип, шулай булса ни өчен шушы ике Алла китабы арасында бер вакыйга турында ике төрле фикер? Биредә берәр яшерен сер ятамы әллә? Яңа Сүз китабын Айсаның сахабалары яза, аларга Алладан Җабраил аркылы бернинди мәглюмат килми, шуның турында китапларда берни әйтелмәгән.

“Алты көн узгач, Айса үзе белән алып биек тауга менә Петрны, Якубны, аның туганы Иоанны.. Инделәр; Моисей, Илия, Айса белән сөйләшәләр. Аһ.., биредә ничек якшы ди Петр, әйдә ясыйбыз өч куш , берсен сиңа, берсен Моисейга, берсен Илиәгә.. Шул чак болыттан тавыш ишетелде: Менә бу Минем яраткан улым булыр, кайсында минем фатихам, тыңлагыз үзен”! (Я.с. Мат. 17 баш, 3-5 әйтемнәр) - Айсаны Алла улы дип танытуга яңа дәлилләр өстәлә.

“Мәгәр кеше улы килде (Айса турында) сорау алырга һәм югалганнарны коткарырга”.(Я.с. Мат.18 баш, 11 әйтем) – Чиратлашып китереләр 4 кеше, Алла улы дип, халыклар аңына сеңдерер өчен.

“Алла никахлаганны бәндә аералмас. Ә Моисей хатын белән аерылырга рөхсәт иткән.. Айса; Сезнең усалык аркасында рөхсәт итәргә мәҗбүр булган, борынгыда шундый адәт
Продолжение на http://ndp-vatan-knigi.blogspot.com/2012/02/51-87.html

НДП Ватан Книги

четверг, 23 февраля 2012 г.

Хафиз Бин Ахмад Аль Хаками книга 200 вопросов по вероучению Ислама

пятница, 10 февраля 2012 г.

Империя степей История Центральной Азии Ренэ Гроссе. Книга

МАЕНХЕН-ХЕЛФЕН. МИР ГУННОВ.

четверг, 9 февраля 2012 г.

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР… стр 1 по 51

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 1 - 51

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 52 -87

четверг, 23 февраля 2012 г.

Хафиз Бин Ахмад Аль Хаками книга 200 вопросов по вероучению Ислама

пятница, 10 февраля 2012 г.

Империя степей История Центральной Азии Ренэ Гроссе. Книга

МАЕНХЕН-ХЕЛФЕН. МИР ГУННОВ.

четверг, 9 февраля 2012 г.

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР… стр 1 по 51

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 1 - 51

М. Миначев. КИЛМЕШӘКЛӘР (Китап) стр 52 -87

четверг, 23 февраля 2012 г.

пятница, 10 февраля 2012 г.

четверг, 9 февраля 2012 г.