2М. Миначев.
КИЛМЕШӘКЛӘР… стр 52 - 87
Әсәр.
булмаган..Кайчан, адәм баласы утырыр данлы тәхеткә сездә утырырсыз 12 тәхеткә хөкем итәрсез 12 гәүрәйләр ыруларын”.(Я.с.Мат. 19 баш 6-8, 1, 21 әйтемнәр).
Аермамы?, Әллә гәүрәйләрнең җинаятләреме, санга сукмыйча халыклар гадәтләрен, аларның кануннарын, кайсылар арасында яшәделәр ерткычлар? Күрәсең моңа сәбәп булгандыр гәүрәйләрнең бер халык белән дә исәпләшмәүеләре, гадәтләрен, кануннарын бозулары, төрле җинаять эшләүләр, кеше үтерүләре, борынгы заманда һәм хәзердә нигез булып тора аларны яратмаучыда. Гәүрәйләрнең “охшамаганлыгы” менә шуннан гыйбәрәт, бүгенгесе, тышкы кыяфәтләре белән әллә ни аерылып тормыйлар җир халыкларыннан, бәлки андый аерма шактый булгандыр борынгы заманнарда, әммә бу турыда тарих бер сүз әйтми. Борынгы заманнарда да, бәлки халыклар ничек булса тырышканнардыр үзләрен, малларын сакларга гәүрәйләрдән, әммә шуны санап буламы гәүрәйләргә каршы махсус дошманлык дип? Менә гәүрәйләр китермәкчеләр ниндидер язма нигез үзләренең уйдырмаларына, күрсәтә дә инде, күбесе очракта шундый язмалар гәүрәйләр тарафыннан язылганары, махсус кеше башларын бутау өчен, мәсьәләгә бүтән юнәлеш бирер өчен. Ә, әгәр булган булса язмалар шушы темага башка халыклар арасында да, күрәсең аларга гәүрәй феномены (серләре) ачылмаган. Кешенең фикерләү рәвеше нинди? Ул нәрсәгә омтыла? Билгеле, һәр кеше тели якшы-мул тормыш, йорт-җире булсын имин, матур хатыны, бала-чагалары. Гайлә иминлеге ул үз иленең кануннарын үтәп яшәүче ил гражданы, ватан пәрвәр, эшли, эшмәкәрлек белән шөгелләнә, сәүдә кыла, укыта һ.б. Аның башына да керми ниндидер революция, яки саботаж турында уйлар. Әгәр дәүләт аның шәхсән тормышына тыкшынмый, эшенә аяк чалмый, теләгән җирдә, яраткан хезмәтендә, аны кысмый әхләки, физик яктан, телен, гөреф-гадәтләрен чикләми икән, анарда канәгатсезлек тойгылары тумый. Аның дәрте җитә үз тормышын корырга, гайләсен асрарга, туганнарына булышырга, шунда сабантуйда чыгып бер көрәшергә, ә башка хәл килеп чыкканда дәртне өстәргә туры килә. Кешенең хәленнән килә дәртне өстәмә артырырга да, әммә ул вакытлыча, аңа кирәк ял итеп алырга, кеше (гәүрәй түгел) һәр вакыт дәртләнеп торалмый, аңа ял кирәк. Ә менә гәүрәйләрә “бетмәс-төкәнмәс дәрт ташып тора”, кайсы сорый тышка чыгарга, анардан бушануны, нидер эшләргә этәрә һ.б. Менә шуннан килеп чыга да инде төрле буталчык-чуалчык вакыйгалар, революция һ.б. шундый кирәкмәгән эшләр. Алар әйтә: “әгәр революция булмаса, ул чакта энтропия булачак һәм тереклек туктаячак”(А.Шмулевич), ягни мәсьәлән, тереклек үләчәк. Әгәрдә гәүрәйләр өчен революция кирәк булса яшәр өчен, ә менә Җир Шарындагы бүтән халыклар тормышы бара үз юлы белән тыныч кына, бернинди энтропиясез, йә ауга йөриләр, йә спорт ярышларында артык дәртләрен сүндерәләр. Борынгы юннарда йөгерү белән, төрки – татарда көрәшеп, яшь дәртләрен авызыкландыру өчен. Биредә бик ачык күренә аерма, җир халыклары белән гәүрәйләр арасында, берәүләргә мәгнәсез революцияләр, төрле баш-баштаклыклар кирәксә, ә җирле халыкларга җитә сабантуйларда көрәшүедә. Күрәсең чынлапта төрле үсеш тизлекләре салынган гәүрәйләр дә һәм калган җирле халыкларда. Әгәр без җирле халыклар ничәмә ел бергә яшәп шушы гәүрәйләр белән, хәзер генә сизә башладык шундый фундаменталь аерма барлыгын арабызда, бу бит гаҗәеп хәл.
Ышаклану осталары[10]
Иң гаҗәпләндергәне шул, ничек итеп аңлата беләләр дәүләтләрдә югары утырган яшерен гәүрәйләрнең, гәүрәйләрне яклавын. Шундый кешеләр арасына керәләр бик күбәүләр әввәлге сәесмән-җитәкчеләр һәм хәзергеләре. Башкача ничек-тә аңлап булмый шушы җитәкче әфәнделәрнең гамәлләрен: Вышинский А.Я., таләб итә Палестина җирләрен бүләргә. Ә, Громыко А.А.; “гасырлар буе кысырыкланган өчен Израил дәүләтенең әхляки хакы барлыгы турында сөйли”, хәттә У. Черчилль белән Сталин, кайсылары Израил дәүләтен төзүчеләр булдылар” (М.Кантор). Чынлап-та “сәесмәннәр хисчәннәр түгел иделәр” һәм алар аерым дәүләтләр булдырмадылар чегәннәр өчен, ә менә гәүрәйләргә төзеп биределәр (чегәннәр, гәүрәйләр шикелле А. Гитлер тарафыгннан җәберләнүчеләрдән иделәр). М. Кантор әйтүенчә, Сталин, Трумэн, Этли, Черчиль “гәүрәйләрне яратучылардан булмаганнар. Ә, без моны каян беләбез? Шулай да гәүрәйләр дәүләтен төзеделәр монысы факт, күрәсең оста булганнар ниятләрен яшерә белүдә (гәүрәйләр гөмүмән яшерергә осталар).
[26] Биредә Рәсәй дәүләте турында сүз
Ә, кайдан килә икән католиклардагы хатын белән аерылу тыелганы. Менә кыямәт көнне хөкем булыр Израил улларына, аларның 12 нәселенә. Менә монысы юаныч инде халыклар өчен, кыямәт көнне..., ә гәүрәйләргә бүген бирелгән, халыкларга кыямәт көнне генә?
“Шулай итеп, соңгылар беренчелңр булыр, һәм беренчеләр соңгылар булыр; чөнки чакырылганнар күп, ә сайланганнары аз”.(Я.с. Мат. 20 баш, 16 әйтем)
Хикмәтле әйтем, тәккәберләрне тыяр өчен, начар сыйфаттан аерыр өчен кешеләрне китерелгән. Тик, кайчан шушы хәл булыр икән? Тагы кыямәт көненә калдырылмыймы?
“Чакырылганнар күп, сайланганнар аз..Остаз! Моисей әйткән, әгәр кем үлсә балалар калдырмыйча, шул чакта туганы алсын аның хатынын үзенә, шулай итеп торгызыр туганының нәселен(?)”.(Я.с.Мат. 22 баш, 14, 24 әйтемнәр)
Шундый адәт борынгы заманнарда төркиләрдә дә булган, биредә канунлаштырыла, биредә туганының дәвамы турында сүз бармый, ә халык саны артсын дип канунлаштырыла.
“Әйте аларга; Моисей урынындыгына утырдылар китапчылар һәм фарисейлар.. Атай дип җирдә кемгә дә дәшмәгез, чөнки сезнең атагыз күктә..Иерусалим шәһәре кайда ташлар белән кыйнадылар пегамбәрләрне, илчеләрне.. Ничә мәртәбә теләгән идем сезләрне җыештырырга бер кучага ничек кошлар җыя үз балаларын, ә сез теләмәдегез!? Шул, йортыгыз буш калдырыла. Сезгә әйтелгән иде; артык Мине күрмәссез, әлегә кычкырмыйча:-Алла исеме белән мәрхәмәтле Килчәк!”.(Я.с. Мат. 23 баш, 2. 9, 37-39 әйтемнәр).
Биредә кисәтелә; атай дип руханиларга, попларга дәшмәгез дип, һәм тагы шушы килмешәкләрне кисәтә. Ә бүгенге көндә попларга атакай дип бер носарилар гына түгел, ә кайбер муллалар да дәшә.
Яңа сүз Марктан.
“Галилей диңгезе ярыннан узганда Айса күрә, ике туган Симон белән Андрей ятмә белән балык тоталар. Әйтә үзләренә, әйдәгез минем арттан, мин сездән ясармын кешеләр тотучылар. Шул ук вакыт болар иярәделәр аңа..Бераз узгач күрә, көймәдә Зеведев уллары ике туган, Якуб белән Иоан утыралар ятмәләрен төзәтеп. Айса боларны да чакыра аңа иярергә, һәм алар Айса артыннан китәләр аталарын калдырып”.(Я.с. Марктан 1 баш, 16-20 ә.)
Эшчеләрне үз артыннан ияртеп алып китә, эшләмәгез, карын турында уйламагыз, әнә кошлар чәчми-урмый, ә туклар ди Айса. Кием дә кирәкми сезгә, күктәге Атагыз сезне кайгырта, дип ияртә. Менә шулай әкренләп эшләрен ташлаган яңа динчеләр тамакларын тукландырыр өчен башкаларны таларга тотыналар. Биредә конфликт чыгамы? Чыга. Димәк, халыклар бере-бере белән сугышырга мәҗбүр булалар. Киләседә шушы төркемнән люмпеннар һәм башка эш сөймәүчеләр күбәеп китеп, кирәкле юнәлештә шулар белән файдалану мөмкинлекләре ачыла. Шуннан төрле түнтәрешләр, баш күтәрүләр, акчага ялланып кеше үтерүчеләр барлыкка киләләр. Барчасын вакыт эшли, һәм серләрне күмә килә, белмәсеннәр, төшенмәсеннәр дип.
“Айсадан сорыйлар китапчылар һәм фарисейлар, нигә синең шәкертләрең адәтләрне тотмыйча, юмаган куллары белән ипи ашыйлар? Сезнең турыда якшы әйткән Исаия, “бу кешеләр мине ярата сүз белән, ә гамәлләре миннән ерак тора..Чөнки сез Алла сүзен калдырып, адәтләр буенча гамәл кыласыз, савыт-саба юасыз, юынасыз һәм күп төрле башка эшләр эшлисез – Аллага паклык кирәкми”.(Я.с. Марктан 7 баш, 5-8 әйтемнәр)
Айса пегамбәр чисталык ягын хуп күрми, куллар, савыт-сабалар юу – бу борынгы адәтләр дип кире кага. Менә монысы китерә халыкларга төрле зәхмәтләр, йогышлы аврулар. Шулар аркасында халык күпләп үлә. Беренче чиратта, яңа дин әһелләре-христианнар, чөнки алар ару-паклык сакламый башлыйлар, шуңа күрә чирле кешеләр арта. Күрәсең шул сәбәпле ир баларны христианнар сөннәткә утыртыйлар, йогышлы авырулар таралсын кешеләр арасында дип, чөнки җир кешеләренең саннарын киметер өчен бик кулай юл.
Шушы әйберләрне Алла кушамы эшләргә, әллә бәндәме? Бәндә куша, аңа кирәк җир халыклары исәбен киметү, киләседә үзләәренең токымнары үрчеп, өстен булыр өчен. Ә, кем, нинди халык өстенлеккә омтыла? Нинди халыкка Алла бар халыклар өстеннән өстенлек вәгдә итә? Димәк, Айса пегамбәрдә нәтиҗәдә шушы гәүрәйләрнең киләчәген күздә тотып сөйли, үгет-нәсихәт бирә.
“9-нчы сәгаттә Айса каты тавыш белән кычкырды: “Эллой. Эллой! Ламма сафавхфани” –Минем Аллам, минем Аллам, нигә мине калдырдың!”.(Я.с. Марктан 15 баш, 34 әйтем) – менә шушы сүзләр Матвейда башкача бирелгәннәр: “Илий, Илий!”(Я.с. Матвейдан 27 баш, 46 әйтем.)
Яңа сүз Лукадан.
“Инде күбебез ишетеп беләбез билгеле вакыйгалар турында. Ничек безгә җиткерделәр. Баштан ук вакыйгаларны күргән шаһитлар, һәм руханиләр[1], шушы ишеткәннәрне тикшергәч (?), миндә сиңа язарга булдым Феофил, сиңа җиткерер өчен диннең нигезләрен.. Захария, аның хатыны Елисавета икеседә изгеләрдән, балалары булмый, Елисавета өлкән яштә була...Гадәттәгечә руханиләр арасындагы шобага буенча керде (Захария) синагогка[2].., фәрештә инде аңар, әйтте;- курыкма Захарий, синең догаң Аллага җитте, хатының Елисавета сиңа бала табар, исем кушарсың – Иоан. Захарий фәрештәдән сорады; -“мин ничек белермен, мин инде карт, хатынымда олы яштә? Мин Җабраил, синең каршыңда Алладан җибәрелдем синең белән сөйләшергә, җиткерергә сиңа шушы хәбәрне..Шуннан соң Елисавет балага узды” Я.с. Лукадан, 1 баш, 1-24 әйтемнәр).
Аварамның хатыны Сара да, картайгач бала таба, сюжетлары кабатлана.
“Назарет җирендә Галилей шәһәрендә, фәрештә керде Даут йортыннан булган Иосиф белән ярәшелгән кыз янына, кызның исеме – Мәрьям. Әйтте, шатлан Шәфкатле Алла синең белән, хатыннар арасында сиң иң шәфкатле!..Курыкма Мәрьям, син Алла каршында изге ана..Менә син йөгәнле булырсың, балага узарсың. –“Ничек балага узармын, ди Мәрьям, -мин әле ир белән ятканым юк”? Фәрештә әйтә,- “Изге Рух керер эчеңә, Алланың көче белән, шуңа күрә бу бала изге бала булачак, Алла улы, ди фәрештә”.(Я.с. Лукадан 1 баш, 27-35 әйтемнәр)
Биредә нинди дер “Изге рух” турында сүз йөртелә, ә Коранда, бернинди “Изге рух” Мәрьм эченэ керми, тик Алла әйтә “Бул”, дип һәм Мәрьям корсакка уза (Коран, сура Имран аят 42(47)).
“Бирде коткара торган язмыш безгә, Даут йортына. Ничек әйткән иде борынгы пегамбәрләр, безләрне коткарыр өчен, дошманнар, явызлар кулыннан, ант иткән иде Ибрагим атабызга, сүз биргән иде Алла”.(Я.с.Лукадан 1 баш, 69-74 әйтемнәр)
Менә тагы гәүрәйләр өстенлеге турында кабатлана. Тик кемнәрдән коткарырга җыена Алла гәүрәйләрне? Библиядә күп шундый мәгнәви яктан, йә мантыйка ятышлы булмаган сүзләр, күренеп торалар аңлы рәвештә махсус язылган икәнлекләре.
“Шул көннәрне кесарь Август әмер чыгара, бар җирдә кешеләр санын исәпкә алырга..Галилейда, Назарет шәһәреннән Иосиф килде иудейләр җиренә, Даут шәһәре Вифлеемга ярәшелгән хатыны Мәрьям белән бергә, кайсы йөкле була...Таба Мәрьям беренче баласын (улын)..Чөнки Даут пегамбәр шәһәрендә Коткаручы туды, кайсы бар Христос Алла улы”.(Я.с. Лукадан, 2 баш, 1-21 әйтемнәр) – Кемнән, нәрсәдән коткаручы? Бернинди дәлилдә, йә булмаса реаль куркыныч нэрсәләрдә юк махсус гәүрәйләр өчен, җир йөзендә күпме халыклар яши, аларны коткарырга кирәкми, ә боларны кирәк? Аңлашылмы торган җирләр китапта.
Рим императоры Август турында сүз бара, ул Римда идарә иткән 27-31 еллар б. э. кадәр заманнарда, Гай Юлий Цезарьга чаклы заманда, димэк 2 мең елдан бераз күбрәк алда, була.. Шул заманнарда Айса туа, әммә биредә Мәрьям ана ир хатыны дип китерелгән, бөтенләй башка эчтәлек.
“Шулай ук хәрбиләр сорадылар (Иоаннан)-безгә нишләргә? Әйтте аларга, беркемне дә рәнҗетмәгез, яла якмагыз, риза булыгыз эш хакыгызга”.(Я.с. Лукадан, 3 баш, 14 әйтем)
Ягни, Алла кушканча яшәргә куша.
“Шимбә көнне фарисейларда мәҗлестә утырганда килде Айса янына бер водянка белән чирле кеше. Айса фарисейлардан сорады, - мөмкинме шимбә көне дәваларга? Җавап булмады. Ул кулы белән кагылып дәвалады чирлене”.(Я.с. Лукада, 14 баш, 1-5 әйтемнәр)
Биредә гәүрәйләр белән Айса арасында килешмәүченлек күренә. Димәк, гәүрәйләр “изге шимбәләрен” шик астына алды Айса пегамбәр, ә шушы көнне, берәүләренең эче йомшарып китсә, асларына тысып утыралар базар көн җиткәнне көтеп, арынмыйлар сасы ис чыгарып яталар. Моңа үзем шаһит, больничта ятканда шундый күренешкә юлыккан идем, бер гәүрәй астына коткарып шимбә көнне, базар көнгәчә шулай ятты сасып.
Хәзергә шушы Тәүрәттән, Яңа сүз (Новый завет) китапларыннан китерелгән өзекләр белән чикләнәм, чөнки артык шушы китапларны тикшерәсе юк, ачыкланырдый әйбер ачыкланды, ә диннәр өстенлеге турында сүз йөртәсем килми, чөнки максатым башка. Хәзер шушы килмешәкләрнең җир йөзендә кылган гаммәлләрен искә төшереп үтәсем генә килә, кайбер планнарын ачыклыйсы бар, чөнки боларның һәрбер планнары кешелек тормыш сыйфатын гель тискәре якка юнәлдерә.
Дөнья күләм сәхнә арты оешмасы[3].
Ошбу темага көнбатыш һәм урыс телләрендә чыккан хезмәтләр күп, артыгы беләндә дисәк була. Берәүләре дөня күләм пәрдә арты хезмәткәрләр бар дип расларга маташса, икенчеләре, шушы хәлне юк, бу уйдырма, дип теше-тырнагы белән киресен исбатларга маташа. Минем максат түгел шушы тәглиматны раслау, йә киресенчә расламау, мин дөнья хәлләренә кыскача анализ ясамакчы булам шушы темага (кайсылары миңа таныш) якын басылган язмаларны барлап, теге яки бу дәрәҗәдә шушы теманы яктырталар. Ә укучы инде үзе хәл итәр, ышанырмы юкмы “пәрдә арты хезмәткәрләре” барлыгына.
Нәрсәдән башлыйк? Бәлки берәр истәлектән, шуннан очын очка ялгый-ялгый ахрына килеп җителер. Башласам безнең Рәсәйдәге хәлләрдән, бәлки отышлырак-та аңлаешлырак-та булыр, һәр кайсыбыз искә төшерәлә вакыйгаларны, әгәр үзләре шаһит булмасалар, шиксез иштеп беләләр әти-әниләреннән әби-бабаларыннан. Искә төшереп үтик бигүк ерак булмаган 1964 еллар вакыйгасын, Н. Хрущевны урыныннан алыр алдында Мәскәүдә кинәттән ипи кытлыгы килеп чыкты. Ипи кибетләрендә ипи халыкка җитми башлады, бер-ике сәгать саталарда, шуның белән вәссәләм, ипи юк. Н. Хрущевны төшергәч ук кибетләрдә ипи барлыкка килде, хеть күпме ал, ипи бетми генә.
Димәк хөкүмәт халыкны әзерләде, Хрущевның абруен төшерде, халык яклап чыкмасын дип. Нәк шулай булды да, ипи беткәч кибетләрдә халыкның ачуы чыккан иде Хрущка, үзен төшергәч “аңа шулай кирәк, хайван ул”, дип канәгәтләнде.
Менә икенче төрле күренеш, шулай ук бик кызыклы, шушы хәлне ишеткән идем чиратта торган чакта, совет заманындагы чиратларны хәзер инде күз алдына китерүдә җиңел түгел, ә ул чакта? Кая барма шунда чират, төрле әйбер артыннан сәгатьләп чират тора идек. Менә шундый чиратта бер ир кеше сөйләгәне хәтердә калган. Мин ди, эшлим автокранда, эш хакы сәгатләп түләнә, күпме-күп сәгать аена җыясың шул кадәрле күп эш хакың, ди. Менә ватылса краның, алмаштырырга запчасть юк, айлар буе ремонта торуың бар, ә ремонт өчен түләнә көненә 2 сум, шул акчага яшәп кара? Ә мин болай эшлим 20 сум, аермасы шактый. Шулай булгач тырышасың ремонтны тизрәк бетереп линияга чыгарга авткран белән. Күрше участокта бар иде начальник Забегайло Михаил Львович, аңа мөрәҗәгать итәм, булыш Михаил Львович дим. Ә ул мине җибәрә заводка, кайсы ремонт ясый башенный краннарга. Бар ди, кер баш инҗенер Оскар Моисеевичка, ул сиңа кирәкле деталь бирер, “әйт, мин сине юлладым”, дип. Нинди миңа кирәкле деталь булсын инде автокранга шушы заводта, дип уйлыйм, шулайда керергә булдым. Оскар Моисеевич әйтә, “барыгыз цехка, табыгыз анда бригадирны, әйтегез аңа гөзерегезне, ул сезгә бирер шушы детальне”, ди. Чынлап-та бригадир кирәкле детальне миңа бирде.
Менә шушы деталь ни сәбәптәндер безнең автобазада юк, хәттә җиһазландыру бүлеге безнең базада булсада, ә аларда бар? Бердә аңлашылмый мондый хәл. Ничә мәртәбә туры килде шушы заводка деталь сорап керергә, аларда һәр чак бар, һәм бирәләр иде, ә бездә һәр чак юк. Әгәр кирәкле зат аларда булмаса, җибәрәләр иде бүтән адрес белән, кайда сиңа кирәкле деталь бар, һәм аны сиңа бирә иделәр. Союзның төрле почмагында шундый хәл күзәтелә иде, бар җирдә дефецит, ә боларда бар әйбер бар, килдә ал гына. Шулай итеп совет заманында төзелгән иде параллель структура, товар белән тәймин итү өчен, тик гәүрәйләр аркылы гына башкача берни юк, табалмыйсың. Мин ул чакларда таң калган идем, менә нинди әйбәт кешеләр бу гәүрәйләр, барда аларда бар, шул ук вакыт синең үтенечне бер кайчан кире кайтармыйлар, хәттә акча да сорамый иделәр. Һәр хәлдә хәтеремдә юк, совет заманында минем аларга акча биргәнне, бәлки кемдер түләгәндер дә, монысы миңа билгесез.
Әммә бер әйберне ачык әйтеп була, барча ширпотреб товарлары, шул исәптән төрле-төрле запчастьләр, машиналар, механизмнар өчен, ил күләмендәге промышленность буенча, яртылаш, артыграгы булмыйча, гәүрәйләр элемтәсе аша хәл ителә торган иде. Ә инде дефецит товарлар турында сөйлисе дә юк. Һәр хөкүмәткә шундый параллель структура зарарлы, шуңа күрә алар закон буенча тыелганнар, ә Советлар илендә шушы хәл чәчәк ата иде. Ни өчен чик куелмаган, дәүләткә куркыныч янаган эшкә, дәүләт органнары тарафыннан? Бердә аңлашылмый, ни өчен хисапсыз советлар иленң тикшерү оешмалары, ОБХСС, халык контроле, ниһаять атаклы КГБ, моңа юл куйганар? Гаҗәеп хәл, дип кенә әйтергә кала.
Билгеле, кгб оешмасыннан башка советлар илендә салам да селкенми торган вакытта, товар белән параллель тәймин итү оештыру мөмкин түгел иде. Димәк, алар шуны белгәннәр, һәм белә торып, киртә куймаганнар гәүрәйләрнең парралель структураларына.
Менә тагы, 70-80-нче елларда китапларга кытлык туды, китап кибетләрендә еллап аунап яткан китаплар дефецитка әйләнеп, юкка чыктылар, хаклары бермә-бер артсада, сатуда юк булдылар. Китап сатып алыр өчен 20-шәр 30-ар кг. макулатура җыеп җыю пунктларына тапшырып кына китапны сатып алып була башлады. Ии-и, шул елларны китап киштәлеренә чиратлар барлыкка килде. китап кеше йортында иң кыймәтле җиһазга әверелде, язучылар шатландылар, укучылар күбәя дип. Менә шушы әйбер оештырылган иде даһиларча, бөтен җирдә китапка кытлык тудырылды. Хәзер шушы китапларны чүплекләргә чыгарып ыргыталар, макулатураны берәүдә җыймый. Шундый эшне башкарып булмый иде дәүләт оешмаларына каршы параллель оешма булдырылмаса.
Ниһаять 80-нче еллар азагы, М.С.Горбачев перестройка, гласность иглан итеп союз буенча китте аңлатып. Халык мәш килә башлады, үз тормышын, ил тормышы белән бәйли башлады кызыксынуы артты, нигә дә ничек? дигән сораулар үзләрен биләп алды. Соңра кибетләрдә товар югалды, ит-май-сөткә кытлык туды, колбасасы бетте, эчүчелеккә каршы кампания башлап җибәрделәр. Рәсәйнең аракысы бетте, кайда урыс халкы гадәтләнеп беткән, бала тугач –та, кеше үлгәч-тә аракы белән уздырырга, ә аракыны сата башладылар тәүлегенә өч сәгать кенә. Ашау-эчү проблема булды, җитмәсә аракысы да юк сатуда. Шулай бер заман үткәч, мәйданга Б. Ельцин калкып чыга.., азык-төлек проблемасы җиңеләя башлый, әммә шулайда элеккечә түгел.
Журналистлар “хуҗалары” кушуы буенча керешәләр казынырга, һәм табалар төрле чүплекләрдә дистәләгән тонна черегән-сасыган итләр, колбасалар, балыклар, бозылып беткән консервалар, берендә ризык итеп инде файдаланырга ярамый, бозылганнар. Кемдә төпченми, кайдан бу кадәрле бозылган товар? Кем боздырткан, ник сатуга куймыйча халыкны интектергәннәр, дип? Менә монысыда шушы параллель структура оешма эшләре. Кирәк иде Горбачевны төшерергә, ил буйлап күрсәтергә аның ил белән идәрә итәргә сәләтсез дип, шулай итеп абруен төшерергә. Шундый оста эшләделәр ки, бер кем төшенептә өлгермәде, инде Горбачев кулыннан дилбегәне тартып-та алдылар. Шундый осталар. Бер мәл Горбачев янәдән хөкүмәткә килергә тайпылып караган иде, Рәсәй президентына үзен нәмзәт итеп куйды, ә сайлаучы аңа кукиш күрсәтте.
Белмим инде, менә шушы хәлләр дөнья күләм пәрдә арты эшләре дипме уйларга, әллә юкмы? Әммә бере ачык, безнең барчабыз беләндә идарә итәләр шулай, ничек кирәк аларга, һәм шушы рәвештә идарәләрен дәвам да итәләр безләр белән. Алыйк сайлуларны, хәзерге сайлаулар сайлаумы соң? Без әкренләп кайтабыз совет вакытындагы сайлауларга, ул чакта хәзерге шикелле, халык үз нәмзәтен билгели алмый иде дәүләт органнарына, хәзердә шул ук хәл.
Совет заманында бар дәүләт оешмаларына КПСС билгели иде нәмзәтләрне, ә бүген Путин (Медведев) һәм аның аппараты, Кремль оештырган сәяси партияләр. Кыскасы, сайлаулар белән халыкларны янәдән алдадылар, узган гасырдагы гражданнар сугышы вакытыннан соң шикелле.
СССР таркалгачтан соң, Демократик Рәсәй хөкүмәте беренче чиратта закон кабул итте, “илгә ирекле чыгу һәм керү”, һәм чик аркылы акча – товарны ирекле чыгару турында. Ә советлар халыкларына кирәк иде бүтән законнар, кайсылары яклар иде аларны дәүләт чиновникларыннан. Кирәк иде аларга шундый закон, хокук бирә торган, үз-үзләренә һәм хезмәтләренә чын хуҗа булырдый. һәм хәрәмсез бүләргә дәүләт милкен, чонки һәр кешенең моңа хакы бар иде. Әммә эшләр шулай булып чыкмады шул. Хәйләкәр абыйлар-апайлар әйттеләр; “сиңа моның бередә кирәкми, без сезләрне кайгыртырбыз”, дип. Һәм кайгыртылар да. Хәзер безнең илдә 30-дан артык доллар милиордерлары һәм башка олигархлар, чамасыз күп. Менә Рәсәй пенсионерларына шатлык, күпме бай кешеләре бар, ә алар хәерче пенсияләре белән белмиләр ни эшләргә? Әллә даруга туздырырга пенсия акчасын, тешләрен полкага куеп, әллә дарусыз дөмегергә?
Бармы биредә, уйныймы дөнья күләм пәрдә арты куллары. әллә юкмы? Гәүрәйләрнең шушы эштә гөнаһлары юкмыни? Аларның берәүләре Еврпага Америкага чыгып китсә, икенчеләре, киресенчә, шушы илләрдән кире кайттылар (Чубайс белән Гайдарның Америка киңәшчеләре), Б. Йордан, Кох һ.б. хәттә Төркиядән җырчы Авраам Руссо килеп җитте акча бүлешергә.
Кем әй тәлә, кыска вакыт эчендә ике мәртәбә булган урыс-чечен сугышын әзерләмәде дип, шушы пәрдә арты хезмәткәрләре? Ә, халык-ара террорга каршы сугышны (шундый оста итеп АКШ - ны тартып кертүләрен), шушы пәрдә арты оешманың катнашы юк дип? Барда сәер эшләр.
Менә Д.Бушның (2006 ел) 8-лек саммитына бер тәүлек алдан С.- Петербургка килүе, бәлки мөгаен пәрдә арты оешмасының йомышы буенча булгандыр? Шул чакта кабынып киткән Якын Көнчыгыштагы конфликтны Израил файдасына борыр өчен, шушы низагка Ливан дәүләтен тартып кертү ниятеннән Путин белән сөйләшү түгелме иде икән? Әгәр сугышта Израил өстен алган чакта, шушы канлы конфликтны җәелдерергә Сирия белән Иран җирләренә? Әле ачык күренде, Ливан булган сынау мәйданы гына, әммә Хезболла бозды барча планнарын пәрдә арты оешмасының, Ливанны яклап сугышка катышты, шуның белән бирмәде Израилгә планнарын тормышка ашырырга. Хезболланың сугыштагы уңышлары гарәпләргә дәрт өстәде, бөтен дөньяга күрсәтте, гарәпләрдә сугышырга сәләтле икәнлекләрен, әгәр кулларында корал булса? Менә, гарәпләрнең сугышчанлыгы затлы коралга бәйле икән бит? Израил хәрбиләре Хезболлага караганда якшырак коралланган булсаларда, Хезболланы җиңәлмәделәр. Әгәрдә Хезболлада булса иде боралаклар, зенит установкалары, яңа ракеталар, ул чакта Израил хәрбиләре үз чикләреннән чыгалмас иделәр. Мәҗбүр булырлар иде Палестин җирләреннән чыгарга, шул чак анда солых төзелеп, тынычлык урнашыр иде. Ә болай Израил, палестин гарәпләрендә корал булмаганлыктан оста файдалана, теләсә ничек мәсхәрәли, җәберли палестин гарәпләрен. Алар кулларында да якшы сугыш коралы булса, артык шаярмаслар иде гәүрәйләр.
Фаразларга гына кала, ни турында сөйләшкәннәр Буш белән Путин икәүдән-икәү тәүлек буена? Әлбәттә “буш аяклары” турында түгелдер, мөһимрәк тема турында булгандыр дияргә кала. Шиксез, ул чаклардагы мөһим мәсәләрнең бересе, Ливан турында булгандыр, һәм Якын көнчыгышта сугыш мәйданын киңәйтү. Бәлки Путин саграк булырга киңәш биргәндер Бушка, ашыкмаска Сирия белән Иран җирләренә сугышны җәелдермәскә (шушы адымга Буш әзер булган кебек), башта Израил Ливанны җиңсен, аннан күз күрер, дип. Ахрысы шушы киңәше белән Бушны ялгыш адымнан тоткарлап калды, ә Израилне җиңелүдән коткарды.
Чагыштырмача шушы вакытларда, Иран президенты Мәхмүд Әхмәдинеҗад Пакистан, Төркия, Малайзия, Индонезия, Сәгудь гарәпстаны һәм Катар белән телефоннан сөйләшеп алды. Шушы хәбәрне таратты Иран агенствосы IRNA “Ислам дәүләтләре үз бурычларын үтәргә төгәлрәк тиешләр, чөнки шушы агрессия Ливан белән чикләнергә охшамаган”, дип әйткән Әхмәдинеҗад. Шулайда “пәрдә арты оешмасы” тынычланырга исәбе юк күрәсең, яңа планнар кора Якын көнчыгыш илләрен буйсындыру өчен, алай гына да түгел, хыяллана бар мөсельман дөнясын буйсындырырга. Вакытлыча Зур Сугыш туктатыла, әммә күпме вакытка? Биредә бик мөһим Ливан дәүләтенең сугыштан соңгы хәле, анда туплана торган солых көчләре[4]. Гаҗәпләндерә ислям илләренең битарафлыгы шушы урында, кайсы илләрдән тупланыр солых көчләре Ливанда? Ни өчен бар солых көчләре тупланырга тиешле носари илләреннән генә, ә мөсельман илләредә бит БМО әгзалары. Әллә аларның шушы оешмада хокуклары кимрәкме носари илләренә караганда? Шулайрак күрәсең. Биредә бозыла БМО-ның төп шарты, бар халыклар (дәүләтләр) тигезлеге, аның тәненә, диненә, милләтенә, теленә карамыйча һ.б. Израил теләми солых көчләре арасында ислям илләренең хәрби көчләре катнашканны. Ә бит Израил шушы сугышны башлаган ил, һәм ул шартлар куя БМО алдында, кайдан нинди илләрдән солых көчләре тупланырга тиешле?! Акылга сыярлык түгел. Әгәрдә Ливан теләсә солых көчләренең яртысы булсын дип, ислям илләреннән, ул чакта БМО каршы чыгармы? Чынлапта, әгәрдә теләсәк солых көчләренең вазифасы Ливанда уңышлы булсын дисәк, шиксез шушы көчләр яртылаш тупланырга тиешләр ислям хәрбиләренән. Кайсылары Израил агресисен тыярлар, ә икенче яртысы европа илләреннән, Хезболланы күзәтерләр, чикләрләр. Әммә бернинди Хезболланы кораллсызландыру турында сүз булырга мөмкин түгел. Биредә шундый хәл килеп чыга, Израил һәм Европа илләре мөсельманнарга ышанмый, ә мөсельманнар аларга ышанырга тиешләр? Бернинди мантыйка сыймый торган хәл (мәкалә язылды Израил-Ливан сугышы вакытында, ахрысы солых көчләре арасында бар Индонезия хәрбиләре).
Сүз бара икән коралсызландыру турында, тик шундый хәл мөмкин булырга Израил хәрбиләре коралсыздырылган чакта гына Хезболла белән бергә, юкса гарәпләрнең үзләрен Израил агресеиясеннән яклау хокукларын бозу була. Монысына юл куярга ярамый, чөнки ахры начар булып чыгуы бар. Күренеп тора, “пәрдә арты оешма” шундый адымга бармас, әммә бу аның эше. Ә вөҗданлы кешеләргә җитәрдер инде иярчен булып йөрергә шушы чаманы югалткан, агрессив “пәрдә арты оешмасына” деге чиләге кебек тагылып йөрергә? Вакыттыр шәт, аларга чик куярга, бар җир йөзендәге халыкларның яшәешләрен куркыныч астыннан алыр өчен.
Үзләре ни язалар, һәм гәүрәйләр турында башкалар язмалары.
Аңлатыр өчен шушы мәсьәләне “дөнья күләм сәхнә арты оешмасы” эшләре белән мине ялганлыкта гаепләмәсеннәр өчен, сүзне бирик гәүрәйләрнең үзләренә, алар нинди фикердә икәннәр. Менә Авраам Шмулевич дигән берәү гиперсионист сайтында “Беад Арцейну”(Ватан өчен), яза: “Тоталь системлаштырылган чуалчыклар Якын Көнчыгышта булдырмыйча, бөек Израил дәүләтен Нилдан Ефратка кадәрле мәйданда торгызып булмаячак. Ә моңардан тыш мөмкин түгел бар дөньяны коткару”, дип яза (менә ни өчен туктамый гарәп-израил конфликты Палестинада).
Дөньяларга нинди куркыныч яный, кемне коткару турында сүз куерта А. Шмулевич? Кем, нинди көчләр яный җир йөзе халыкларына? Болар турында бераз соңрак әйтелер, ә бүгенгесе көнне күрәбез ки, ничек Израил хөкүмәте бар көче белән, яңадан-яңа каршы тора Якын Көнчыгышта тынычлык урнаштырурга, һәм бу эшләре өчен җавапка тартылмый. Чынла-та хаклы Иран президенты Әхмәдинеҗад, кайсы әйтә: “сионист режиме туктаусыз куркыныч тудыра җир йөзендә халык-ара тынычлыкка, бигрәктә якын көнчыгышта. Әгәр сионистларга Ливанда барган сугышны уңышлы бетерергә туры килсә, алар моның белән генң чикләнмәячәкләр”, дип кисәтә.
Израиллеләр яшермиләрдә үз ниятләрен, бу турыда алар ачыктан-ачык язалар беркемнәндә куркмыйча. Тагы өзек шушы А. Шмулевич мәкаләсеннән “Бөек Израил һәм яңа модел төзелеше-кайсы туры килә яңа постиндустриаль кагыйдәсенә”: “Гыйракта барган сугышта Израилнең актив катнашуы шикле, әммә шушы сугыш нигез булып торала җир йөзендә озакка сузылган чуалышларга. Хәттә ошбу регионда гыгна түгел, һәм ләкин Ялта солыхы вакыйгаларын да читләтеп узмаячак, чөнки Ялта солыхы чикләре принцибын шик астына куячак”.
Шулай булгач, гәүрәйләр коткарырлармы җир йөзе халыкларын сугыш газапларыннан, әллә аны шартлаталармы, шушындый буш сүзләр белән “җир йөзе халыкларына тынычлык”, дип? Киресенчә булып чыгарга охшый, әгәр Ялта солыхы билегеләгән чикләрнең бозылмаслыгын шик астына куйсаң.
Биредә күп кызыклы урыннар. Әммә ни өчен бар дөнья саный Якын Көнчыгыш чуалышында гаепле итеп палестин гарәпләрен, ә Израил дәүләтен түгел? Чынлыкта исә сугыш куркынычы халыкларга яный гәүрәйләр тарафыннан, алар тәкдим итәләр бит икенче дөнья сугышыннан барлыкка килгән дәүләтләр чикләрен үзгәртергә, монысы инде китерер Җир йөзе буйлап зур чуалышларга, Ауропа шәм кебек кабынып китәргә мөмкин, шулай ук Азиядә якта калалмас. Әгәр Җир шарында халыкларга тыныч тормыш кирәк булса, ә гәүрәйләргә чуалыш, аларның исәбе болганчык суда балык тоту, бөек Израил дәүләтен төзергә кайсы җәелер Нил елгасыннан Ефрат елгасына чаклы. Шул ук вакыт бердә оялмыйча сүз куерталар “Җир йөзендә халыкларны коткарып калу турында”, күрәсең уйлый торганнардыр, дөнья тулган тилеләр белән дип, ә үзләре иң акыллылардан һәм аларга бар халыкларны алдап торырга әле бик озак заманнар дип.
Туктарлармы икән алар явызлыкларын, төзегәч “Бөек Израил дәүләтен Нилдан Ефратка кадәр”? Күрәсең юк, чөнки алар хыяллана Җир Шарын коткарырга. Ә кемнән соң алар Җир Шарын коткармакчы? Бу сүзләр аларга кирәк күз буяу өчен генә, чөнки аларга бернинди куркыныч юк, шулай ук коткарырга да кирәкми беркемнән. Ә чынында исә, алар сүз боткасын куертып, кешеләр аңламасын дип, телиләр хөкүмәткә китерергә гәүрәйләр патшасы – Мошияхны (Мессия). Менә нәрсәне алар әйтә “Җир Шарын коткару”, дип. Шуңа күрә төрлечә яшерәләр үз максатларын, уйларында гель Җир йөзендә бер дәүләт төзү һәм башына гәүрәйләр патшасын утырту.
Менә газета “Московские Новости” № 29 2006 ел. М. Кантор үзенең мәкаләсендә (Еврейский вопрос-двигатель истории), анализ ясый Израил-Ливан сугышларына, яза: “Җавап бирә (Израил) конкрет дошманына каршы, әммә ләкин бар тарихка бер юлы кайтара: “геноцидка һәм холокостка, бәллюр төнгә, Дахау белән Бабий Ярга, Хмельницкий 1648 елда оештырган суешка, Одессада, Киевта булган погромнарга. Англиядән куылганнары өчен 1290 елда, һәм шулай ук Франиядән 1394-нче елда. Испаниядән 1492- елда, Австриядән, Алманиядән, Португалиядән, Богемиядән, Моравия белән Ляхләрдән[5]”. Бу ни дигән сүз? Биредә гарәпләрнең ни катнашы бар? Шушы җинаятләрдә гарәпләр катнашмасада – гаеплеләр булып чыгалар.
Ничек инде шундый гаепләр ташларга була безнең заманда Ливан дәүләтенә, гарәпләргә? Дөрес автор үзен төзәткән төсле була, әммә ничек? “Әлбәттә Хезболла хәрәкәте Освенцима мичләрендә гәүрәйләрне яндырган өчен җаваплы түгел, биредә инде барысы да бергә”. Ничек инде “барысы бергә”, нинди гоняһлары бар Палестин, Ливан балаларының, ни өчен Израилеләр аларны үтерә? “Барысы бергә”, үтерергә булгач, ни җәлләп торырга? Шулай килеп чыга гәүрәйләр мантыйгы буенча. Әлбәттә алар берәүнедә җәлләми һәм җыенмыйларда җәлләргә, шушы хакта кирәкми ялгышырга көнбатыш илләренә һәм халыкларына, менә шушы китерелгән исемлек күп нәрсә турында сөйли.
Бераз артка чигенеп карыйк үткәнебезгә.
Рәсәй Федерациясенә кергән халыклар берни оталмадылар коммунистлар системасы җимерелгәннән. Ә нинди теләкләр иде, өметләнгән идек, илдә башланган үзгәрешләр, гластность (ачыклык), бар СССР халыкларына азатлык китерер дип хыялланган идек. Булмады, барып чыкмады. Тагы шул ук структуралар, шул ук кланнар, кайсылары кайчандыр Рәсәй империясында революция ясаганнар, бар хөкүмәтне кулларына алдылар. Нинди җитезләр, әйтерсең алдан язылган сценарий буенча эш итәләр.
Кайчан башланды соң әле бу хәлләр? Күрәсең туп-туры шомлы[6] вакыйгаларга барып тоташа торгандыр, кайчан урамнарда төрле тиле-милеләр[7] Мәскәү урамнарында кычкырышып йөри иделәр – “Үтерүче Борис! Үтерде Дмитрий патша улын!”, ә соңгыдан Борисны үзен, хатынын үтерделәр, ә өч яшлек малаен Мәскәү Кремле капкасына асып куйдылар. Менә 3 яшлек Годунов малаен ни өчендер үтерүгә санамадылар, ә Дмитрий шахзадә өчен тамакларын каердылар? Шуннан китте дә инде, мантыйкка сыймый торган эшләр, мантыйк кире якка борылды, берәүләрен үтереп үтерүгә санамыйча, ә икенчеләре турында күпләп күз яшләре түгүләр? Барысыда уйланылган булган, алдан ук хәл ителгән. Әле язалар бердә оялмыйча, имештер күпме аларны корбан иткәннәр дип, һәм шуның белән аклыйлар үз җинаятләрен борын заманда булган хәлләрне сылтау итеп: “холокост өчен, Бабий Яр, бәллюр төн, Хмельницкий заманында булган суешны искә төшерәләр, Англиядә 1290 елда куылганнарын һ.б.һ.б. Күрәсең инде чынлап-та каяда-дыр офык артында Мошиах күләгәсе күренәме әллә, гәүрәйләрне коткаручы? Тик аңлашылмый, кемннәнәрдән гәүрәйләрне коткарырга килә шушы Мошиах? Американлыларданмы, әллә Англичаннарданмы, бәлки Рәсәйдәндер? Карагыз инде, берәүдә шушы илләрдә гәүрәйләргә куркыныч тудырмый, алар шушы илләрдә иң югары идәарәчеләр булып утыралар ил башларында. Әллә гәүрәйләрне коткарырга кирәк палестин гарәпләреннән? Әллә Ливан белән Иордания дәүләтләреннән, кайсылары корал юк дәрәҗәсендә? Әллә Сирия белән Иран дәүләтләреннән, бу илләрдә шулай ук корал ягыннан бик зәгыйф коралланган илләр арасына кермиләр. Юк, бу ялган, әммә шушы ялган бар дәүләтләрнең тынычлыгын ала.
Ә инде АКШ белән Рәсәй дәүләтләренә килгәндә, гәүрәйләр үзләре язалар бердә тартынмыйча: “бүгеннән Ак йорт сәясәте..ике гәүрәй (хабадниклар) кулында- Джошуа Болтен белән Джоль Каплан,..Буш админстрациясендә Болтен белән Каплан – иң югары урыннарда утыралар, әммә алар анда ялгызак түгелләр гәүрәйләр гайләсеннән”. (Ни өчен ике гәүрәй-хабадниклар кулында гына, ә калган гәүрәйләр магнатлары АКШ-тан кая киткәннәр?) Шулай булгач, АКШ дәүләте төшеп кала куркыныч дәүләтләр исемлегеннән, әгәр инде Буш гайләсе керә икән гәүрәйләр яклы протестантлар сектасына-“фундаменталистларга”, кайсылары хәйрия төзегәннәр, 3-нче храмнарын торгызу нияте белән. Алар үзләрен саныйлар Ибрагим пейгамбәр токымы итеп, аның рухи варислары, дип яза, (газета “Гәүрәйләр сүзе” “Мошиах разгромит все народы мира”). Шулай ук гәүрәйләрнең гадәттәгечә көчле тоткан урыннары Англия белән Франциядә. Кыскасы, шушы дәүләтләрне санап булмый, кайда гәүрәйләрне җәберлиләр дип, һәм, шулай булгач нинди сүз булырга мөмкин гәүрәйләрне шушы илләрдән азатландыру турында?
Ә, ничек хәлләр РФ? Биредә гәүрәйләрр ничек үзләрен хис итә? Бәлки биредә аларны җәберли торганнардыр? Менә ничек яза гәүрәйләрнең Рәсәйдәге хәлләре турында Л. Радзиховский: “Рәсәй президенты апаратында гәүрәйләр 100%, Совбез сәркәтибе, хөкүмәттә биш миинистр, Дәүләт Думасының 3 фракция башлыклары, Мәскәү хөкүмәтендә 1-нче вице-премьер һ.б.һ.б. Артык бер милләттә шул кадәрле күп хөкүмәттә юк. Әгәр алсак зур бизнесны, биредә тагы да күбрәк..Рәсәйдә 30-дан алып 40%-ча доллар милиардерлары-барда гәүрәйләрдән”(“Гәүрәйләр революциясе”, Л. Радзиховский, 2002 ел). Артык тыйнак Л. Радзиховский әфәнде, чынбарлыкта РФ хөкүмәте, мәхкәмә, прокуратура, фсб һәм мвд, министр Нургалиевтан башка – барчасы гәүрәйләр.
Шулай булгач, РФ турында да әйтеп булмый, гәүрәйләрне җәберлиләр, аларның азатлыклары чикләнгән, дип. Димәк биредә дә азатландыру турында сүз урынсыз булып чыга.
Менә ничек яза бер урыс рухание газетада: “Мондый хәл, күрәсең артык юк дөньяда бер каяда, билгеле Израилдән бүтән җирдә.. Зәңгәр экранда бик ачык күренә, гәүрәйләр чамадан тыш күп бизнеста, сәясәттә һәм мас-медияда”(“Русь правда” за 2007 г. “Кто пьет, кто царя ждет, или Аппология православной демократии” Монах афанасий, газета “Еврейское слово” 2006 г. № 19 за 24-30 мая, выдерңки из этой газеты приводит монах).
Фәләстин гарәпләрен израиллеләр җиткерделәр урта гасырлар халәтенә үзләренең туктаусыз танклардан атулары, күктән бомбалар яудырулары белән, мыскыл итеп йортларын эш урыннарын җимерүләре белән, шушы җинаятләр барда эшләнә террористларга көрәш сылтауы белән. Шулай булгач, фалестин гарәпләре Израилга куркыныч янаучылар исемлегеннән автоматик рәвештә төшеп калалар, чөнки аларга бу физик яктан мөмкин булмаганга. Аннан, алар каршы түгел Израил дәүләте барлыгына, ничә тапкыр шуның турында ООП җитәкчеләре чыгышлар ясаганнар иде. Хет бүген Израил белән солых төзергә әзерләр, әммә израиллеләр моңа бармыйлар. Аларга анда кирәк болганчылык урнаштырырга, төзер өчен “бөек Израил дәүләтен Нилдән алып Ефратка кадәр”. Тынычлык аларга файдасыз, чөнки ниятләре, күрәбез башка. Шулай ук куркыныч юк Израилгә Ливан белән Иордания ягыннан да, Сирия белән Иран да төшеп кала техник яктан җитәрлек мөмкинчелекләре булмаганга. Күрәсең, гәүрәйләр аңа карамый эшләрен туктатырга уйламыйлар, аларга хәттә “Бөек Израилне” төзү, Нилдан Ефратка кадәр, вакытлыча күренеш. Чөнки алар шик астына куялар искергән дип, Потсдам белән Ялта килешүләрен. Янәсе шушы килешүләр үсәргә комачаулый постиндустриаль дөньясына, шуңа күрә дәүләт какшамас чикләре үзгәрергә тиеш дип. Менә шулай. ә бу инде үз чиратында бар дөньяның астын-өскә китерергә мөмкин. “Кайчан бар дөнья тарихы вакытлыча солых белән туктатыла, ә ул (тарих) картада калдыра ниндидер пунктик, кайда конфликт саклана, бер җыйналган халәттә..Менә шундый нокта булып тора Израил, һәм киңрәк алганда гәүрәйләр мәсьәләсе” (М.Кантор).
Аларга шул кирәк икән, үзләренең ниятләрен тормышка ашырыр өчен, төзер өчен Гәүрәйләр Патшалыгын. Ә, кирәкме икән соң, гәүрәйләрнең ниятләре тормышка ашканлыгы Җир Йөзе халыкларына? Менә бу соаль әлегә беркемне кызыксындырмый, чөнки әлегә шундый сорау куелмаган, ә гәүрәйләргә үзләренә мондый проблема күтәрергә кирәк түгел.
Гәүрәйләр цивилизациясе.
Алар язалар, “гәүрәйләр цивилизациясе һәр дәүләттән өстен. Кешелекнең зур өлеше хәзергедә яши аның эчендә” (А. Шмулевич мәкаләсе “гиперсионист сайтында”2006 ел). --Аңлашылмый гына нинди гәүрәйләр цивилизациясе турында яза А. Шмулевич? Чөнки шундый цивилизация барлыгы Җир Йөзендә беркемгә билгеле түгел, хәттә гәүрәйләр сәнгате турында беркем берни әйтәлми, нәрсә һәм нинди ул? Әллә гәүрәйләр сәнгате тора Хелувим бәрйәменнән, кайда җыйнала төрле җеннәр, шайтаннар? Йә малайларны сөннәткә утыртуданмы? Малайларны сөннәткә утырталар мөсельманнар да, шушы гадәтне бәйлиләр күбрәк ислам дине белән, гәүрәйләргә караганда, чөнки гәүрәйләр гөмер буе яшеренеп яшәделәр башка милләтләр ышыгында, алар булып кыланып. 20-нче гасыр ахырынача алар турында бер кем белмәде, гәүрәйләрнең үзләреннән башка, бигрәктә СССР халыклары. Күрәсең гәүрәйләр сәнгатенә керә, һәм кертелергә тиешле, дәүләт милкен урлайны, ришвәтчелекне, алдауны, менә шушы яман күренешләр башка халыкларга да күчте. Күбесенчә гәүрәйләр эшләделәр башка милләтләр сәнгатенә, язучылар, шагыйрләр, музыкантлар биючеләр, тарих фәннәрендә, телләр буенча белгечлектә, кайда, билгеле кайгырталар үзләренең мәнфәгатләрен, һәм яшерен ниятләрен. Менә шушы сәнгатләр эченнән чыгарып алып булмый гәүрәйләр өлешен, булырдый хәл түгел, барда бергә укмакшып беткән. Рәсәйдә урыс битлеге артына яшеренеп (бүтән дәүләтләрдә башка халыклар бителе киеп), гәүрәйләр шушы милләтләр телләрендә иҗат иттеләр, мәсьәлән. Александр Бродский-гәүрәй, кайсы турында әйтәләр “бөек урыс шагыйре” дип. Шулай булгач. Ул гәүрәй шагыйре түгел, ә урыс шагыйре була, чөнки иҗат итте ул урыс телендә.
Күренә ки, РФ халыкларына гәүрәйләр сәнгате билгесез. Ни әйтергә теләгән А. Шмулевич, “гәүрәйләр цивилизациясе” дип, без аны күрмәдек, тапмадык. Менә шушы сүзләре белән килешми булмый, “халыкларның зур өлеше яши гәүрәйләр сәяси кырында дисә”, монысы дөрес, килешеп була. Менә алыйк РФ, чынлапта гәүрәйләр катнашлыгыннан башка берни эшләп булмый, чөнки бар промышленность, акчалар, банклар, СМИ, Радио һәм ТВ, кино һәм театры, Хөкүмәт, Дәүләт Думасы, министрлар һәм ведомстволар, президент аппараты, хәрбиләр, диңгезчеләр, МВД, ФСБ, ничә миллион чиновниклар корпусы, болар барда алар кулында һәм алар шушы органнар белән идарә итәләр. Менә ни өчен бездә стабиль тормыш урнашалмый, чөнки болганчык заманнарда ил белән идарә итәргә җиңел, һәмдә шудай ук ришвәтчелеккә мөмкинчелек арта. Алар шуны якшы белә, әллә уйлап чыгара? Барысы да бер инде, болганчык суда балык тотарга җиңел.
Гәүрәйләр чамасы буенча. “Җир Йөзендә бер халык-та үз аталарыннан берни саклый алмаганнар, практик яктан, бүгенге юнаннар бердә охшамаганнар борынгы юнаннарга, бүгенге мысырлылар андый түгелләр, кайсылары пирамидалар төзегән, ә Апенин ярымутрауында яшәүчеләр бердә чагылдырмыйлар борынгы римлыларны. Гәүрәйләр, 2 мең ел эчендә таралышып яшәсәләрдә, үзләрен саклый алганнар үзенчәлекле милләт итеп” (М.Кантор, “Еврейский вопрос - двигатель истории”. Мн. № 29 2006г.). Биредә инде төрки-татар турында сүз йөртү дә оят шикеллерәк тоела, күрәсең, безләрне бөтенләйгә сызып атканнар, инде юннар белән римлылар да борынгы бабалары варислары булмаган очракта, кая инде без татарга?
Ачыктан-ачык, бердә тартынып тормыйча ике гәүрәй авторлары үзләренең дәгваларын белдерә Җир Шары милләтләренә, менә башка милләтләр ихтыяҗы боларның язмаларында урын табылмаган. Күренп тора, аларда дөнья халыкларына бер генә караш, улда булса, объект буларак, алар хисабына яшәр өчен, шуңа күрә аларның язмышы гәүрәйләр өчен кирәк түгел булып чыга.
“Гәүрәйләрнең төп максатлары әйләнеп кайтты, начар елларда, тормышларда, тугры булырга Муса пегамбәр васыятләренә, менә шул тарихи консервант ролен уйнады гәүрәйләрнең саклануларында” (М.К. югарыда китерелгән хезмәт).
Кызыклы искәрмә, “тугры булу Муса васыятенә”, шушы васыяткә 5 мең ел артыгы белән. (Менә борынгы юнаннарда, римлыларда булмаган шундый васыятләр, бүгенге юнаннар һәм италянлылар охшамаганнар да инде үз бабаларына?). Сорау туа, ничек соң гәүрәйләр сакланганнар? Әллә чынлапмы алар моңа ирештеләр үзләренә оештырылган җәберләүдән? Шул ук вакыт, юнаннар, римлылар, мысырлылар, татарлар һәм башка халыклар, үз-ара яшәп-тә бабаларының васыятләрен саклый алмыйча, үзләредә сакланалмаганнар, ә менә гәүрәйләр сакланганнар? Чит-ят милләтләр-халыклар арасында яшәп, алар белән катнаш никахлар ясап, аларның телләрен, гөреф-гадәтләрен үзләштереп, шушы халыклар сәнгатенә хезмәт куеп, гәүрәйләр сакланып калалар, ә бүтән халыклар үз җирләрендә, үз-ара яшәп-тә югалтканнар бабаларына охшашлыкларын? Менә бит шушы очракта ассимиляциягә дучар булмыйча да, бар халыклар белән катнаш никахларга чуммыйча да сакланып кала алмаганнар имеш? Биредә чыннан да хикмәт бар, ниндидер сер ята төбендә. Әллә чынлапмы гәүрәйләр – Алла эше- сайланган халык? Бәлки шулайдыр, тик кем сайлаган аларны?
Гәүрәйләр үзенчәлеге.
Моннан 5 мең еллар чамасы булган васыяткә тугры булып яшәү, инстинкт ярдәмендә генә мөмкиндер. Әйтик, менә семга балыгы шикелле, кайсы кайта уылдык чәчәр өчен үзе яралалган урынга. Менә шушы юлда, балык диңгезләр гизеп, елгалар буенча өскә менеп, мең бәлә белән үзләре туган урынга бар киртәләрне узып, күп корбаннар биреп, килеп җитәләр. Күрәсең гәүрәйләр да шулай, инстинкт дәрәҗәсендә Муса васыятенә тугрылар, тик кайдан аларда бу хәл? Әллә аларга шундый программа борынгыдан кертелгән, шушы васыятне онытырмас өчен? Кем андый программа гәүрәйләргә кертергә мөмкин? Аларны сайлаган Алламы? Күренеп тора бу Алла бик үзенчәлекле Алла, махсус гәүрәйләр өчен генә, чөнки Алла аларга барчасын рөхсәт итә, һәм бар гоняһларын ярлыкый. Ни генә булмасын, туры килә танырга, җир йөзе халыклары цивилизациясендә, гәүрәйләрр бүтән халыклардан нык аерылып торганын. Моңа күрсәткеч була менә шушы хәл, чынлап-та Җир Йөзендә бер халыкта да юк генетик дәрәҗәсенә күтәрелгән инстинкт халык яде, гәүрәйләрдән башка. Сорау туа, кайдан шундый ядләре аларның? Җир Шарында адәмләрнең ике төре (вид) яши, кайсыларның чыгышлары аерым? Ышанырлык түгел, фантастика! Ә шулайда, кайдан килә соң шундый аерма, гәүрәйләр белән Җир халыклары арасында? Үз-үземне тупикка кертмиме икән шундый уй-фикеләрем белән? Аерма бар, күренеп тора. Әммә, кайдан шушы аерма барлыкка килгән, чынлапмы икән гәүрәйләрне җәберләүдән, кысрыклаудан аларда барлыкка килгән үзенчәлекле зиһен? Алай дисәң, тарихта җәберләнүгә, кысрыклауга дучар ителде бер гәүрәйләр генә түгел, менә чегәннәр, татарлар һәм башка күп халыклар. Әммә шулайда бу халыклар бүтәннәрдән әллә ни аерылмыйлар, сәләтләре, фикер йөртүләре белән, һәм гәүрәйләргә охшамаганнар бу яктан. Гәүрәйләр үзләре шушы аермалыкны күрсәтеп үтәләр, һәм аның турында күп язалар: “..шул чакта, бүтән халыклар күрсәләр тарихның көчле үсешен, гәүрәйләр өчен шушы хәл бер эпизод кына аларның ерак юлларында” (М.Кантор). Менә шушы юллар раслый кебек, гәүрәйләрнең безнең Планета да килмешәк икәнлекләрен? Ничек аңларга шушы юлларны? Монысы ишарә итмиме соң, гәүрәйләрнең теге килмешәкләр дәвамы булганлыкларына? Гәүрәйләрнең Җир өйзендә юллары башка, җир халыклары юлына туры килми дипме? Ни аңлата шушы сүзләр; “гәүрәйләр өчен бу бер эпизод кына алар юлында” дигәне? Кирәкме шулай итеп аңларга, җир халыклары юллары һәм гәүрәйләрнеке башка, туры килмиләр, дип М. Кантор сүзләрен? Күрәсең бу чынлап-та шулайдыр. М. Канторның мәкаләсендә һәр сүзе кычкырып тора, гәүрәйләр һәм җир халыклары башкалар, дип. Күп еллар гәүрәйләрне кысрыклау, ди М.Кантор, гәүрәйләрдә башка холык барлыкка китергән, “ничек кенә булмасын, бер әйберне кире кагып булмый, шушы холык күрсәтә гәүрәйләрдә бетмәс-төкәнмәс дәрт[8] тупланганны”, (М.К.).
Җитәрлекме икән шушы кысрыклау гына милләттә тупларга бетмәс-төкәнмәс дәртне, әллә биредә берәр сер бармы, кайсы чагылмый чит-ят күзгә? Кайдан һәм нигә гәүрәйләрдә шушы бетмәс-төкәнмәс дәрт кергән? Билгеле, дәрт әкренләп сүнә бара, азая, бетә, әгәрдә аны туктаусыз артырып тормасаң. Һәр кешедә дәрт бар, кайсын ул эшкә җигә, эш тәмамлангач, ял вакыты килә, тагы башка җирләрдә файдалана, дәрт ул яшәеш, кеше гөмерендә күп нәрсәләр эшли, башкара. Дәрте булмаса берни эшли алмас иде, милләтләр дә шулай ук. Ә, менә гәүрәйләр дә башкача икән, бүтән халыклар белән чагыштырганда, аларда дәрт бетми, дөрләп дәвам итә? “Шушы милләтнең аермасы башка милләтләр белән” дип, фикерен дәвам итә М. Кантор, “тудырды гәүрәйләрне яратмаучылыкны – монысы да шундый ук ерак тарихка чумыла, гәүрәйләр тарихы шикелле”.
Аермамы?, Әллә гәүрәйләрнең җинаятләреме, санга сукмыйча халыклар гадәтләрен, аларның кануннарын, кайсылар арасында яшәделәр ерткычлар? Күрәсең моңа сәбәп булгандыр гәүрәйләрнең бер халык белән дә исәпләшмәүеләре, гадәтләрен, кануннарын бозулары, төрле җинаять эшләүләр, кеше үтерүләре, борынгы заманда һәм хәзердә нигез булып тора аларны яратмаучыда. Гәүрәйләрнең “охшамаганлыгы” менә шуннан гыйбәрәт, бүгенгесе, тышкы кыяфәтләре белән әллә ни аерылып тормыйлар җир халыкларыннан, бәлки андый аерма шактый булгандыр борынгы заманнарда, әммә бу турыда тарих бер сүз әйтми. Борынгы заманнарда да, бәлки халыклар ничек булса тырышканнардыр үзләрен, малларын сакларга гәүрәйләрдән, әммә шуны санап буламы гәүрәйләргә каршы махсус дошманлык дип? Менә гәүрәйләр китермәкчеләр ниндидер язма нигез үзләренең уйдырмаларына, күрсәтә дә инде, күбесе очракта шундый язмалар гәүрәйләр тарафыннан язылганары, махсус кеше башларын бутау өчен, мәсьәләгә бүтән юнәлеш бирер өчен. Ә, әгәр булган булса язмалар шушы темага башка халыклар арасында да, күрәсең аларга гәүрәй феномены (серләре) ачылмаган. Кешенең фикерләү рәвеше нинди? Ул нәрсәгә омтыла? Билгеле, һәр кеше тели якшы-мул тормыш, йорт-җире булсын имин, матур хатыны, бала-чагалары. Гайлә иминлеге ул үз иленең кануннарын үтәп яшәүче ил гражданы, ватан пәрвәр, эшли, эшмәкәрлек белән шөгелләнә, сәүдә кыла, укыта һ.б. Аның башына да керми ниндидер революция, яки саботаж турында уйлар. Әгәр дәүләт аның шәхсән тормышына тыкшынмый, эшенә аяк чалмый, теләгән җирдә, яраткан хезмәтендә, аны кысмый әхләки, физик яктан, телен, гөреф-гадәтләрен чикләми икән, анарда канәгатсезлек тойгылары тумый. Аның дәрте җитә үз тормышын корырга, гайләсен асрарга, туганнарына булышырга, шунда сабантуйда чыгып бер көрәшергә, ә башка хәл килеп чыкканда дәртне өстәргә туры килә. Кешенең хәленнән килә дәртне өстәмә артырырга да, әммә ул вакытлыча, аңа кирәк ял итеп алырга, кеше (гәүрәй түгел) һәр вакыт дәртләнеп торалмый, аңа ял кирәк. Ә менә гәүрәйләрә “бетмәс-төкәнмәс дәрт ташып тора”, кайсы сорый тышка чыгарга, анардан бушануны, нидер эшләргә этәрә һ.б. Менә шуннан килеп чыга да инде төрле буталчык-чуалчык вакыйгалар, революция һ.б. шундый кирәкмәгән эшләр. Алар әйтә: “әгәр революция булмаса, ул чакта энтропия булачак һәм тереклек туктаячак”(А.Шмулевич), ягни мәсьәлән, тереклек үләчәк. Әгәрдә гәүрәйләр өчен революция кирәк булса яшәр өчен, ә менә Җир Шарындагы бүтән халыклар тормышы бара үз юлы белән тыныч кына, бернинди энтропиясез, йә ауга йөриләр, йә спорт ярышларында артык дәртләрен сүндерәләр. Борынгы юннарда йөгерү белән, төрки – татарда көрәшеп, яшь дәртләрен авызыкландыру өчен. Биредә бик ачык күренә аерма, җир халыклары белән гәүрәйләр арасында, берәүләргә мәгнәсез революцияләр, төрле баш-баштаклыклар кирәксә, ә җирле халыкларга җитә сабантуйларда көрәшүедә. Күрәсең чынлапта төрле үсеш тизлекләре салынган гәүрәйләр дә һәм калган җирле халыкларда. Әгәр без җирле халыклар ничәмә ел бергә яшәп шушы гәүрәйләр белән, хәзер генә сизә башладык шундый фундаменталь аерма барлыгын арабызда, бу бит гаҗәеп хәл.
“Инде мәгәр гәүрәйләр карыйлар бөтен дөнья тарихы барышына[9] ярдәмчел материал кебек, шул чак кануни көтеп була, җәберләнгән тарих үзе мөмкин карый башларга гәүрәйләргә ярдәмчел материал иттереп” (М.Кантор). Тагы шушы, гәүрәйләрнең башка милләтләрдән аермалыгы турында сүзләр. Менә М. Канторның шушы сүзләрендә яшерен провокация ята, шуның белән файдаланып, яңа мөмкинчелек яуламакчы гөмүм кешелек белән идәрәчелекне күәтләр өчен. Һәрхәлдә провокация ысулы белән иң теләгән нәтиҗәләргә ирешеп була, чөнки юнәлешле провокация калкытып чыгара кирәкле юлларны, кайсылары өчен шушы провокация эшләнелә дә инде. Бернинди хаҗҗәт юк, гәүрәйләр белән файдаланыр өчен җирле халыкларга, ничек әйтмешли, үзеңә зыяны булыр. Кирәк шушы гәүрәйләрдән тик аерылырга, гәүрәйлә үз-үзләрен файдаланып үзләренчә яшәсеннәр, ә Кешелек үзенчә яши бирсен (мин соңгарак тырышып карармын аңлатырга, ничек моңа ирешеп булачагын). Мин ерак шундый фикердән, Кешелеккә кирәк үз файдасына җигәргә гәүрәйләр дәртен, үзләренеке үзләренә булуы хәерлерәк. “Ничек файдаланырга бетмәс-төкәнмәс гәүрәйләр дәрте белән”, дип борчыла М.Кантор. Берничектә кирәкми файдаланырга, чөнки шушы “бетмәс-төкәнмәс гәүрәй дәрте” лохотронга охшаган, билгеле кем анда ота, ә кем оттыра. Лохотронга чакыручылар бик күбәүләр, иң мөһиме аларга игтибар итмәскә, һәм үз юлыңда булу хәерлерәк. Шулай эшләгән чакта лохотрончылар акчасыз калырлар. ә безләрнең кесәләрдә акчаларыбыз калыр. Шундый ук адым кирәк кулланырга гәүрәйләрнең “бетмәс-төкәнмәс дәртләре” беләндә, әгәр аның белән файдаланмасаң, ул үз-үзеннән сүнәчәк. Мәгнәсез сүз көрәштереп тору да алар белән, М. Кантор, безләрне үзе белән буш бәхәскә тартып кертмәкче шушы сүзләр белән: “нәрсә тормышчан, материаль цивилизацияме, әллә фикерме” дигән булып кыздыра. Янәсе шушы мәсьәлә “ачык” тора. Билгеле болар табигатьтә бере-берен алмаштыра, тормышка ашкан фикердән материаль ярдәм чыга, үсә (машиналар, төрле техник җиһазлар, игеннәр һ.б.), соңгылары үз чиратында булышалар калкып чыгарга яңа фикерләргә. Шулай итеп камилләшә машиналар, оборудованиелар, яңара приборлар, барда төзекләндерелә, камилләштерелә кулланыш вакытында, эштә файдаланган чакта. Биредә юк каршылык, барда дөрес, барда төгәл, шулай булырга да тиешле. Ә гәүрәйләргә уйлап чыгарырга кирәк төрле уйдырмалар, кеше башларын әйләндерер өчен. Гәүрәй халкы бик шома халык, теләсә нинди очракта да чыгарга юлын таба, шуңа күрә башкаларның башларын әйләндерер өчен яратар үзләре турында әкиятләр сөйләргә, уйдырмалар чыгарырга.
“Билгеле исемнәр йөрткән адәмнәргә еш ишетергә туры килә: ошамый сиңа биредә? Бар, йөгер Израилеңә, дип” (М.Кантор). Бер мәртәбә шундый хәлне күргән идем, телевизорда барды сөйләшү милләтләр проблемасы турында, шушы тапшыруда катнашкан иде академик А. Гинзбург, фамилиясе гәүрәйнеке, һәм актер Н. Бурляев. Менә шунда А. Гинзбург әйтте Н. Бурляевка: “әгәр сиңа Рәсәйдә ошамый икән, ул чакта кит бүтән илгә!” Шушы сүзләрне әйте гәүрәй урыс кешесенә, әммә берни булмады, Н. Бурляев дәшми калды, сүз тапмыйча ни әйтергә. Менә шулай, шундый сүзләр шик тудыра, бигрәктә “гәүрәйләрне кысулары” турында. Бәлки алар үзләре шуны уйлап чыгарганнар, чөнки миңа туры килгәне юк ишетергә шундый сүзләрне гәүрәйләргә карата, кайсын А. Гинзбург әйтте ачык итеп Бурляевка карата, ә гәүрәйләр ишетә. Бәлкем алар шул сүзләрне төшләрендә күрәләр?
Ышаклану осталары[10]
Иң гаҗәпләндергәне шул, ничек итеп аңлата беләләр дәүләтләрдә югары утырган яшерен гәүрәйләрнең, гәүрәйләрне яклавын. Шундый кешеләр арасына керәләр бик күбәүләр әввәлге сәесмән-җитәкчеләр һәм хәзергеләре. Башкача ничек-тә аңлап булмый шушы җитәкче әфәнделәрнең гамәлләрен: Вышинский А.Я., таләб итә Палестина җирләрен бүләргә. Ә, Громыко А.А.; “гасырлар буе кысырыкланган өчен Израил дәүләтенең әхляки хакы барлыгы турында сөйли”, хәттә У. Черчилль белән Сталин, кайсылары Израил дәүләтен төзүчеләр булдылар” (М.Кантор). Чынлап-та “сәесмәннәр хисчәннәр түгел иделәр” һәм алар аерым дәүләтләр булдырмадылар чегәннәр өчен, ә менә гәүрәйләргә төзеп биределәр (чегәннәр, гәүрәйләр шикелле А. Гитлер тарафыгннан җәберләнүчеләрдән иделәр). М. Кантор әйтүенчә, Сталин, Трумэн, Этли, Черчиль “гәүрәйләрне яратучылардан булмаганнар. Ә, без моны каян беләбез? Шулай да гәүрәйләр дәүләтен төзеделәр монысы факт, күрәсең оста булганнар ниятләрен яшерә белүдә (гәүрәйләр гөмүмән яшерергә осталар).
Күренә ки, ниятләре Израил дәүләтен төзү, гәүрәйләр өчен олуг максатның бер өлеше генә, кайсына омтылылалар гәүрәйләр, М. Кантор әйтмешли; “озын юлның бер мизгеле” генә. Менә шушы ниятләре гәүрәйләрнең безнең заманда күләгә артыннан чак кына күренә башлады. Чама буенча алда аларның бар олуг максатлары, Планетар дәүләт төзү һәм шушы дәүләт башына гәүрәйләр патшасын утырту. Тик патшаны гына, бүтән беркемне дә түгел, чөнки алар Тәүрәт буенча, Муса пегамбәр кушканны үтәмәкчеләр. Бөтенесе бик җитди, кемдә шаярмый, бер сүз юк, ничек инде 21 гасырда моннан 5 мең ел артыгы белән булган васыятка буйсыну?
Менә бер дәүләтнең җимерелүе башыннан (Оттоман империясе 1908-12 еллар), икенче дәүләтнең яралганлыгына китерде (Израиль 1948 ел). Гарәпләр котылдылар “төрекләр изүеннән”(шулай дип гәүрәйләр язалар), ә гәүрәйләр булдырдылар үз дәүләтләрен. Берәүләр кояш артыннан бардылар, күзләрен кояш яктысыннан каплап, ә икенчеләр төнлә караңгыда хәрәкәт иттеләр, гарапләр күрмәсен дип. Инглизлар, американлылар гәүрәйләр җитәкчелегендә уңышлы гына бүлделәр ислам дөньясын (кайда тынычлык һәм шәригать кануннары хөкем сөрде. Күрәсең артыгы белән булгандыр, шуңа күрә бүләлделәр ислям дөньясын), һәм гарәпләргә юл күрсәтеләр алга барыр өчен? Дошман күрсәткән юл якшы булалмый. Гәүрәйләр осталар гарәпләргә дәгьвалар кылырга, һәм бер аларга гына да түгел, кайчан палестинаны бүлделәр, Иерусалим шәһәре калырга тиеш иде гарәпләргә. Әммә палестин гарәпләре үз дәүләтләрен булдыралмадылар, шуңа күрә Иерусали каласы калды “кемнеке дә түгел” булып. Әле гәүрәйләр яза, имештер дөрес эшләнмәгән ул чакта? Беренчедән, 1947- 1948 елларда гәүрәйләр Палестинада булгандыр бер 200 – 300 мең, алар Иерусалим шәһәрен физик яктан тутырырдый түгелләр иделәр. Ә икенчедән, төрлечә котыртылар палестин гарәпләрен танымаска Израиль дәүләтен, әгәр танымасагыз, кайчанда булса Палестина тулысынча сезнеке булыр, сез бит күбәү, дип. Имештер, БМО берни эшли алмас, әгәрдә сез гәүрәйләрне диңгезгә ташласагыз, сезнең дәүләтне танымый хәлләре калмас, дип. Бу иде әлегә дөньяда күренмәгән, булмаган ялган, дорфа алдалау, әммә, аңа карамастан, шушы ялган тормышка ашты, гәүрәйләр шулай итеп алдадылар палестин гарәпләрен.
Терроризм тамырлары.
Каләм тибрәтүчеләр әйтмәкче булалар, терроризм тамырлары ислямга барып тоташа дип, имештер ислям дине рөхсәт итә үтерегә мосельман булмаганнарны. Әммә, мондый фикер бигүк дөреслеккә туры килми, юкка гына күбесе журналистлар язмый бит, терроризмны тарата гәүрәйләр һәм дәвам итәләр дип. Алар үзләре дә моны кире какмый: “Бүген террористлар дип тик гарәпләр исәпләнә, ә гәүрәйләр аларга җавап кына кайтара гарәпләрнең коткыларына җавап итеп кенә. Бу ялган сүз, гәүрәйләр ягыннан – Иргун һәм Штерн[11], аларның эш алымнары бер ягы беләндә аерылмый гарәпләрдән. Гәүрәйләр терор гамәлләрен бик рәхимсез үткәрә иделәр, кунакханәләр шартлатып (Семерамис һәм Кинг Давид), оештыра иделәр сугышка катнашы булмаган халыкны суеш Деир Ясиндә. Израил хөкүмәтенең күпчелек башлыклары хезмәтләрен башлап җибәргән иделәр террордан” (М.Кантор). М. Кантор сүзләре зур тәйсир калдыра. Гәүрәйләр өчен күрше гарәпләр белән төзегән солыхлары, вакытлыча гына, ягни моңа карыйлар “вакытлыча туктатылган сугыш, уңай вакыткача” дип кенә.
Менә ничек тасвирлады революциягә кадәрле Рәсәйдә булган террорны. Л.С. Яковлев үзенең чыгышында (Революциягә кадәрле Рәсәйдә террорга каршы көрәш): “19 гасырның 60-80 елларында – тероризмның башлануы һәм үсеше, сәяси көрәшнең бер төре буларак патша хөкүмәте белән. Болар иде террор актлары кайсыларын ясадылар: Д. Каракозов 1866 елда, С. Кравчинский 1878 елда, В. Засулич шул ук 1878 елда.., народоволецлар төркеме. А. Желябьев, С. Перовская, Н. Кибальчичем” (Яковлев Л.С. кан. юр.н., доцент, начальник академии МВД РФ, “Борьба с терроризмом в дореволюционной России”). Болар барда гәүрәйләр, шулар арасында берәүдә юк, Рәсәйдә яшәүче төп халыклардан. Бу очраклы хәлме?
Терроризмны тикшерүче галимнәр, шушы афәтнең тамырларын табалар иң борынгы заманнарда, беренче христианнар заманасында. Гумилев шушы төркемгә кертә, “офитлар сектасын”, кайсылары яратмый дөньяны, тереклекне. Шушы секта башланып киткән 2-1 гасырларда б.э.кадәр Якын Көнчыгышта, юнаннарның Тәүрәт китабы белән танышканнан соң дип яза. Офитлар еланга табынучылар булганнар һәм бик каты рәнҗештә булганнар Алла дөньсына, алар уенча Алла –начар, ә Шайтан-якшы.. Офитлар сектасы сан ягыннан күп булмаганнар, хәттә, күрәсең чуалчыклар куптарсаларда (мысырда алар шактый күбәү булганнар), шулай да алар зур бәлә-казалар куптаралмаганнар. Әммә, башкалары да булган.
“Гносеология[12] буенча Алла билгесез бер Югары Рух, аның җисеме юк. УЛ ниндидер бар дөнья өчен Югары бер Камил Акыл[13] тупланмасы, шушы сыйфаты белән нык аерыла Тәүрәт һәм носари белән ислям дине тәглиматларыннан. Ул билгесез нәрсә, аның ни үзе, ни шәхес диярлек матдәсе юк. Алла, гностик төшенчәсе буенча, кайдадыр анда, югарыда тора, шиксез УЛ камиль иляһи зат, әммә тырышмый нидер булдырырга. Бар түбән затларны Аның күрәсе килми. Шулайда, бик камил булганлыктан УЛ төрле нәрсәләр булдырырга ия, һәм эченән чыгара эоннар. Эоннар – булдырылганнар бар дөнья Камил Акылдан, алар икенчел, шуңа күрә эоннар бигүк камил түгелләр. Алар түбән дәрәҗәдәгеләр...
Манихейлар; инде соңгы антик заманда барлыкка килә тәртипкә каршы[14] оешма, кайсы. Гносеология тәртибеннән аермалы буларак, үз эченә сыйдыра төрле тарафларда булганнарны да. Барлыкка килә икенче бәйләнеш җирлегендә - тәүрәтчеләр боҗрасында, бирегә керәләр инде христиан даирәләре дә һәм зороастризм (фарсы дине) дине тарафдарлары арасында. Шушы – манихейлар башта барлыкка киләләр Сириядә, соңгарак киң таралыш табалар...Явызлык иң башта көрәшә якшылык белән, яктылык – караңгылык белән. Яктылык тудырыла Камил акыл тарафыннан беренче корал – кешене, нурдан ясалганны. Шушы кеше ташлана караңгылыкка, аның белән сугыша башглый. Сугышты, сугышты, әммә хәйләкәр караңгылык уңай моменты күреп ташлана төрле яктан якты кешегә һәм аны кисәкләргә ертып ташлый. Шулай кешеләр барлыкка киләләр. Шуңа күрә һәр кешедә бар яктылык тамчысы, беренче якты кешедән[15], ә барча калганнары- караңгылык явызлык, барчасы тупланган дөнья золымыннан. Менә кайтарыр өчен шушы якты чаткыларын Якты Кешегә, кирәк караңгылыктан азатланырга, шуның өчен үлем кирәк. Үз-үзеңә кул салырга ярамый, чөнки бу явызлык, ә менә үз-үзеңне ачтан үтерергә ярый. Һәрхәлдә начар тукланырга кирәк. Кирәкми бер әйберне дә яратырга, бер кайчанда гашыйк булмаска (бала туарга мөмкин ягни яңа тоткарланган өлеш, ә менә монысы – явызлык). Әммә фәхешәлек итү ярый. Манихейлар һәм аларның башка дәвамчылары оештыралар төркемләшеп, караңгылыкта җенси азгынлык белән шөгелләнергә, фәхишәлек итәләр, бер-берләрен күрмәс өчен, әгәр күрсәләр бер-берләрен ул чакта гашыйк уты кабынып китүе бар? Менә монысы алар өчен куркыныч, чөнки монысы явызлык”(В. Махнач. Ру. Лекции ИКВП “Химера и антисистема).
Күрәсең манихи дине тарафдарлары булган безнең борынгы төрки бабаларыбызда да, дияргә урын кала. Әхмәт ибн Фадлан язмасында шундый эпизод бар, төркиләр бик оста сөйләүчене, матур кешене (кыз-хатын, ир-егет) аса булганнар, “болар Тәңрегә кирәк, дип. Әммә шулай да, килешеп булмый кайбер тарихчылар сүзе белән, “имештер, безнең бабалар борынгы вакытта христиан динен кабул иткән булганнар” дигәнгә, биредә бернинди дәлил китерелми. Димәк буш сүз генә булып чыга. Моңа каршы шиксез гөмүм төрки дине Тәңречелек тора, кайсы киң тарралган була төрки халыклар арасында.
“Тагы бер иң мөһим билге, тәртипсезлекләр каршылыгында – алдауга рөхсәт бирелә, хәттә ки, алдауны изгеләштерү (билгеле, тик тәртипкә каршы торучылапр өчен генә, бүтәннәр өчен түгел). Тәртипкә каршы торучы-кармат[16]- ислам тәртибенә каршы торучы, 10-13 гасырларда – тиеш булган сөнигә, сөни булып күренергә, ә шиит шикләмәсен иде аның, шиит булуына, христиан аны христиан дип танырга, ә яһүдиләр, яһүди динендә дип. Икеөйзлелек тәртипкә каршылыкларда бишектән бирелгән була һәм һәр ят кешегә үз булып күренә белергә өйрәтеләләр...
Мәсьәлән, масоннарда 33 баскыч бар, һәр баскычка яңа әгзаны күтәрәләр. Һәр икенче басмада аңа өстәмә белем бирелә, чагыштырмача, кайсын ул белгән аскы баскычта. Тик соңгы баскычка менгәч кенә, ниһаять белә, чынлыкта исә нәрсәгә (кемгә) хезмәт итә шушы тәртипкә каршылык... Чынлыкта исә, динсез-альбигейлы[17] (провонсальдә 11 гасырда булган тәртипкә каршылык оешмасы әгъзасы) әйтергә беренче очрашкан католикка: “Иң мөһиме явыз шул, кайсын син зурлыйсың Айса диеп, ә без аңа каршы көрәшәбез. Без хезмәт итәбез караңгылык фәрештәсе Шайтанга” дип... Тәртипкә каршылыкның гаҗәеп бер сыйфаты бар, ул кысыла ала, капсулага керә, җен шешәгә кергән төсле. Манины Иранда тыңлыйлар, ошаналар һәм асылына төшенәләр, тәртипкә каршылыгын. Манины тотып рәхимсез рәвештә үтерәләр, һәм суя башлыйлар Иранда тәрпипкә каршыларны. Рим җимерелгәннән соң 476 елда, манихейларны кыра башлыйлар варварлар королләре, кайсылар христиан динендә иделәр инде(?). Нәтиҗәдә 8-нче гасырда чыганаклардан манихейлар турында белешмәләр югала... Тагыда бер-ике йөз ел үткәчтин, ниһаять 10-нчы һәм 11-нче гасыр башларында, Урта диңгез тирәсендә дистәләгән[18] тәртипкә каршылык оешмалары барлыкка килә, бере-беренннән пычраграк, явызрак, һәм барчасында чагыла манихиләр эзе...Мөселман дөньясында алар карматлар дип аталалар, Әрмәнстанда - тондракитләр, юнанарда- павликаннар, Болгарстанда – богомиллар, Италиядә - катарлар һәм вальденслар, Прованста (Франция) – альбигойцлар... Ә исламга килгәндә, үз тарихының күп өлешендә анда диннәргә түземлелек иде.. Чит диндәгеләр ислам илләрендә шактый югары дәрәҗәле урыннар били иделәр. Галим кешеләр озак вакыт мөсельман илләрендә җитәрлек булмаганга шуңа күрә министрлар христианнардан иделәр. Ә банкирлар булып бөек ислам мәмләкәтләрендә гәүрәйләр булдылар” (В. Махнач. Ру, Лекции, ИКВП “Химера и антисистема”). Тагы бер өзек, шушы галим хезмәтеннән:
“Асасиннар сектасы (исмаилитлар) – Тау Карты иярченнәре. Алар төзедәләр кальгалар[19] менә алмаслык кыя түбәләрендә һәм шуннан әмерләр бирәләр булган. Ассасиннар хөкемгә омтылмый иделәр, алар хөкемне басып алырга да теләмәделәр, шулай ук дәүләтләр төземәделәр, әммә алар тирә-юндәге дәүләтләр белән идарә иттеләр. Кем, кайсы аларга буйсынмыйча карышып маташса, алар аны шундук үтерә булганнар. Шушы тәртипкә каршы оешма бик куркыныч була, чөнки өйрәнделәр юк итәргә халыкларның иң актив, иң акыллы, иң намуслыларын[20]. Иң якшы, булдыклы кешеләрен, иң намуслы кадийны, көчле әмирне үтерәләр иде...Күренекле галим һәм намуслы вәзир Низам аль – Мульк, ассасиннар белән көрәшеп баккан иде- үтерделәр үзен. Маркиз Бонифацонферрат-та көрәшеп маташкан иде ассасиннар белән-шундук үтерделәр үзен..Шулайда, иртәме-кичме тәртипсезләр оешмасы юлына очрый шундый көч, кайсы аларны сындырала. Ассасиннар өчен шундый көч була монголлар. Алар киләләр Якын Көнчыгышка 13 гасырда, һәм булалар намуслы һәм гайрәтле. Табиги, Тау Карты шундук җибәрә үз кешесен үтерергә монгол түрәсен, араларыннан сайлап иң намуслысын, булдыклысын, әмер үтәлә. Ә, монголлар каты инанган булганнар, аларны үтерергә ярамаганга. Нәтиҗәдә, ассасиннар кальгалыры менәлмәслек кыя түбәләренә урнашкан булганлыктан. Саналганнар аларны алып булмый дип, әммә кальгаларны алалар, һәм бар ассасиннарны упкынга ташлыйлар...
Борынгы заманнарда ук күбесе тәртипкә каршы оешмаларны һәм аларның әгъзаларын физик яктан юк итәләр. Аларга алмашка яңа заманда, яңа тәртипкә каршы оешмалар (антисистемалар) барлыкка килделәр, әммә алар борынгылардан нык аерылалар, боларның нәфрәтләре юнәлдерелмәгән дөнья барлыкка китерелгән тәглиматка түгел, ә ала тиешле сәнгать юнәлеше. Һәр хәлдә шундый тәртипкә каршы оешма (антисистема) белән очраштык 14 гасырда һәм бүгенгәчә дәвам ителә” (В.Махнач.ру., минем тәрҗемә).
Хәзер аңлашыла инде, ни өчен татар теленә, сәнгатенә гасырлар буе туктаусыз һөҗүм оештырыла, чөнки сәнгәт белән бергә татар халкы да бетәргә дучар ителә. Сталин афоризымын искә алсак, “халык юк, проблема-юк”. Җир буш кала, тотта теләсә кемне шушы җиргә утырт. Менә шушы антисистема татар дәүләтләрен юк иткәндә инде. Ә, ничек аңа ирешкәнн соң шушы явыз антисистема? Күрәсең бик мәкәрле юл белән, татарлар арасында туктаусыз үз ара суеш оештырып, күбесе татарлар үз башларын саклар өчен төрлесе төрле якка дәүләтне ташлап китәргә мәҗбүр булганнар. Ә кайдан шушы бәлә килгәнне үз башларына, аңлый да, аңлата да белмәгәннәр. Бердән-бер юл, качып котылырга булган исәпләре. Качып-та котыла алмаячакларын, аларның нәселләрен гасырлар буе әзерлекләп, тәмам кеше рәтеннән чыгарып ташлаячакларын, соңгыдан бөтенләй бетерүгә китерәчәкләрен, алар күз алдына да китерәлмәгәннәр. Чөнки ничек инде шулай булсын,
дип һич бере ышанмаган, үз дошманнарын алар үзләре шикелле адәмнәр дип уйлаганнар. Менә монысы иң зур, әби-бабалар заманында җибәрелгән иң аянычлы хата булып тора, хәер әле бүгендә күбесе милләттәшләребез шушы хәлне аңлап җиткәне юк, борынгы төрки-татарлар гына түгел.
Кем соң тора шушы тәртипкә каршы оешмаларда (антисистемада)? Кем, нинди халык оешгтырган шушы явыз системаны, кемгә кирәк булган шушы буталчыклар? Греклар белән римлылар тормыйлар шушы тәртипкә каршы оешмаларда (антисистемада), шулай ук гарәпләр белән төркиләрдә тормый шушы яшерен террор оешмалар артында? Купме генә томан яшермәсен шушы террор оешмаларын, барыбер шушы явызларның эзеләре җир йөзендә ярылып яталар.
Гәүрәйләрнең иң зур ялганнары.
Менә диккать белән укыйк В. Махначның шушы юлларын: “Иң борынгы Библиянең язмасы, кайсы сакланган борынгы гәүрәй телендә, греклар телендәге Септуагинта (70 аңлатма) күчермәсеннән күпкә яшрәк” (минем тәрҗемә).
Кызык. Ничек инде китапның төп нөхсәсе үзенең күчермәсеннән соңгы булалсын? Бигрәктә искә төшерсәк. греклар беренче христианнар түгел, аларга христиан дине килгән б.э. 2-3 –нче гасырларында гына, ә Библия язылган 2-1 гасырларда б.э.кадәр Борынгы сүз (Тәүрәт китабы, В.Махнач, шушы ук хезмәте). Ничек булып чыга соң шундый хәл? Әллә инде Иске Сүз (Тәүрәт) башта грек телендә языла, соңгыдан борынгы гәүрәйләр үз телләренә күчереп яза? Шулай дияр идек-тә бит, тик греклар христиан динен бер 2-3 гасырдан соң гына кабул итәләр, димәк бу вариант төшеп кала. Икенче вариант; греклар Иске сүз (Тәүрәт) китабын борынгы гәүрәй теленнән күчерәләр грек теленә соңгыдан янә гәүрәйләр грек теленнән күчерәләр гәүрәй теленә? Монысы бернинди мантыйкка сыймый. Нәрсә аларның башка эшләре булмаганмы, башта грек теленә тәрҗемә итеп, соңгыдан гәүрәй теленә күчереп вакыт әрәм итәргә? Шушы хәлгә иктибар итүче бер мин генә түгел. Менә шушы хәбәр турында язып чыкты Петр Образцов дигән урыс кешесе: (Известия, наука.ру 24 ноября 2006 г. “Находка, поставившая под сомнение первичность христианства). Күренә ки, греклар үзләре Септуагинта китабын күчереп язганнар, әлегә фәндә билгеле булмаган башка китаптан. Фәннең, күрәсең әлегә шушы мәсьәлә белән кызыксынганы юк. Карап багыйк, бәлки без ачыклык кертәлербез? Нәрсәдән башларга? Шушы “копиянең” атамасыннан, әлбәттә. Ә ничек була аңлатырга шушы “Септуагинта” сүзен-атамасын? Ни нәрсә аңлатырга мөмкин шушы сүз? Ә, грек сүземе икән ул? Септуагинта, яки 70 аңлатма (толкование)- монысы турыдан-туры грек теленнәнме икән, әллә эчтәлеген аңлата торган сүзнең күчермәсеме? Әгәр эчтәлек күчермәсе (смысловой перевод) булса, ул чакта шик туа, шушы Септуагинта сүзе грек, яки латин сүзе булганга. Бәлки бу төрки сүздер шәт? Чөнки греклар скифлар белән бәйләнештә булалар, юкка гына түгелдер, шактый күп тарихчылар скифларны төркиләр дип атыйлар. Скиф атамасы астында күп төрле кабиләләр-кауымнар тупланган диючеләрдә юк түгел. Ни генә булмасын, димәк скифлар арасында шиксез төркиләр булганнар дигән нәтиҗә ясарга хакыбыз бар. Шушы тәкдирдә, чынлапта Септуагинта сүзе грек теле аркылы үзгәртелгән төрки сүз булуы бар, һәм тәрҗемә ителә “җитмеш аңлатма” дип, менә җәя эчендә бирелгән (70 аңлатма-толкований) шуны аңлата да инде. Төрки авазы “j-дж” грек телендә “с” авазы аркылы бирелгәнгә охшый, ә төрки телләрдә шушы авазның варинтлары шундый: “с-һ-ч-щ-дж”, мәсьәлән, татар-башкорт телендә.
Септуагинта сүзе ихтимал ул заманнарда “джепту” сымак яңгырарга да, чөнки төрки телләрдә “п” һәм “м” авазлары бере-берен алмыштыралар, ул чагында шушы “септу” (джитмеш)-җитмеш яңгырарга мөмкин, бәлки борынгы заманнарда төркиләр 70-җимтеш дип атый булганнардыр? Күренеп тора ки, бу сүз төрки сүз булганлыгы һәм берничек-тә грек теленә туры килә торганнардан түгел. Шиксез, борынгы греклар шушы Септуагинта китабын башка бер халыктан да күчереп язалмаганнар, скифлардан гайре. Әгәр шулай икән, 70 аңлатма (Септуагинта-Җитмеш аңлатма), борынгы төркиләрнең, җир халыкларының дини китабы, тәңречелек китабы булып чыга. Шуңа дәлил булып тора, бик күп төрки сүзләр Библия китабында, мин инде югарыда моңа тукталган идем, тагы бер кыскача тукталмый булмый. “И нарек Авраам имя месту тому: Иегово-ире. Посему и ныне говорится; на горе Иегово усмотрится, Господь усмотрит” (Ветхий Завет, Бытие), гл.22, ст.14).
Иегово сүзен тикшереп карасаң килеп чыга – “Иянеке-йире, ә “Ия” сүзе биредә Алланы аңлата, чынлап-та җир Тәңренеке-Алланыкы. Биредә зур фәлсәфи мәгнә бар шушы сүздә, чынлап-та җир Тәңренеке Алланыкы булмый кемнеке булала? Кеше җирдә вакытлы яши, чөнки ул мәңге яшәми, үлем бар, менә үлгәч җир кемгә кала? Билгеле, Тәңрегә-Аллага. Чөнки УЛ гына үлемсез. Менә иң борынгы заманнарда шундый камил дин, Тәңре дине шикелле, башка халыкларда дин булмый. Төрки сүзләрнең Библия дә булуы минем уйларымны этәрде шушы юнәлешкә, мантыйк буенча барда тәртиптә. Септуагинта сүзен инде тикшереп, шушы сүз төрки сүз икәнлеге ачыкланды, шуңа этәргеч булып тора иде җәя эчендә цифир белән 70 өстәмә сүз дә, аңлатма дип китерелгән. Димәк Библия китабы төрки дине Тәңречелек китабы күчермәсе дияргә хакыбыз бар. Шулай булган хәлдә, дөнья диннәре дип исәпләнгән: иудаизм, христиан ислам диннәренең нигезлэре Тәңре диненә барып тоташа, алай гына да түгел, Тәңре дине шушы диннәрнең нигезе була. Башкача төрки сүзләрнең Библиягә ничек эләкәнен аңлатып булмый, икенчесе, борынгы гәүрәйләр телендәге Библия Септуагинтага караганда соңгы китап булып чыга. Шулай ук иң борынгы заманнарда гәүрәйләр әле төрки халыклар белән очрашмаган, танышмаган булган, чөнки Библиядә төрки сүзләрне шул килеш калдыру, шуның турында сөйли. Әгәрдә чынлап-та болар барда дөрес булган чакта, җир йөзендә халыклар тарихы ялган булып чыга, ә иудаизм белән христиан диннәре ялган һәм плагиат булалар. Сорау туа, кемгә һәм ни өчен кирәк булган шундый ялган?
Билгеле, җир халыкларына: грекларга, римляннарга, мысырлыларга һәм фарсыларга, кайсылары дөнья тарихында күрсәтеләләр иң алдынгы халыклар, дәүләтләр дип, аларга кирәк түгел шундый ялган. Җавабы өстә ята, шушы ялган кирәк булган гәүрәйләргә генә. Әле бит алдауы бер, ә шушы алдау белән файдалану, монысы башка. Шушы килмешәкләргә (космостан) кирәк була җир халыклары арасында ышыкланып яшәргә, соңгыдан хөкемне үз кулларына алып, җир халыклары җәмгыятләрен-дәүләтләрен җитәкләргә. Менә шушы диннәр (яһуди, носари, ислям), махсус бере-беренә капма кара-каршы куелалар, һәр чак үзара сугышлар булдырыр өчен.
Нинди максат белән греклар скиф бабалардан Тәңре дине йолаларын күчереп алганнар соң? Бәлки теләгәннәр Тәңре диненә күчәргә, үзләренең диннәре-Аллалары булсада, күрәсең, диннәре бик камил булмаган, төркиләрнеке кебек. Инде соңгыда, оныткан булулары да ихтимал, ә христиан дине барлыкка килгәч, тәңре диненең абруе төшә һәм ул, күрәсең онытыла башлый.
Фарисейлар грек телендәге копиядән күчереп кенә калмый тәңре дине тәглиматларына (греклар Тәңре дине йолаларын үз телләренә яраклаштырып Септуагинта дип биргәннәр, ә онытмас өчен җәя эчендә язганнар - 70 Толкований дип), өстиләр яңа эчтәлекләр, алмаштыралар төбәк-җир атамаларын, җирдә барган эшләрнең урыннарын (географиясен) алмаштыралар. Җир халыклары сизмәсен, аңламасын бер затны икенче затка алмаштырып куюларын. Ул заманнарда дәүләтләр-халыклар аралашулары чикле булган дисәк, бердә ялган булмас, бар элемтә сәүдәгәрләр аша, сәүдә юлы белән генә булган. Шуңа күрә Тәңре дине күп таралыш алалмаган, менә христиан яки ислям диннәре кебек. Тагы моның бер сәбәбен әйтми ярамас, төрки халыклар үз диннәрен беркайчанда һәм беркемгә дә көчләп такмаганнар, таратмаганнар. Фарисейлар шуның белән бик оста файдаланганнар һәм аңа каршы аяусыз көрәш ачылар, шулай итеп бетергәннәр төркиләр динен тәңречелекне, аларга шул эш авырга төшмәгән.
Шулай итеп рәсми рәвештә яһүди, христиан, ислам диннәре булдырыла. Ислам дине белән гәүрәйләрдә пегамбәрлек бетә, соңгы пегамбәр дип Мохаммәт пегамбәр әйтелә.
Меңәр ел вакыт үткәч, инде күбесе онытыла, Ибрагим диннәре җир йөзендә хөкем сөрә һәм шушы диннәргә каршы торырдый җир йөзендә көчтә калмый.
Монысы менә беренче зур җиңүләре булды килмешәкләрнең төркиләр өстеннән, кайсысын җир йөзендә берәүдә сизми калды, хәттә төркиләр үзләредә. Соңра тагы күп җиңделәр килмешәкләр төрки-татарларны.
Гәүрәйләр һәи төркиләр.
Тарихта ачык мәглюматлар күп түгел, төркиләр белән гәүрәйләр бәйләнеше турында, билгеле хазарлар заманында каган һәм аның якыннары яһүди диненә күчүләре, шуның аркасында гәүрәйләшеп китүләре генә. Шушы мәгюматлар да бик азлар, нибары 1-2 хаттан торалар Кордова хәлифәсе сәркәтибе Шафрут белән Иосиф каган арасында. Шулайда гәүрәйләр төркиләр белән элемтәгә кергән булганнар 3-4 гасырлада, дип әйтергә хаклыбыз. Атилла һәм аның Рим империясе белән сугышы, Аяций дигән үсмернең төркиләр арасында тәрбияләнүе, яштән Атилла белән бергә үсүе, гәүрәйләр катнашлыгы булганын раслый сымак. Чөнки Аяций Атилла белән бергә үсә, сугыш һөнәрләрен үзләштерә төркиләр тәрбиягә алган баладан берни яшермиләр, гадәтләре шундый. Яшли бергә үсү, бер савыттан ашап-эчеп, бер ятакта йоклап үскән егетләр, Каталон кыры сугышында бере-беренә каршы гаскәрләр җитәклиләр. Атилланың яшли үскән дусты аңар каршы сугыша. Кем булган бу Аяций, нинди ыру- кабиләдән, кемнәр каны аккан аның тамырларында? Билгесез.
Тарихчылар яза, Атилла җиңелде дип Каталон кырында, имештер Аяций төркиләрнең бар сугыш серләрен белгән, шуңа күрә җиңгән дип. Бик шикле мондый фараз, мантыйкка сыймый. Чөнки сугыштан соң нинди хәлләр күзәтелә кара-каршы булган лагерларда? Атилла туй ясый, матур кәләш тапкан сугыш кырында үзенә, бар лагер гөр килеп бәйрәм итә. Ә икенче лагерда, тынлык, кәефсезлек, Аяций җыештыра гаскәренең калдыкларын, мәетләрне күмәләр, яралыларны җыялар. Имештер болар җиңүчеләр? Җиңү аларга килә иртәөстен, иртә белән керәләр кияү белән кәләш йоклаган бүлмәгә. Күрәләр түшәктә кан эчендә Атилланың үле гәүдәсен. Менә шуннан соң Аяцийны җиңүче дип язалар шактый вакыт узгач (Атилланың үлеме хәтерләтә Аиданың фарслар патшасының түшәктә башын чабып, капчыкка салып иртә гаскәриләргә күрсәткәнен).
Бәлки менә шушы заманнарда күрәсең башлана төркиләрдә, каганарны Тәңре дип иглан итү. Курку белмәс, кызу канлы, сугыш кырларында арсландай булган төркиләр, күкә чөеп, ялган мактау алдында көчсез булалар. Гәүрәйләрнең ясалма мактауларын чын дип беләләр һәм ошаналар, ахры бик яман булып чыга, әммә күпкә соң булганлыктан игтибарга алып өлерәлмиләр. Ялагайланып мактау, ялганчылар кулында көчле корал, кайсы тормышта җиңә бик күп сугыш кырында арсландай булган батырларны. Төркиләр сугыш кырларында дошманнарын җиңә булсаларда, җиңеләләр шушы ялагайлардан. Максатлары, ниһаять бүген ачыкланды, алар җир халыклары фикерләрен, дәүләтләрен җимерүгә көйләнелгән икән.
Менә шушы исмаилитлар (ассасиннар) 3 гасыр вакытта үтерәләр бик күп төркиләрнең бөекләрен, гаскәр – дәүләт башлыкларын (Тогрул бәк, Чогрул бәк, әмир Санҗар, вәзир Низам аль Мульк һ.б.һ.б.). Борынгы төрки дөньясына үтергеч һөҗүм ителә, төркиләр цивилизациясе үсүдән туктатыла. 13 гасырда шушы кабәхәтләр оясы, Памир тауларында, кыя башында утырган Тау Картын, һәм аның үтерүчеләр төркеме юк ителсәдә, 14 гасырда шушы үтерүчеләр калкып чыгалар Алтын Урда дәүләтендә.
Алтын Урда дәүләтендә Чыңгыз дәвамчылары арасында рәхимсез үтереш-суеш оештырыла, кайда аларның гайләләре, бәкләре, яраннары һәм аларның кешеләре чамасыз күп үтерелә. Менә шушы суеш, заманында Көнчыгыш Ауропада иң көчле булган Алтын Урда дәүләтен, тар-мар итә дә инде. Ә дәүләтнең җимерелүе, үз нәүбәтендә татар милләтен кризиска китерде, һәм киләчәген, куркыныч астына куйды. Бүгенге көндә татар теленә, сәнгәтенә һәм милләтнең үзе дә, Рәсәй дәүләте ягыннан бетәргә дучар ителә. Шушы хәлләрне Алтын Урда дәүләте җимерелүе, анда барган суешның дәвамы дип-тә әйтергә була. Чөнки һәр эшнең инерциясе барлыгын искә алганда, шушындый үз-ара зур суешның татарлар тормышында тәйсире гасырлар буе йогынтысы барлыгын күрсәтә торган гамәл дип, уйларга мөмкинлек бирә.
“Иске тәртипкә каршы оешмага алмашка яңа тәртипкә каршы оешма 14 гасырда барлыкка килде, һәм ул бүгенгечә дәвам итә. Яңасы, искесеннән шул ягы белән аерыла, искеләре Алла тәглиматларына каршы булса, яңасы юнәлдерелгән сәнгәтләрне, милләтләрне бетерергә”(В, Махнач.ру. “Лекции”, минем тәрҗемә). Менә ни өчен, Алтын Урда да шушы чуалышлар башланып китә, димәк аны оештыручылар булган.
Искә төшереп үтик, ничек башланып китә соң шушы коточкыч үз-ара суешлар?! Бу хәл 1357 елда башлана, Җәнибәк ханны үтерүдән соң. Шул чордан безгә килеп җиткән аз санлы мәглюматлар вакыйганы шулай тасвирлый: Җәнибәк хан, олы улы Бердибәк солтанны җибәрә Әзербәйдҗанга идарче итеп (наместник), улы киткәч, кинәттән хәле авыраеп, түшәккә ята. Шушы хәлне күреп, Тулабай вәзир Бердибәк артыннан чапкын җибәрә, “тизрәк кайт, атаң үлем түшәгендә”, дип. Чапкын Сарайдан Әзербайдҗанга барып җиткәнче, Бердибәк солтанның кире кайткачы, бер 6-7 көн вакыт үткәндер. Ә шул арада Җәнибәк хан терелә, аяк өстенә баса, көтмәгәндә бүлмәсенә Бердибәк солтан килеп керә. Җәнибәк гаҗәпләнеп, улына ни булды? “Мин сине Әзәрбәйҗанга җибәргән түгелме идемме”, дип сүзен әйтеп өлгерәлми, хан артында басып торган вәзир, Бердибәккә күз кысып ала да, пычак белән кадап ханны үтерә. Бердибәк әтисе тәхетенә утыра...
Чыганакларда Тулабай вәзирнең Җәнибәк ханны үтерүе турында бернинди өстәмә хәбәр юк. Ниндңи хикмәт бар биредә? Ни өчен вәзир ханны үтерә? Аңлашылмый. Бердибәкне тәхеткә утыртыр өчен дисәк. ул болайда тәхеткә утырачак иде, чөнки Җәнибәкнең өлкән улы, башка дәгвачы юк, ә вәзир үзе тәхеткә утыралмый, чөнки Чыңгызхан нәселеннән түгел. Вәзир дәүләттә, дәрәҗә ягыннан, ханнан кала икенче кеше, бик югары, дәрәҗәле урын, аның өчен моннан да дәүләттә югары урын юк. Аңа карамастан, вәзир бердә икеләнмичә ханны чәнчеп үтерә?! Нигә, нинди сер ята биредә? Нәрсә ота вәзир бер ханны үтереп, улын вакытыннан алда тәхеткә менгезеп? Мантыйка сыймый торган хәл, мондый хәлнең берәр сәбәбе булырга тиешле, тормышта сәбәпсез берни булмый, димәк, биредә ниндидер шомлы сер бар. Кемнең кулы уйнаган икән шушы шомлы эштә? Шик юк, шушы үтерешне кемдер, ни өчендер оештырган? Чөнки Җәнибәк ханны үтерү охшамаган үз-ара тәхет бүлешү эшләренә, Бердибәк барыбер хан булыр иде әтисеннән соң!? Күренеп тора, атасын үтерү Бердибәк файдасына түгел, аңа кирәкми, әммә Җәнибәк хан үтерелә. Шушы, мантыйкка сыймаган үтереш күрсәтә Алтын Урда дәүләтендә тәхет тирәсендә җиде-ят кауымның шомлы тупланмасын, кайсылары соңра дәүләтнең башына җитәләр. Җәнибәк ханны үтерү, хәтерләтә Тау Карты заманындагы яшерен исмаилитлар оешмасының эшчәнлеген, тик бу юлы, опиум белән исертелгән гади үтерүче тарафыннан булмыйча, дәүләттә иң югары баскычта булган, яшерен кешеләр кулы белән. Әйе, артан пычак белән кадау Җәнибәк ханны, Алтын Урда дәүләтен катастрофага гына китермичә, бөтен татар цивилизациясен җимерде, һәм үсәргә бирмәде. Төркиләргә карата заманында шундый ук максат булган, теге Тау Картында да.
Татар тарихында күп шомлы урыннар, тагы бер кат уйга каласың, ни җитмәгән шушы татар вәзире Тулабайга дип? Әллә ул татар булмаганмы? Чыганаклар бу юлы да ачыклык кертми, дәшми кала бирәләр. Гөмүмән, кем булган Җәнибәк ханның әнисе, Тула ханбикә, Үзбәк хан хатыны? Кем каны аккан аның тамырларында? Ә, ханнарның хатыннары кемнәр булганнар? Нинди халыктан, татарларданмы, әллә юк? Тарихта билгеле Үзбәк хан сеңлесе- Кончак киәүдә була Тверь кнәзе Михаилда, кайсы үтерә аны. Димәк, татар ханнары да “чирләгән” династия чире белән, аларга да киәү-кәләш кирәк булган тик патшалар нәселеннән, милләт-халык дигән изге зат алар өчен икенче дәрәҗәдә булганга охшый, менә шушы ялгышлар җитәләрдә инде ханнар-патшалар башларына. Ни өчен үтергән соң икән Михаил кнәз Кончакны? Татар булган өченме? Әллә яратмаган, бәлки аңа көчләп бирелгән хатынлыкка Кончак?
Үзбәк ханның икенче сеңеле була ирдә әмир Мамайда. Куликово кыры сугышыннан соң, Мамай үтерелә, ни нәрсә булды икән соң аның хатыны балалары белән? Бернинди мәглюмат юк, монысы да караңгы.
Тула ханбикә, аның исеме белән йөртелә Тула шәһәре. Алтын Урда заманыннан калган татар шәһәре, шәһәр исеме беркайчан да алышынмады, Мәскәү шәһәре исеме шикелле. Дөрес, Тула шәһәренең тарихы турында искә алмыйлар, шулай иетеп кешеләр хәтереннән чыгарылган шәһәрнең Алтын Урда өлеше.
Бик охшаш исемнәр, Тула ханбикә һәм Тулабай исемнәре, бере Үзбәк хан хатыны, икенчесе Җәнибәк хан вәзир исеме. Бәлки болар туганнардыр? Бере хан хатыны, икенчесе – вәзир. Вәзир итеп яктан, бер билгесез кешене куймаслар, шушы Тулабай Тула ханбикәнең энесе булгандыр? Җәнибәк ханның дәдәсе[21] (агасы), йә племәше, йә әнисе ягыннан тумача, һәр хәлдә ят кеше шундый дәрәҗәле урынга күтәрелергә мөмкинлек аз булган, дисәк, ялгышмабыз ахрысы. Андый очракта вәзир бик зур оештыру эшләренә талатлы булып, тарих битләрендә эзсез югалмас иде. Менә шуңа күрә бик беләсе килә, кем ул Тула ханбикә, нинди ыру-нәселдән? Хан түшәге аша теләсә кем дәүләттә югары урынга менәлә, биредә аның татар нәселеннән булмавы да бар. Тула исеме ихтимал килә торгандыр бай нәселдән, шуңа ишарә итмиме соң Тула исемендәге “бай” кушымтасы? Мөмкин. Әммә ни кызганыч, татар чыганакларында мәглюматлар сакланмаганнар. Бәлки ошбу хәл очраклы түгелдер? Күп шомлы серләр саклана Алтын урда тарихында, бик күбәү, моңа игтибар итми булмый. Алтын Урда тарихы дошманнар тарафыннан язылган, юкса шушы көчле-бай, төрле якка даны таралган дәүләт турында, чыганаклар күп булырга тиешле, ә алар юк. Ә бит заманында иң югары белем ияләрен туплаган ил турында сүз бара, кайда галимнәр җыелган булганнар Азия илләреннән генә түгел, Ауропадан да, вакыт-та чагыштырмача күп түгел, нибары 5-6 гасыр гына узган.
Алтын Урда дәүләтендә чуалышлар киткәч, үз башларын саклар өчен күп феодаллар, бәкләр, огланнар, морзалар һәм башка аксөякләр, илдән качып китәргә мәҗбүр булалар. Шушы чорда меңләгән татар бәкләре, кнәзләре Ауропа илләренә таралалар: Польша, Венгрия, Алмания. Италия, кайберәүләре Франциягә хәтле җитәләр. Һәм анда яшәп калып башка дингә күчеп, тарих битләреннән төшеп калалар. Алар шулай ук мөсельман илләренә, Якын Көнчыгышка, Мысырга күчеп китәләр. Күпчелеге күчә Алтын Урда кул астында булган Мәскәү кнәзлегенә, кайда алар иман белән, намусларына тап төшерми хезмәт итәләр, ныгыталар кнәзлекне. Әммә татар дәүләте көннән-көн зәгыйфләнә барып, ахырда бөтенләйгә бетә.
Күренеп тора ки, Алтын Урда дәүләте үз-үзеен бүлгәләп тапый, Сарайда тәхет бүлүдән түгел, ә ниндидер яшерен көчләр эше нәтиҗәсендә килеп чыга шушы хәл. Кемдер туктаусыз араларына коткы сала, бере-беренә өсли, менә шушы шомлы көчләр әзерлеге аркасында килеп чыккан чуалышлар бу. Кемнәр соң бу кадәрле дошман күрә татарларны? Әллә бу дошманлык түгел башка нәрсәме, безнең дәүләтне җимереп, үзләренекен төзүме?
Шундый эшләргә җир йөзендә бер генә халык сәләтле – гәүрәйләр. Моңа ишарә ясый торган шактый күп мәглюматлар, мәсьәлән Алтын Урда тарихын алыйк, биредә күп яшерен урыннар, шиксез алар гәүрәйләргә мәглюм. Безгә тарихи чыганакларда тасвирланган һәр эпизодны яңа баштан җентекләп карыйсы, анализ ясыйсы бар, шул чакта гына узган заман хәлләрен аңлап булачак. Бигрәктә бүгенге көндә билгеле булганнары белән чагыштырып, ниндидер нәтиҗә ясарга мөмкинлек бирәчәк. Ягни, яңа баштан үз тарихыбызны барлап чыгу, Ауропа һәм Көнчыгыш илләре чыганаклары белән танышу, шиксез күп әйберне ачыкларга булышыр.
Серләр ачыла, әммә нинди максат белән?
Сүзне дәвам итәбез М. Кантор әфәнде хезмәтеннән өзекләр китереп: “Кайчак дөнья тарихы, сугышлар аша чагылдырыла, сүнә солых төзү белән, чиратагы килешү белән, шул чак географик картада калдырыла бер урын, кайда сугыш күмере пыскылдап тора. Шушы төбәктә тупланган чишеләлми торган киеренкелекләр, туймаган нәфселәр. Шундый җәрәхәтле урынны тарих киләчәктә кирәге чыкмагае дип калдыра, ул аны юри эшли. Менә бу һәр вакыт кирәк чакта кулланыр өчен җайлы нокта, биредә хөкем дә, хокук-та бар һәм көчтә. Шулай булды хәлләр Чечнәдә, Хасавюрт килешүеннән соң, калдырылган суверенитет белән 2001 елгача. Кайсы белән файдаландылар Путинны хөкүмәткә китерер өчен. Менә дөнья тарихында шундый җәрәхәтле урын булып тора Израил дәүләте, киң күләмдә гәүрәйләр мәсьәләсе” (М.Кантор, югарыда китерелгән мәкалә, минем тәрҗемә).
Борынгы заманнарда җир йөзендә сугыштан соң килешү төзи булганнар” “мәңгегә! Мәңгелеккә!, елгалар кире акканчыга кадәр” дип. Гәүрәйләрнең солыхка карашлары, башка җир халыклары карашыннан аерылып тора, аларга солых кирәк “вакытлыча гына, кайчан алар яңа көч туплаганчыга кадәр”, туплангач, яңадан башларга. Шуның өчен аларда сугыш “вакытлыча туктатылган, кирәк чакта башлар” өчен булып чыга.
Ни әйтмәкче була М. Кантор. “дөнья тарихы” дип, аны абстракт рәвештә кешелеккә тиңләп? Без тарихка карыйбыз фән итеп, узган заманнар вакыйгасы тасвирламасы дип, ә үзе тарих, кешеләрдән бүтән юк, булмый һәм булалмый да. Ә, кемне күз алдында тотып яза шундый юллар М. Кантор? Нитнди аерым гәүрәйләр мәсьәләсе ул? Ни өчен андый мәсьәләләр юк башка җир халыкларында?
Менә ни өчен Җир Шарында тавышлар иштелә башлады: “Гәүрәйләр һәм аларның дәүләте Израил, җир өйзендә сугыш куркынычы булып торалар дип. Мәсьәлән, Иран президенты Әхмәдиниҗад, Малазийлы Мохаммәт Мохатхир, урыс милләтчесе Б. Миронов һ.б.
Алар (гәүрәйләр) ниятләрен яшереп-тә тормыйлар, чөнки дөнья буйлап Телевидени, Радио тапшырулары алар кулында тупланган, шундый ук хәл барча газет-журналлар беләндә. Ә кайсылары аларга буйсынмый. Болар телгә алынмый, төрле яктан биклиләр үзләрен бер хәбәр дә ишетелмәслек итеп. Шуңа күрә бар дөнья таныш, булган хәлләрдән, бер төрле карашлар белән генә, ягни, гәүрәйләр аша чыккан хәбәрләр белән генә. Гәүрәйләрнең бер фикерләре белән килешми булмый, чынлап-та, җир халыкларының гәүрәйләргә булган дәгвалары бик буталчык, монысы хак, хәлләр чын шундый. Ни өчен шулай, кем гаепле? Сорау бик урынлы, җавабы да алда китерелгән инде.
17 ел октяб түнтәлеше күрсәтелеше.
Менә ничек ерткычлар язалар октяб аенда ясалган түнтәлеш турында: “Бетмәс-төкәнмәс гәүрәйләрнең йөгәнсез дәрте булды кызыл коммисарларда да, кайсылары көчләп тактылар бар халыкларга бәхет, һәм сионизм яклыларга да, бер халыкны бәхетле итүчеләргә” (М.Кантор).
Нинди оста уйлап чыгарылган шундый шома алдау бар халыкларны үз артлоарыннан ияртеп ялган юлдан итәр өчен. Шушы кызыл коммисарлар тамырына кадәр бетерделәр Рәсәйдә урыс милләтенең зыялы өлешен, шулай ук татарныкын да. Гражданнар сугышында кырдылар, соңра тагы башланып китте 1923 елда һәм 1953 елгача дәвам итте. Башта “буржуйлар, солтангалиевчылар”, аннан “исламчылар, контрлар” дип зыялыларны һәм башкаларын юк иттеләр.
Алар ачыктан-ачык мәсхәрә кылдылар Рәсәйдәге бар халыкларны, дәүләтчелек хисләрен буржаз дип иглан иттеләр, милли хисләргә алмашка ялган биләлмиләтчелек (интернационализм) тактылар, сыйнфи көрәш белән алмаштырдылар. Шунда яздылар: “мәгнәсе юк милләтеңә ябышып ятуның – мөһимрәк синең сыйнфи ролең, кирәк баш тартырга милли-дини дәгваларыгыздан, сездән таләп ителә аңларга, ерткычларның шәхсән хаксыз булурарын күрергә гөмүми халыклар бәләсенең бер өлеше дип” (М. Кантор).
Үзләре Моисей васыятенә тугры калган хәлдә, халыкларга тәкдим ителә милли хисләрен гөреф-гадәтләрдән баш тартырга, гәүрәйләрнең уйлап чыгарылган ясалма хокукларын яклар өчен? Күпме тәккәбәрлек үзләрендә?! Шундый әдәпсез дәгва бу, әйтерди дә түгел (гәүрәйләр үзләренеке эшләделәр), бар милләтләрне бүлделәр сыйныфларга аерып һәм кара-каршы сугыштырдылар, ә үзләре дә корбан бирде җирүен, әммә бушка түгел бит.
Ә менә татрларның хәле җәлләрди түгел идемени? Алар да бит дәүләтләрен югалтып, чит-ят халык-дәүләт тарафыннан җәберләнделәр, күпме корбаннар бирделәр бердә юкка. Аларның да бернинди хокуклары юк иде, татарны җәберләгән тик җәберләү гәүрәйләрнең төшләренә дә иңгәне булмады. Нәрсә ул, Вена шәһәренең мәйданын юу, чагыштырып буламыни, 2,5 гасыр татарларны көчләп чукындыру белән? Йортларын яндырып, кул-аякларына богау салып Себергә, каторгага озатулар, күтәрә алмаслык салымнар, гаделсез хөкемнәр, һәр чак татарны гына хөкем итә торган судьялар, санап бетергесез. Шундый изүләрнең берендә гәүрәйләр татымады, ә алар күп изелгән, татарлар изелмәгән имеш?
Хәзер билгеле булды, татарлар башына төшкән бәләләр артында гәүрәйләр чиновниклары торганнары. Алар оештырган татарларны көчләп чукындыруларны да, чукынмаган өчен, җирен-йортын, малын тартып алып, үзләрен каторгага озаттырганнары. Шушы явыз эшләрне татарларга карата барчасын гәүрәйләр оештыра, Рәсәй тәхетенә утырган (1613 ел) беренче Романовтан ук башланып китә.
“Барча дүрт интернационал, бер позициядән чыгып гамәлләрен торомышка ашырдылар, дәүләтләрдән-милләтләрдән югарырак максат куеп. Дүрт оешманың да җитәкчеләре гәүрәйләр иделәр; Маркс, Троцкий, Бернштайм һәм Ленин, бередә арийлардан түгелләр” (М.Кантор).
Нинди, нидән гыйбәрәт шушы; “дәүләтләрдән-милләтләрдән югарырак максат”? Күрәсең, гәүрәйләр максаты димәкче була М. Кантор әфәнде. Гәүрәйләр һәр чак омтылдылар һәм омтылалар милли дәүләтләрне җимерергә. Шуңа күрә яшеренәләр бәйнәлмилләтчелек битлеге астына.
Килешеп булмый М. Канторның шушы юллары белән: “что создание еврейского националистическго очага с интернациональной солидарностью принципиально не уживаются”. Гамәлдә эшләр алай ук түгелләр, Израилнең үзендә, билгеле юк бернинди бәйнәлмилли хисләре, ә менә тышкы сәясәттә гәүрәйләрнең эшләре (гамәлләре) бөтенләй башкача. Менә бит, бәйнәлмилләтчеләр: Сталин, Вышинский, Громыко бер яктан, һәм икенче яктан милләтче- Черчиль, Трумэн, Этли бергәләшеп сионистлар хыялларын тормышка ашырып, төзедәләр Израиль дәүләтен. Бәхәссез факт.
Теодор Герцель – сионизм хәрәкәтен башлап җибәрүче һәм аның башлыгы, һәм Карл Маркс – коммунизм башлыгы – замандашлар. Бер ук заманда яшәүчеләр һәм иҗат итүчеләр, аларның хезмәтләре дә матбугатта берүк вакытта тарала. Гәүрәйләр массасының сайларга мөмкинлекләре булган, кайсы юлны сайларга һәм кем артыннан иярергә. Алар икесе артыннан да иярәләр, чөнки беләләр, шушы ике юлда соңгы чиктә бергә кушылачагын. Менә монысы да бүген ачыкланды, әммә шуны аңлап җитәр өчен күпме вакыт кирәк булды, күпме корбаннар бирделәр халыклар?! Менә шундый юллар тәкдим итәлгән гәүрәйләр, чынлап-та җир халыкларыннан бер башка югары булып чыгалар, чөнки алар бар халыкларны үз артларыннан ияртә алганнар. Тик бер гәүрәйләр гына үзләре артыннан ияртер өчен төрле проектлар уйлап чыгарырга сәләтле булып чыгалар, бар җир халыклары арасында. Менә шушы юллар бигүк ошмаска да ихтимал кайберәүләргә, аларның чын күңелдән үпкәләп куюлары да бар, мин күздә тотмыйм битлек астына яшеренгән гәүрәйләрне, алар шушы юлларны кабул итмәсләр һәм бар көчләренә каршылык күрсәтерләр. Әммә фактлар шундый, биредә җир халыклары өчен бернинди кимчелек юк, бар халыклар да бер тигез алдандылар.
Әммә, халыкларга шундый чуалчыклар, түнтәрешләр турында баш ватарга кирәкмәгәндер, чөнки аларга шушы әйберләр ят нәрсә. Әгәр җәмгыяттә берәр хәл килеп чыга икән, халыклар үзләре тәртип урнаштыра торган булганнар, гадәтләре буенча. Ә башлыклар гадәтләрне белгәннәр һәм аларның үтәлеген күзәтеп барганнар, чөнки җәмгыяттәге иминлек, илдәге иминлек, шушы кагыйдәләрне үтәүгә бәйле булган. Һәм җир халыклары шушы кагыйдәләрне бозмыйча үтәп яшәргә күнеккән булганнар, гадәтләндерелгән тәртип беркемдә дә канәгатсезлек хисләре тудырмаган.
У. Черчил гәүрәйләр турында менә болай яза, аларны 3 төркемгә бүлә: 1. төркем, үзләре сыенган дәүләтләрдә үзләрен дәүләт яклы дип күрсәтү; 2. гәүрәйләр, кайсылары тели торгызырга үз дәүләтләрен; 3. террорчы гәүрәйләр, кайсылары тели дөнья күләмендәге бар тәртипне үзгәртергә”, (М.Кантор).
Бик төгәл бирелгән характеристика, гәүрәйләр арасында шушы 3 төркемның өчесе дә бар, алар җиңел генә, кирәк чакта, бер төркемннән икенчесенә күчәләр. Рәсәй империясендә гәүрәйләрнең күпчелеген тәшкил иткән менә шушы өченче төркем, дип санарга хаклыбыз. Александр-3, Струве һәм Столыпинны (барысы да гәүрәйләр) үтерүләре нәк менә шул турыда сөйли. Алар өчен яшерен эшләрен алып барырга Рәсәй империясы биктә җайлы булган, кайда бигрәктә, халыклар саны да күп, теләсә кайсы милләт битлеге астына яшеренп явыз эшләрне башкарырга була, качарга да мөмкин ышыкланыр урыннар күп. Рәсәй империясендә изелгән-җәберләнгән, хокуксыз халыклар, эшче-крестиан төркемнәре бихисап булганда, алар өчен рәхәт, иркен түнтәреш эшләрен алып барырга. Арттан иярүчеләр күп, чөнки халыклар, аерым шәхесләр алдана, ышана, боларның биргән буш вәгдәләренә. Рәсәй империясе күп милләтле генә булмыйча, әле шушы милләтләрнең хокуклары да төрле була, бер милләтле дәүләтләр белән чагыштырганда. Шуңа күрә түнтәреш эшләре биредә киң җәелеш ала, үзенең иярченнәрен таба. Гәүрәйләр моның белән оста файдаланалар. Һәр 3 төркемдә (Черчилль классификациясе буенча) ахыр чиктә эшлиләр бер максатка, гәүрәйләр массалары шуны аңлап җиткәнме-юкмы, мөһим түгел. Әллә гәүрәйләрнең югары катламы гына аңлаган? Эш анда түгел, әммә шундый эшләр туктаусыз алып барылган һәр җирдә дә. Килешәм, М.Канторның шушы фикере белән, чынлап-та түнтәрешләр теорияләре алар уйлап чыгарган һәм алар ук җитәкләгәннәр түнтәрешләрне. Тагы бер фикере белән килешми булмый, 1-нче Бөтен дөнья сугышы барды Ленин шигаре астында: “империалистик сугышны әйләндерергә граҗданнар сугышына” һәм китте шуннан түнтәрешләр” (М.Кантор). Шушы түнтәрешләр бердә җиңеләйтми гади халык тормышын, хәттә шундый вәгдәләр бирелсә дә. Аларга процесны үз якларына аударыр өчен, туганнар суешы оештырырга кирәк була. Халыклар мәнфәгатләрен бер кайчан күздә тотмыйча, гәүрәйләр һәр чак империя төзергә әзерләр. Бер карашка гәүрәйләр демократия тарафдарлары булып күренәләр, ә үзләре хыяллана империя төзү турында? Ничек шулай килеп чыга соң? Әллә алар демократияне тагалар башка халыкларга, җиңел булсын шушы халыклар идарәсенә кереп, идарәне кулларына төшерергә? Шуңа охшаган.
“Фәләстин сугышының асылы – яңа сугыш материалы төзер өчен кирәк” (М.Кантор). Нинди материал, яңа сугыш ачар өченме? Аңлашыла, төзер өчен “бөек гәүрәйләр дәүләтен Нил елгасыннан алып, Ефрат елгасына чаклы”. Менә ни өчен гәүрәйләр ФАТХ оешмасын өсләтәләр ХАМАСКА каршы, уйныйлар Абу Мазын белән, аның тәккәбберлеген артырып Фәләстин белән идарә итәр өчен, ә ул сайлауларда (2006 ел) оттырды Хамаска. Аңлыйлармы икән фәләстинлеләр никадәрле куркыныч алар өчен шундый үз-ара сугыш? Күрәсең кайберәүләре аңлый торгандыр, ә күбесе мин-минлектән чыгып шушы сугышта катнаша.
Израил гәүрәйләре белән, Фәләстин гарәпләр тормышы, мәкалә авторына шулай күренә: “Калкып чыкты бердә булмаган хәл, “перепетиум мобилле” – дингә бәйле туганнар сугышы, кайсылары, бер яктан сул элементлар белән сугарылган- кяфер империалист дәүләтләрне сүгә, ә икенче яктан- колхоз әхлягы белән хисләндерелгән – аля Чернышевский, кире кага күршеләрнең хокукларын дини максатлардан чыгып. Шушы конфликт бик җайлы өченче якка, шушы конфликтны сузарга була чамасыз озакка, чөнки карашларны берничек-тә якынайтып булмый, шул ук вакыт нефть хакы белән уйнарга урын калдырыла” (М.Кантор).
Менә калкып-та чыкты “өченче як”, безнең аңлау буенча шушы була да инде “Бөтен дөнья пәрдә арты”. Ягни, мәсәлән дөнья гәүрәйләре оешмасы, кайсылары җеп очын тарталар, йә утка керосин сибәләр үзләренә кирәк булганда. М. Кантор фикеренчә, “Якын Көнчыгыш конфликты” чишелешсез, чөнки һәр як фикере бере-беренә кара-каршы, ди ул. Әммә, шушы гамәлләр бәйле конфликта катнашучылар фикеренә, теләгенә, әгәр бер як теләми икән танырга хокукын икенче якның – шул вакыт конфликтны әверелдерәләр мәңгелек конфликтка. Монысы кирәк тик гәүрәйләргә, аларның яшерен планнарын тормышка ашырыр өчен, шуңа күрә сугышсыз, чуалышларсыз, алар максатларына ирешә алмыйлар. Менә бар хикмәт шунда. Гәүрәйләр шушы хәлләр турында үзләре ук ачык язалар, бердә куркмыйлар яшерен максатларын фаш итүдән.
“Израилгә башкача юл юк, аларның аерым тарихлары[22], мантыйк буенча шуны таләп итә” (М.Кантор).
Димәк, җир халыклары теләк-максатларына гәүрәйләрнеке туры килми, аларның юллары бүтән булып чыга? Шулай дип аңларга кирәк.
“Әгәрдә шушы сугыш булыша икән бүтән максатларга, үзенә карата башка тарихка – бармы биредә гаеп”? (М.Кантор). Гөмүмән М. Кантор әфәнде гел гәүрәйләрне күздә тотып яза, ул башка халыкларны бар диптә белми. “Мәгәр проект Эрец Исраэл утопия булып чыкса һәм ул кертелгән булса башка тормышчан проектка, үтә кансызлык проектына” (М.К.), билгеле, “башка проектка кертелгән” дөнья пәрдә арты оешмасы керткән булса гына, башкача түгел. Инде менә шул турында сүздә, Израил дәүләтен төзү, җир йөзендәге гәүрәйләрнең пәрдә арты оешмасының максатының бер өлеше генә булып чыга. Аларның планнары – Җир Шары белән идарә итәргә. Шуның өчен алар гасырлар буе хәйлә белән көч туплыйлар, үзләре көчсезләр-зәгыйфләр булып кыланып, шуш ук вкыт җир халыклары дәүләтләрен җимерә килделәр. Монысы гына аз, алар җир халыкларын аздырып, явыз гамәлләрне – якшы дип күрсәтеп, ә якшы гамәлләрне – начар дип күрсәтеләр.
“Нинди дәрәҗәдә Израил ватанпәрвәрлеге туры килә дөнья күләм максатка”?-дип сорый М. Кантор. Менә шундый буталчык фикер белән кешеләрнең башын бутый, нинди ул “дөнья күләм максат”, кемгә ул кирәк? Әйтерсең Кантор әфәнде үз-үзе белән әңгәмә кора, җир өйзендә әйтерсең бар бүтән халык гәүрәйләрдән башка, кайсы хыяллана Җир Шары белән идарә итәргә? Дөньяда бер милләттә юк шундый чир белән чирләүче, гәүрәйләрдән гайре, җир халыкларының беренәдә юк мондый комсызлык. Беренәдә кирәкми дә.
Мондый омтылыш юк мосельаннарда да, миллиардтан ашкан кытайларда да, индиялеләрдә дә шулай ук омтылмыйлар, Көнбатыш христиан илләре дә, бигрәктә А. Гитлердан соң.
Тагы бер өзек: “Израил үзен ничек кирәк, шулай тота – янып-көеп, фанатикларча чын күңелдән. Горур һәм рәхимсез китап халкына беренче мәртәбә түгел корбанга бару һәм башкаларны корбан итү” (М.К.). Бигрәктә башкаларны корбан итү, монысы аларда якшы эшкәртелгән. Менә Икече Бөтендөнья сугышын алыйк, сугышны гәүрәйләр әзерли, шушы сугышта алар 6 миллион югалткан (монысы да шикле), ә Ауропа халыклары Рәсәй белән берлектә - 100-120 миллион кешесен югалткан. Аермасы нинди?
Чиктән тыш фанатик булу үз максаты юлында – куркыныч тудыра тирә-юндәгеләргә, хәттә берәүдә генә булсада, әгәр фанатик булса тулаем халык – монысы бигрәктә куркыныч нәрсә. Дәүләтләр шушындый аерым фанатиклардан чаралар күрәләр, аларны җәмгыяттән аералар, төрмәләргә ябалар, башка кешеләргә шулардан зыян булмасын дип. Ә менә нишләргә, әгәр тулы бер халык шундый уй-сагышка бирелсә? Дөньяда андый үрнәкләр дә бар, әнә шул ук Гитлерның 3-Рейхын, бар халыклар-дәүләтләр җыелып кына аңа чик куеп булды. Менә гәүрәйләр белән хәл, катлаулырак килеп чыга, әммә кешелекнең башка чарасы юк, йә ул гаеп була киләчәк Мошиахтан, йә йөгәнләргә гәүрәйләрне, шуның белән халәкәттән коткарып калырга Җир Шарын.
М. Канторның язмасында барда җитәрлек, анда күп милләтле дәүләтләрдәге икейөзлелек, әхляксызлык, ул шушы гамәлләрнең барчасын аклый, шул ук вакыт сүз боткасында яшерә үзенең төп фикерен: “әйтик, ниндидер алдан уйлап эшли торган кешеләр, өйрәнгәннәр шушы бетмәс-төкәнмәс дәртне үз файдаларына җигәргә, һәм шуның белән халыкны тарихи аманат[23] итәргә” (М.К.). Ни дигән тарих бу?
Андый адәмнәр булдылар инде, шактый күбәүләр җир йөзендә, мәсәльәлән бездә Ленин белән Сталин кызыл комисарлары белән, алар бик оста файдаландылар гәүрәйләрнең бетмәс-төкәнмәс дәртләре белән һәм җимерделәр СССР да күп халыкларның милли сәнгатләрен.
“Әйтик менә Мессиан идеялары белән, бер вакыт файдаланып гәүрәйләр бетмәс-төкәнмәс дәртләре белән империя төзеп куйдылар, ә бүген ник шушы дәрт белән файдаланып тагы берәр империя төземәскә?”(М.Кантор)
Тагы бар халыкларын алдап, үз файдаларына арбага җикмәкчеләр. Мессия-Мәһди чынлыкта исә шушы гәүрәйләр фикерләре генә, алар уйлап чыгарган миф, шулай булган чакта, ни өчен җир халыклары тырышырга тиешләр, шушы Мәһдине китерер өчен? Биредә ике төрле фикергә урын юк, шушы мәсьәләне тикшерәсе дә юк, аны кирәк сызып ташларга, шәрәгән йомырканы ташлаган шикелле. Шулай эшләгән очракта, мәсьәлә үз-үзеннән төшеп калачак, һәм җир халыкларына куркынычта бетәчәк. Әллә җир халыклары үз-үзләрен бетермәкче, шушы гәүрәйләр өчен корбан булмакчымы? Андый юләрләр табылмас җир йөзендә дип ошанасы килә. “Гәүрәйләргә нормаль сулар өчен һәм үрчер өчен, чынлап-та җир кирәк, тик тулаем” (М.Кантор). Менә шулай, гәүрәйләргә сулар өчен бөтен җирләр кирәк, ә бүтән халыкларга сулар өчен җир кирәкмемени? Шушы сүзләр аңлата бер нәрсәне генә, җир халыклары гәүрәйләр өчен ашлама гына, алар бушатырга тиешләр Җир Шарын, гәүрәйләр бер үзләре генә хуҗа булмакчы Планетага. Җир йөзендәге халыкларга үрчергә дә, үсәргә дә кирәк түгел булып чыга. Гәүрәйләр исәбе буенча, җир халыклары буйсындырылган булачаклар, алар гәүрәйләргә үзенчәлекле кислород булдырырга тиеш булачаклар икән. Әгәр “гәүрәйләр проблемасы – тарихны кузгатучы мотор булса”, М. Кантор мәкаләсендә шулай дип яза, шул вакытта җир халыкларына да диккать белән карарга кирәк гәүрәйләргә. Кая соң алар тибәрә-өстери җир халыклары тарихын? Моңа кадәрле гәүрәйләр эшчәнлегеннән дөнья “тарихын тибәреп” халыклар өчен бер якшылык килеп чыкмады. Гәүрәйләр эшләренең нәтиҗәләре булып чыкты төрле сугышлар, баш күтәрүләр, суешлар һәм башка тәртипсезлекләр, кайсылары тискәре йогынты ясады кешелек җәмгыятендә. Әйе, беләсе иде, күпме вакыт инде болар безнең тарихны “өстериләр”? Шушы сораулар бик мөһим җир йөзе халыклары өчен, безгә беләсе иде, ничек шундый хәл, кай заманнарда килеп чыкканын? Ни өчен диннәр арасында шундый капма-каршы каршылыклар куелган? Күрәсең барда килеп терәлә Тәүрәт китабына һәм Моисей күрәзәләренә (васыятләренә). Шушы мәсьәләгә алда анализ ясалып, аңа аңлатмалар бирелгән иде инде, шулай булсада, шушы теманы тагыда киңәйтәсе бар икән әле.
Көрәндә гәүрәйләрр турындагы сүзләр..
Аллаһы Тәалә кешене балчыктан яратканнан соң исем аңа бирә Әдәм дип. Һәм фәрештәләргә куша Әдәмгә сәҗдә кылырга. Бар фәрештәләр дә Әдәмгә сәҗдә кыла, тик бер Шайтан исемле фәрештә генә Әдәмгә сәҗдә кылмый, һәм аны олы зат дип кабул итми. Әйтә Шайтан; минем өчен бу түбәнлек, балчыктан яратылган Әдәмгә сәҗдә кылу ул пычрак, ә мин уттан яратылган, мин чиста, ди. Моңа Алла ачуланып Иблисне җәннәтән куа кыямәт көненә чаклы (Коран Сура Имра, аят 32/34/ Ю. Крачковский, урысча тәрҗемә).
Гәүрәйләр үзләре турында шулай язалар без, яралдык үзгәрешсез ару-пак нәрсәдән, ә гәүрәй булмаганнар яралганнар керле балчыктан, шуңа күрә алар пак түгелләр, дип. Менә шушы сүзләр дәлил булып тормыймыни аларның Шайтан токымыннан булганлыкларына? Әгәр җир халыклары балчыктан яратылган булса ә ерткычлар “үзгәрешсез ару-пак матдәдән”, шушы “ару-пак матдә” ут кына булала, чөнки утта бар пычрак яна, ә уттан яралган тик бер Шайтан гына, шуны раслап алда Көрән Кәримдән өзек китерелгән иде.
Әгәрдә гәүрәйләр калган булсалар иде үзгәрешсез, үзләренең беренче халәтләрендә, кушылмыйча “керле балчыктан” яратылган каумнар белән, ягни катнаш никахлар аша, ул чакта шиксез, Шайтан каумы үз-үзлегеннән бетәр иде. Бик ихтимал, гәүрәйләр геннарында нык аерма бар җир халыклары геннары арасында, әле бүгендә. Гәүрәйләр геннары әле бүген булсада таләп итә җир халыклары каннары белән кушылуны. Шушы хәлне яшерер өчен, катнаш никахларга каршы булган кебек, уйлап чыгарганнар үз-үзләрен һәм башкаларны алдар өчен, берничә баскыч ерткычлар сафлыгын; ерткычларга якын һәм бигүк якын түгелләрне (К. Гиляров “Тайна танью” Москва 2002 г.).
Гәхрәйләр әйтә, Алар Алла тарафыннан сайланган халык дип. Аллаһы Тәалә якшылык гамәлләре чыганагы, рәхимле кануннар кешелеккә бирә, адәми затлар якшы юлда булып тик яхшылык эшләргә, харам эшләрдән, гамәлләрдән тыелырга тиеш булса. Харами зат исемлеге зур булсада, аңардан да күп халял исемлекләре китерелгән. Харам эшләргә керә төрле мавыктыргыч уеннар, эчкечелек, әфьюнле, фәхишәлек, зәңгәрле, җенси бозыклык, алдау, кеше үтерүләр һ.б.һ.б. Әгәр чынлап шушы гәүрәйләр Алла тарафыннан сайланган халык булса, эшләр идемени Алла тыйган эшләрне? Алар бит туктаусыз бар җирдә-төбәктә, шушы Алла тыйган фәхишәлекне, зәңгәрлекне тарата, мактый, җенси бозыклыкларны алга сөрү, хуплый бер җенестән торган никахларны хуплый, әфьюн, эчкечелек тарата, кешеләрне алдый-талый үтерә, бөтен җир йөзендә булган явызлыкларны эшли. Менә Көрән Кәримдә шушы кешеләр турында әйтелгән: “Ә кайчан аларга әйтәләр, таратмагыз җир йөзендә кабәхәтлек! Алар әйтәләр, юк, без тик якшылык таратучылар, дип” (Коран С.2 а. 10-11).
Алла тарафыннан тыелган бар явызлыкларны тараталар, кешеләргә тагалар, шуларны күккә күтәреп мактыйлар, изге гамәллләр итеп күрсәтергә тырышалар, модага кертәләр һәм халыкларга тагалар. Гәүрәйләрнең күпчелеге шушы харам эшләр белән мәшгүлләр, шул ук вакыт руханилары шушы эшкә каршы чыгалар сымак.
Гәүрәйләр төзиләр күп төрле яшерен оешмалар, алар моның белән шөгелләнәләр борынгы заманнардан бирле, шушы оешмага керә масонар оешмасы. В. Махнач язуы буенча, масоннар 33 баскычтан тора, шушы 33 баскычның һәр берендә әгзаларга яңа белем, яңа караш өстәлә, иң өске, соңгы – 33 баскычта аңа әйтшләр: ул (алар) Иблиска хезмәт иткәннәре турында. Әгәр алар Шайтанга хезмәт итә икән, ул чакта аларның Аллалары – Шайтан булып чыга. Көрәни Кәримдә язылганча, чынлап – та, бар начарлык Шайтаннан, бар якшылык - Алладан. Шайтан бик көчле, гәүрәйләргә биргән бик зур хөкем барча җир халыклары өстеннән. Шул ук вакыт, Аллаһы Тәалә яклаусыз калдыра халыкларны Шайтан халкы алдында, кайсы җәберли, кысрыклый, рәнҗетә халыкларны төрлечә мәсхәрәли, ә Шайтан аларга булыша. Тәңре Аллаһы Тәалә күпкә көчле Шайтаннан, теләсә Ул Шайтанны юк итәлә, шуның белән азатландырала җир халыкларын Шайтан сихереннән (гәүрәйләр шөгеле; сихерләү, төрле бозулар ясау, кәрт уеннары, алдакчылык, аферистлар, шуллерлар һ.б. барда алардан килә).
Күрәсең, Алла Тәалә кешеләрдән көтә, кайчан кешеләр каршы чыгарлар Шайтанга һәм аның каумына, шул чак булышыр адәмнәргә. Әммә эшләр шул кадәрле еракка китте ки, катлауландырылды, инде Алла ярдәме соңарга да мөмкин кебек, Алла да берни эшли алмас төсле? әммә шулай уйларга урын юк, әгәр Тэңре – Аллаһы Тәалә бар тереклекне, дөньяны яраткан икән, димәк Аның көдрәтеннән килә Шайтанны һәм аның кауымын авызлыкларга, йә бөтенләй юк итәргә. Әммә эшне кешеләр үзләре башларга тиешләр, Аллага тапшырып кулларын кушырып утырмаска, ә гамәлен эзләргә, көрәш алымнарын билгеләргә.
Гәүрәйләрнең безнең Планетада килмешәк икәннәренә шактый дәлилләр бар, алар җир халыкларыннан аерылып тора, тик күзгә әлләни чалынмый торган амәлләре белән. Менә, мәсьәлән гәүрәйләрнең 5 төрле, үзләренә генә хас аермалыклары:
- Алар нык ышана Муса пегамбәр васыятенә, Тәүрәттәге язмаларга, хәттә үзләре Алласыз булып кылансаларда башка халыклар алдында,
- гәүрәйләр бердә үзгәрми-алмашынмый үз-үзләрен саклау белән, күпме генә катнаш гайләләр корсалар да җир халыклары белән, асыллары бердә үзгәрми, шул ук гәүрәй булып кала,
- бар җир-төбәктә, дәүләтләрдә, алар җимерә милли дәүләтләрне, оешмаларны, структураларын һәм үзләре идарә башына менә,
- төрле җан-җаллар куптарырга бик осталар, халыкларны, милләтләрне котыртып, араларына коткы салып, күп төрле түнтәрешләр оештыралар һәм дәүләт башыга үрмәлиләр, хөкемне кулларына алалар,
- сугышлар оештыру, түнтәрешләр булдыру, күп төрле ясалма теорияләр уйлап чыгарырга осталар, шушындый адымнар белән халыклар башларын әйләндерәләр һ.б. шундый эшләр белән шөгелләнәләр. Гәүрәйләр роботларны хәтерләтәләр,
әйтерсең алар бер программа нигезендә эшли, һәрчак сүндерәләр бүтән милләтләр омтылышларын, басалар, юл куймаска тырышалар, үзләре артыннан гына ияртергә телиләр. Һәр вакыт үзләре гель алда булырга омтылалар, әйдәп баручылар булып, башка халыклар омтылышын басалар, юк итәләр, аларны алмаштыралар. Шулай баса бакчада чүп үлән һәр бер чәчкән затны, боларда нәк шулай эшлиләр, тик кешеләр арасында.
Соры кортлар[24].
Табигаттә соры кортлар, әрәм тамаклар бигрәк күп, алмагачларның махсус кортлары бар, бакча-басуларда- үзләренеке – чүп үләннәр басалар, игеннәргә үсәргә бирмиләр. Бәрәңгенеке – колорода коңгызы, хайванарны-адәмләрне талый черки-чебен, кигәүен, кандала-петләр, клещлар һәм башкалар, алар бигрәк күпләр.
Әгәр табигаттә бар икән төрле соры кортлар һәр үләнгә, хайванга, адәмгә, сорау туа, ә юкмы икән шундый соры кортлар халыкларда-милләтләрдә? Билгеле, андый әрәм тамаклар һәр җәмгыяттә бар, һәр халыкларда – милләтләрдә бар угры караклар, әммә болар милләтләрнең эчке тормышына бәйле, ә мине кызыксындыра гөмүм кешелектә, юкмы икән шундый соры корт, аерым бер төр, кайсының яшәү рәвеше тулысынча корылган халыкларны талауга, алар хисабына яшәү өчен? Кыскасы, мине кызыксындыра шундый мәсьәлә; гөмүм кешелектә аерым буларак җир йөзендәге тереклек дөньясында, бармы икән махсус соры корт, кайсы карый тик кешелек җәмгыятенә генә? Әйе, андый соры корт бар булып чыга гөмүм кешелектә, менә шушы гәүрәйләр булып чыгалар да инде кешелектәге соры корт булып. Биредә барда туры килә, табигаттә ничек соры кортлар яшиләр күршеләре хисабына, яки организм хисабына. Алыйк рак чирен, организмның бар яшәү мөмкинчелеген яулап алада чәчәк ата, үрчи кешенең яшәеш көчләрен үзенә суырып. Шулай ук гәүрәйләр дә, хөкүмәт идәрәләрен кулларына төшерәләрдә, үз яшәешгләрен озайталар җирле халыклар хисабына. Ә халыклар бөлгенлеккә төшәләр, болар чәчәк ата. Соры кортларның яшәү рәвеше башлана организмның саклану юлларын басудан, шулай әкренләп организм зәгыйфләнә һәм үлә. Менә шундый ысул белән кулланалар гәүрәйләрдә, алар басалар халыкларның миллилиген, ә үзләре шушы милләт вәкилләре булып кыланалар, кыяфәтенә керәләр, һәм югары катламда милләтне алмаштыралар. Алар шушы, йә башка милләткә күчмиләр, кушылмыйлар алар белән, ничәмә-ничә мәртәбә катнаш никахлар үзләре белән корсаларда. Шуңа күрә тышкы яктан үзләрен шушы милләт вәкилләре дип иглан итсәләрдә, болар барда тышкы кыяфәт кенә эчке түгел. Ә бер өлешләре алмаштырылмый гәүрәйләр булып калдырыла. Шушы юл белән алар бик оста халыклар арасында яшеренергә йөрәнеп беткәннәр, шуңа күрә аларны тану-белү кыенлаштырылган, әлдә шуның өстенә башка халыклардан яшерәләр милли җисемнәрен хөкүмәт башында алар түгел, ә җирле халык вәкиле утыра дигән ялган фикер тараталар. Табигаттә һәр соры корт ничек бик актив булса, киң итеп җәелсә, гәүрәйләр дә шулай, нәк аларча. Җитез хәрәкәтчән, теләсә нимнди шартларда да үрчергә сәләтле, яшәүчән, бик җиңел генә тормыш шартларын үзләштерүчән, теләсә нинди шартларга да күнегечәннәр. Югары оешу рәвешлеләр, һәм күбәүләп җыелып бергә хәрәкәт итүченләр, күмәкләшеп төрле тормыш шартларын үтүчеләр. Шушы гәүрәйлргә шундый гына бәя биреп була: югары оешкан гөмүм кешелек дөньясындагы соры кортлар җәмгыяте дип.
Йомгаклау.
Һәр хәлдә Бөтен дөнья пәрдә арты оешмасы бар булып чыга, менә алда никадәрле дәлилләр китерелде, шикләнерди урын калмады шикелле? Ччынлап-та гәүрәйләрнең тормыш рәвеше, милләтләр арасында яшеренп яшәүләре, хәзерге заманда куркыныч тудыра гөмүм кешелек җәмгыятенә, аерым халыклар-милләтләргә генә түгел. Әгәрдә гәүрәйләр максатларын алга сөрмәсә иделәр (ә алар ансыз яши алмый) һәм шундый зур аерма булмаса иде кешеләр белән гәүрәйләр арасында, аларда кешеләрчә яшәсәләр иде, анысы бер хәл, ул вакытта мәсьәләдә тумас-та иде. Җир халыкларына куркыныч янаган чакта, һәр тере кешенең сакланып каласын исәпкә алганда, җир халыкларына туры килә котылу юлларын эзләү. Менә шунда эш, ничек табарга юлын, җир халыкларына сакланып калыр өчен, нинди җавап табарга гәүрәйләр һөҗүмсенә?
Гәүрәйләр, минемчә күптән инде үз-үзлегеннән беткән булыр иделәр, Җир йөзендә килмешәкләр була торак бу җирләрдә, әгәрдә алар каннарын тазартып тормасалар иде җир халыклары белән катнаш никахлар корып. Күрәсең, аларга кеше каны кирәк тере килеш-тә. Тарихта моңа мисаллар да юк түгел, мәсьәлән В. И. Даль яза Рәсәй империясенең эчке эшләр министрына хат; “гәүрәйләрнең христиан балаларын үтерү эшләрен ачыклау буенча” (минем тәрҗемә), шулай ук октяб түнтәрешенә кадәр мәхкәмәдә карала “Бейлис эше”, кайсын хөкемгә тарталар урыс баласын борынгы йола белән үтергән өчен. Безнең заманда Красноярск краенда 5 бала, Мәскәү өлкәсендә 3 бала мәетләре табыла, барчасыныңда каннары суырылып үтерелгәннәр. Әгәр түнтәрешкә кадәр заманада шундый үтерүләрләрдә гаепләсәләр гәүрәйләрне, безнең чорда алар белән бәйләү күренешләре инде юк. Әлбәттә, эш барышында дәлилләр җирәрлек булмаганга. Гәүрәйләрнең шушы үтерүләрәргә катнашлары расланмады, гәүрәйләр бар дәлилләрне кире кактылар, әйтем буенча; “утсыз төтен чыкмый” дигәнне искә алганда, ниндидер сер, шикләнүләр күңелләрдә калды.
Бер гәүрәйләрнең сөйләгәне хәтердә калган, “балачакта әнием мацу[25] әзерләгәндә камырга пыяла кисәкләре сала торган иде. Салада чакыра иде күрше марҗа хатынын камыр басарга, теге камырга кулы белән тыгылуга, кулы пыялага киселеп, каны камырга эләгә торган иде. Бичара куркынып, камырны боздым дип, аптыраганда, әни аны, ярар-ярар, артык зыян юк, дип рәхмәт әйтеп чыгарып җибәрә торган иде”, дип сөйләгәне истә калган.
Гәүрәйләрдә кеше каны һәр чак бик зур кызыксыну астында торганга, искә төшә, чынлап-та донорар җыйган кан, кешеләрне дәвалауга гынамы китә икән, әллә аны икенче төрле дә файдаланармы? Бөтен Җир Шары буйлап, тонналаган кеше каны, кем аны тикшерә, ничек файдаланганнары турында? Күрәсең юкка түгелдер гәүрәйләрне кешеләрнең тере каннары кызыксындырганы, әгәр шуның өчен җинаяткә барырга әзер торнаннары, бәлки аларга кеше каны кирәктер үзләрен сау-сәләмәт саклар өчен? Күрәсең гәүрәйләрдә җир халыкларыннан аермалы буларак, аерым геннары бар, кайсы җир халыкларында юк, шуңа күрә адәмнәр каны кирәктер? Ошбу мәсьәлә тикшерелмәгән, бәлки кем булса, кайчан булса гәүрәйләр канын тикшерә алыр?
Ничек итеп җир халыкларына котылырга шушы килмешәкләрдән? Монысы бик зур мәсьәлә. ХХ гасырда бер дәүләттә кискен омтылыш булып алган иде гәүрәйләрдән котылыр өчен, Алманиядә, уңышка ирешеләлмәде. Шушы илдә кулланылган газлы камералар, күпләп атып үтерүләр, бакчачының бакчадагы чүп үләннәрне түтәлләрдән йолкуларны хәтерләтсәдә, әммә түтәлләрне чүп үләннәрдн чистарту бер хәл, ә менә кешелек җәмгыятендә чүпләү, бөтенләй башкача. Билгеле уңышсыз тәмамланды.
Авыруны табиблар ике юл белән дәвалый, йә авырткан җирне кисеп ата, хирурги ысул, йә дарулар ярдәмендә терапевтик ысул белән. Хирурги юл белән чир тиз төзәтелә, әммә җәрәхәтле ул. Терапевтик ысул белән дәвалау – җәрәхәтсез, әммә озакка тартыла. Кыскасы, авыруны дәваларга кирәк, биредә ике төрле сүз булуы мөмкин түгел, бар мәсьәлә шунда гына, нинди ысул белән дәвалау, барчасы бәйле вакыт белән матди чыгымнарга. Кайчан авыруны дәвалыйлар иске күнегелгән ысул белән, кирәк табибның кушканнарын төгәл үтәргә, табиб киңәшләрен тыңлап даими табибка күренеп, вакытында даруларны эчсәң, шул чак табиб сиңа сәләмлтлегеңне кайтарырга вәгдә бирә. Безнең очракта да шулай ук, киңәшләрне тыңлап, үтәп эш итсәң, шулчак вәгдә үтәлә. Менә киңәшләр, алар күп түгел:
1. гәүрәйләр белән катнаш никахлар төземәскә,
2. яшләрне, бала-чагаларны гәүрәйләрдән аерым тәрбияләргә, аларның балаларыннан
башка,
3. уку йортларына (мәктәп, лицей, колледҗларда) милли төсмер бирү. Уку-укыту эшләре
нигезләнгән булырга тиешле милли гөреф-гадәтләргә, телгә, сәнгәткә.
4. Мәктәпләр һәм башка уку йортлары өчен милли хезмәткәрләр әзерләү, булдыру.
5. Милли элита үстерергә милли мәктәпләргә таянып, дәүләт хезмәткәрләре, казыйлар,
фән хезмәткәрләре, журналист-язучылар һ.б.һ.б.
Шушы таләпләр нибары 5 пунктан гына тора, ә аларның мөһимлеген сөйләп бетергесез, менә шушы хәлләр турында халыкларга бертуктаусыз сөйләргә-аңлатырга кирәк, халык аңына барып җитсен, анда сеңсен өчен. Менә шушы әйтелгән ысулларны милләтләрне саклап калуда иң мөһим, иң кирәкле эш дип кабул ителергә тиешләр. Менә, табиб биргән даруда бит әче, әммә сәләмәтләнер өчен эчәсең, башкача чара юк, нишләмәк кирәк? Биредә дә шул ук хәл. Ничек итеп шушы киңәшләрне тормышка ашырырга, гәүрәйләрдән яшереп? Күздә тотыла беренче чиратта РФ дәүләте, чөнки шушы дәүләт ул безнең җирләрдә тупланган дәүләт, бу киңәшләр ярап куярга мөмкин теләсә нинди милли дәүләтләргә дә, бәлки җирле үзенчәлекләрне исәпкә алып эшләргә кирәк булачак. РФ-сенә килгәндә, менә болайрак эшләргә кирәктер:
1. Илдә баорган мәгариф системасындагы реформаны үз файдабызга әйләндерергә, бәлки барып чыгар. Урыс мәктәпләрен төзергә православ дине нигезләрендә һәм шушы мәктәпләргә алырга урыс балаларын гына. Шушы мәктәпләрдә, бала бакчаларында, тупларга урыс балаларын, башка милләт балаларын алмаска, шушы мәктәпкә кертмәскә. Шундый кагыйдәләр булдырырга, башка милләт балалары керәлмәсеннәр, кабул ителмәсеннәр иделәр (гәүрәйләр балалары автоматик рәвештә кире кагылырга тиешле). Әммә моңа ничек ирешергә, гәүрәйләр балаларын кертмәс өчен? Бигрәктә правослау булу бик җиңел булган чакта, поп барчасын чукындырып уза да барысын бергә, барда урыс була да куя. Әммә бу эшнең тышкы ягы, ә чынлыкта исә, урыс булу җиңел түгел, аның өчен урыс булып туарга да кирәк әле. Урыс чиркәүенең максаты башка, аңа җитә тышкы яктагы күренеш, чукындың шул аларга җиткән, ә тормыш бүген бүтән таләпләр куя, шушы формаль яктан гына чукыну җитми, милли ихтыяҗны канәгатләндерерди түгел. Киләчәктә РПЧ булырга тиеш тик бер урыслар чиркәүе генә, бәйнәлмилли чиркәү булудан туктап, һәр халыкның үз чиркәүе булдырылырга тиешле. Ауропада католик, протестант чиркәүләре шикелле, мукшылар, чувашлар чиркәүләре, бездәге мәчетләр, синагоглар шикелле. Монысын да эшләргә җиңел булмас. Ә нәрсә соң җиңел бирелә бу дөньяда? Берни юк, күренеш кенә бар. Әммә бу мәҗбүри кайсын кабул итәргә туры киләчәк.
2. шушы “тазартылган” мәктәпләрне бетерүчеләр югары уку йортларыннда белемләрен артырып, ил белән, производство белән идарә итү, кануннар чыгару эшләрендә, дипломантлар булып хезмәт итү, язучылар, журналистлар, юридистлар булдырылыр. Кыскасы, яңа элита барлыкка килер – милли элита. Нәк шундый итеп төзергә тиешләр урыс булмаган милли уку йортларын, бала бакчаларыннан алып, югары уку йортына хәтле. Шушы уку йортлары һәр төбәктә күбәү булулары ихтимал, чөнки РФ күп милләтле дәүләт, мәсьәлән Мәскәүдә йөзләгән шундый уку йортлары булырга изтимал. Урысларда уку йортлары күбрәк, ә татарларда һәм башка милләтләрдә азрак укучылар санына карап.
3. Катнаш никахларны булдырмаска. Алга таба, шушы система белән тәрбиәви эшләрен алып барганда, катнаш никахлар мәсәләсе үз-үзеннән төшеп калачак. Шундый ук рәвештә гәүрәйләр балаларыө өчендә мәктәпләр һәм мәктәпкә кадәрле укыту урыннары булдырылачак (аларның мәктәпләре һәрчак яшерен эшләп килде, бедә туктаганнары юк), шулай да бар мәктәпләр, бала бакчалары милли төсмер алгач, гәүрәйләргә яшеренергә урын калмаячак һәм алар үз-үзләре булып калачаклар, бар милләтләр шикелле. Шушы ысул аларга бик ошамас (ә нишләмәк кирәк, аларны җәлләп үзебезне үлемгә хөкем ителергәме?), чөнки гәүрәйләрдән ят милли төсмерләр төшеп калачаклар, кайсылары артына яшеренп ничә гасыр яшәделәр, хәзердә шул рәвешчә яшәүләрен дәвам итәләр. Шушы маска аларга бирә иде башка милләт кешеләре булып кыланып, хөкүмәт башына менәргә гәүрәйлекләрен яшереп. Шушы юл үтәлеше белән озакка сузылачак, әммә бүтән юл юк, биредә ашыгырга кирәкмәс, шулай ук, тартып-сузу да ярамас. Әгәр җитәрлек түгел икән милли хезмәткәрләр дәүләт белән идарә итәрди, шуңа күрә дәүләт хезмәткәрләрен даими рәвештә әзерләп торырга, җитәрлек булсын. Бик мөһим милли хезмәткәрләрне әзерләү, әммә моны кирәк эшләргә шау-шусыз, тыныч кына, артык кабаланмыйча, масаймыйча да алга барырга шушы юнәлегштә. Ашыкмый-кабаланмый гына, адым-адым атлап барырга шушы юлдан. Шул ук вакыт милләтне эчке яктан беректерергә, беректерә торган юлларны табарга, шул ук вакыт янәшәдә яшәүче милләтләрнең гөреф-гадәтләре, сәнгатләре белән танышырга-белешергә, бала-чага, яшләр белеп үссеннәр иде һәм халыкларга изтирамлы булып тәрбияләнсеннәр иделәр. Аерым-аерым тәрбияләнгән чакта бик мөһим күрше халыкларның – милләтләрнең милли үзенчәлекләрен белү һәм аларны исәпкә алу, гәүрәйләрдән гайре.
Шушы уку йортларында тәрбиә, белем алу шуңа юнәлдерелгән булырга тиешле, һәр халык-милләт Тәңредән-Алладан бирелгән дип, һәм без аны үзгәртергә тиеш түгелләр. Шулай эшләгән хәлдә ахырда РФ- хөкүмәт башында урыс милләте вәкилләре һәм башка милләтләр вәкилләре булачаклар, чөнки алар шушы җирләр хуҗалары. Чынлап-та кем каракларга, алдакчыларга түзәрдә, алар белән дустәнә булыр? Билгеле, кем-кайсы алар белән дусайса, шул кешенең өстенә бәлә-казалар төшәр. Укучы шушы юлларны укып, нәтиҗә ясарга мөмкин, бу да кайгырта РФ дип. Ашыкма укучы хөкем сөрергә, башта кирәк барча милләтләргә янаган куркынычтан бергәләшеп котылырга. Чөнки берәм-берәм генә түгел, бар җир йөзендәге халыклар бергә җыелып кына, чара юллары чак кына булыр, шуңа күрә биредә махсус татар дәүләте турында гына язсам, ялгыш адым булыр иде. Килер вакыт Алла кушса, дәүләтебезне дә төзербез, әммә бу очракта ошбу4 максат икенчел.
Әлбәттә, шушы яңалыклар гәүрәйләр тарафыннан нык каршылыкларга дучар ителер, аерым – аерым милли төсмердә бала-чагаларны тәрбиәләү, гәүрәйләр киләчәген куркыныч астына куячак. Монысы безнең кайгы түгел, кем бакчадан сары утны йолканда чүп үләнне кайгырта? Иң мөһиме безгә бер туктаусыз шушы, бердән-бер туры юлдан атлау, безгә карата кулланылган гәүрәйләрнең һәр демагог һөҗүмнәрен китре бергәләп кагарга, һөҗүмнәр бик-бик күрләп булачаклар.
Соңгысы.
Нәрсәләр без югалтык озын тарихи юлларда? Вакыттыр инде югалтуларны барлап, исемлек төзергә. Әммә кайсы заманнан башларга соң? Н. Хрущев заманыннан башларгамы? Әллә башларга колхозлаштыру чорыннан, шушы чордан башланды ич безнең күпләп милли югалтулар? Әллә иртәрәк заманнардан башларга, мәсәлән, Рәсәй империясы заманыннан? Кайсы заманны гына алма, без һәр заманда корбан булып, күпләп асыл улларыбызны-кызларыбызны югалткан милләт. Татарларны тыныч вакытта да дәүләт[26] күпләп үтерде, сугыш кырларында корбан итсә сугыш араларында да безләрнең әби-бабаларыбызны аттылар, төрмәләрдә череттеләр, туктаусыз таладылар, туктаусыз үтерә килделәр. Берәмләп-тә, икәү-өчәйләп-тә, төрмәләргә-катогларга утыртып, анда юк иттеләр, чебен урнына кырдылар татарны.
Әллә санаргамы Казан ханлыгын алганнан соң, кайда булган зур күләмле үтерүләр безнең әби-бабаларны? Казан ханлыгын югалту белән, без татарлар югалтканбыз икән соңгы азатлык утрауын, коллыкка дучар ителгәнбез. Әллә башларгамы Алтын Урда дәүләте җимерелү чорыннан? Әйе, ихтимал әле бу башы түгелдер безнең югалтуларның, халкыбызның бәхетсезлек башы? Әммә шушы чор шиксез безнең өчен яман борылыш чоры, шуннан соң барда тәгәрәде аска, таудан ычкынган таш кебек. Тәгәри дә тәгәри, әлдә төпкә кадәр төшеп җиткәне юк сыман? Тәңребез-Аллабыз язганмы шулай безгә, аска кадәр тәгәрәп төшеп, тузанга әйләнеп юкка чыгарга? Әллә, мөмкинчелек туар, без берәр әйбергә ябышып аска тәгәрәүдән туктап? Аз гына булса да хәл җыеп, аңыбызга килеп, рухыбызны ныгыта алсак. Баксаң, хәл җыйгач әкренләп өскә таба күтәрелә дә башларбыз? Тере кеше белә, тере милләт белән барысыда булуы ихтимал. Бәлки әле безнең өчендә бөтенесе югалмагандыр? Моңа ышанасы килә.
Минем фикерем буенча безнең аска таба мәтәлчек атулар башлангандыр Алтын Урда дәүләте җимерелгәннән алдарак чорда. Бүгенгесе апның дәвамы булып, безнең өчен хәлиткеч вакыйгага әверелгән. Әлегә билгесез, без исән калырбызмы, әллә иң төпкә төшеп җан тәслим кылып, тарих битлегеннән югалырбызмы? Шулай да өмет юк түгел. Әгәр алдагы заманнарда аска тәгәрәгән чакта, шушы хәлләр турында уйлап-та карамаган булсак, башыбызгада килмәгән булса, безне кемдер махсус упкынга тибәрә дип? Хәзер без уйлана башладык, үз-ара ызгышлар гынамы безне упкынга өстерәгән, бөлгенлеккә төшергән, әллә биредә берәр ят көчләр катнашы булганмы икән дип? Әйдәгез бергәләшеп тикшереп карыйк, Атилла һәм аның дәүләте чорыннан, чөнки Атилла чоры вакыйгаларына тарихи чыганаклар бар, ә аңа кадәрле булган чорлар шактый караңгы астындалар.
Билгеле, Атилла җимерә Рим империясен, Каталон кыры сугышында җиңә римлыларны. Берәүләре шулай дип яза, икенчеләре Атилланы җиңде Рим гаскәр башлыгы Аяций дип. Биредә кыен әйтү, кайсы як дөресен язган да, ә кайсы як ялганлаган дип. Шулайда, Атилла шушы сугышта җиңгәнгә охшаган, карагыз үзегез. Сугышта җиңелгән як бәйрәм итәмени? Ә Атилла сугыштан соң зур бәйрәм оештыра, туй ясый, ниндидер чибәр билгесез рим кызы белән никахлаша. Ә иртән түшәктә Атилланың үле гәүдәсе, кан эчендә табыла, ә чибәр кәләш турында бер сүз юк. Шушы сәер хәл төрле шикләнүләргә урын калдыра. Төрки халыклары гадәтләре буенча бердә раска туры килми, шушы фаҗиганы бәян итүче кәләш турында бер кәлимә сүз китерми. Нидән шундый гадәткә сыймаган хәл килеп чыккан? Ә бит никах оештырылган күп абруйлы кунаклар, гаскәриләре алдында, биредә кунак булганар бәкләр, солтаннар, әмирләр һәм бүтән күп төрле гаскәр башлыклары. Ничек соң яшь кәләш кичергән император-каганның үлемен? Елаганмы, күз яшләрен түккәнме, әллә Атилла белән бергә җирләгәннәрме үзен? Тарихта кәләш турында бер сүз юк, әйтерсең дә Атилланың шушы чибәр кыз белән туйеда булмаган, моңа шаһитлар да булмаган меңләгән абруйлы кунаклар арасында? Биредә кабатланмыймы микән Юдифь каһарманлыгы, Атилла туенда? Кайсы фарсы патшасы белән бергә йоклаганнан соң, йокыга киткән патшаның башын кылыч белән кисә. Атилланың үлеме хәтерләтмиме Юдифь каһарманлыгын охшашлык бар шикелле? Тарих ни сәбәптәндер бу юлы дәшми кала? Атилла өчен бәхетсезлек белән тәмамланган туйдан соң, аның империясе таркала, бүленә берничә кисәккә. Шушы хәлләр б.э. 354 елда була, ә 527 елда төрки каганаты башында хатын-кызны күрәбез, Атилланың варисы Бояр кызын (Боярикс). Шушы хатын идәрә иткән замандамы, әллә соңрак, каганатта чуалышлар башлана, шушы чуалышлар бара 100 ел өстенә. Тәмамлана Кубрат ханның Кара һәм Азов диңгезе буйларында төзелгән Бөек булгар дәүләте белән, 635 елда.
Төрки каганатында ике ыруг - нәселдән каганнар һәм идарә итүче бәкләр билгеләнә булган, бере – ашин, икенчесе – дулу. Каган сайлана булган ашин ыругыннан, ә идарәче бәк, ихтимал- дулу ыругыннан. Менә шуңа күрә ике ыру арасында булган сугыштан соң Төрки каганаты җимерелә, бүленә ике мөстәкыйль тармакка. Башта Кара-Азов диңгез буйларында төзелә Кубрат ханның бөек Булгар дәүләте, 652 елда, Кубрат хан вафатыннан соң, Хазар каганаты төзелә. Хазар каганатында Төрки каганатында шикелле идарә итүче ыру-ашин нәселенән каган сайлана. Тарихи чыганаклар дәшми, ни өчен шушы ике ыру, кайсылары гасырлар буе иңгә-иң терәлеп төрки дөньясы белән идарә итүчеләр арасында нидән низаг килеп чыккан? Төркиләр үзләренең тугрылыклары белән. алдакчы булмаулары белән, тарихта билгелеләр, алар бере-беренә хыянәт итүчеләр түгелләр. Үз ара сугышның сәбәбе башка булырга тиешле.Биредә икенең берсе, йә кемдер, өченче як оста файдаланган кызу канлы төркиләр холкы белән һәм бер-берләренә өсләгән, йә бүтән сәбәб булган, әлегә безгә шулай ук мәглюм түгел. Безгә фаразларга гына кала. Бәлки сәбәп булган дингә үзгәреш кертү, гөмүм төрки халыклары дине – Тәңре диненә? Диннең сафлыгы өчен үз ара сугыш куптарган булалармы? Мөмкинме икән соң, төрки халыклары арасында үз ара дини сугыш? Тарихта төркиләр диннәргә түземле халык, алар бер халык диненә дә тигәннәре, який тыйганнары турында тарихта бер сүз юк. Әйе шулай, күрәсең биредә башкача хәл, чөнки Тәңре дине бар төркиләргә уртак дин, күнегелгән, канга сеңгән дин. Тәңрене күктән җиргә төшереп, Аны каган итеп иглан итү, башка төркиләр кабул итмәгән булса кирәк. Бигрәктә, бәкләр ыругы – дулу, шуңа күрә үз ара сугыш башлануы бик ихтимал. Шушы 100 елдан артык барган үз ара сугыш күрсәтә, нинди көчле булганнар шушы ике –ыру, әле сугыштан соң ике зур дәүләт төзергә сәләтле булулары моңа дәлил булып тора. Бәлки, чынлап-та үз ара ызгыш шуннан башлаган.
Ни өчен һәм кемнәр йогынтысы аркасында ашин нәселе дингә шундый, акылсыз үзгәреш кертә? Үзләре шуны уйлап чыгарганга охшамаган, чөнки берникадәр вакыт узу белән, каган үзен Тәңре роленда начар хис итә башлый. Чөнки аңа үз өстенә алган Алла вазифасы, күтәрелгесез авыр йөккә әверелә. Ничек булсада үз өстенә үзе йөкләгән вазифадан котылу турында уйлана башлый. “Бәхетле мизгел” каган өчен килә гәүрәйләр белән бергә, кайсылары аңа тәкдим итәләр яһуди диненә күчәргә. Каган һәм аның якыннары 735 елда, төркиләргә ят булган яһуди диненә күчәләр.
Каган Тәңре вазифасын өстеннән төшереп, котылдым дип исәпләсәдә, аның уе дөрес тормышка ашмый, ашин ыруы һәм хазар халкы, бөтенләйгә юкка чыгалар, тарих битләрендә кайбер исемнәре генә сакланып кала, үзләре түгел.
Күрәсең, гәүрәйләр Рим империясендә чагыштырмача иркен булалар, үзләренең идарәләрен саклап калалар (хәттә алар идарәне беркайчан югалтмый саклап киләләр меңәр еллап бүгенгәчә), шулай булган хәлдә римлылар алып барган сугышларда алар катнашканнар дип фаразларга урын кала. Бигрәктә, варварлар белән бәрелешләрдә, Атилла империясе белән сугышта. Сүз уңаеннан шуны да искә төшереп үтәргә кирәк, римлылар һәм юнаннар, Атилланы һәм аның гаскәрен варварлар дип атыйлар, элгәре скифларны атаган кебек. Димәк, алар өчен гуннар скифларның дәвамы, араларында замандашлары аерма күрми, монысы аңлашыла да, чөнки гуннар да скифлар төсле төрки телдә сөйләшүчеләр булалар. Менә Атилла белән бергә тәрбишләнгән Аяций, Атилланың балачаг дусты, кем ул. Нинди милләт улы булган?
Гәүрәйләр, билгеле игтибарсыз калдырмыйлар шундый көчле төркиләрне, әлбәттә алар күбәү төркиләр арасына кергән булганнарына шик юк. Алар төркиләргә төрле хезмәт күрсәткәннәр, киңәшләр биргәннәр, биредә шулай ук шик булырга мөмкин түгел. Аларның каганны күккә чөеп мактаганнар дип фаразларга да урын бар, шушы татлы телле гәүрәйләр мактауыннан каганның башы әйләнеп, үзен Тәңре дип атарга килешкәнгә охшаган.
Төрки кабиләләр арасына шом салып, шомлыкны күпертеп торучылар булганнар һәм алар яшәгәннәр дә төркиләр җирендә. Гәүрәйләр төрле җирдә патша белән халкы арасында, шомлы сүзләр таратып, бер-берләренең ышанычларын киметкәннәр, ышанычларын юк иткәннәр. Бар җир халыклары арасында таралып яшәү аларның гадәтләренә сеңгән. Халыкларның эчке эшләренэ кысылып, араларын бозып яшәү көн тәртибенә куелган, ә төркиләр арасында алар суда йөзгән балык тик үзләрен хис иткәннәр, кеше сүзенә бик ышанучан булганнары моңа иркенлек биргән.
Төркиләр кызу холыклары, сугышчанлыклары белән, мәсәләне тиз хәл итүләре белән башка халыклардан аерылып торганнар. Төркиләрнең күпчелеген һәм көчле булуларын исәпкә алсак, төркиләр гәүрәйләр өчен беткесез хәзинә чыганагы булганнар. Гәүрәйләр төркиләрнең башларын әйләндереп, күрше дәүләтләр белән төрле сугышларга тартып керткәннәр, соңра үз-ара сугышлар оештырганнар. Шушы сугышларда төркиләрнең таза нәселләре кырылып бетеп, алар зәгыйфләнеп коллыкка дучар ителгәннәр. Кайчандыр гайрәтле, азатлык сөюче, сугышчан татарлар, ногайлар, кумыклар, карачай-балкарлар әкренләп күндәм халыкларга әйләнеп беткәннәр, ә ашин ыругы гәүрәйләр диненә күчеп, бөтенләйгә юк булалар.
Менә бер әйбер аңлашылмый гына. Урта гасырларда яшәгән күп халыклар үз дәүләтләрен саклап калалганнар, хәттә аларның шундый көчле татарланыкы тик көчле булмасада, ә татарлар ни өчендер дәүләтләрен саклый алмаганнар? Татарларның күрешләре явыз булган? Ә, Ауропада шактый гына вак санлы милләтләр-халыклар дәүләтләрен саклаган, ә күп санлы татарлар- юк? Әллә Ауропа халыклары бере-берен йотарга тормаганмыни, гасырлар буе сугышмаганнармыни үз-ара? Аларның да күрешләре бердэ урыстан ким түгелләр, ә сакланганнар. Димәк биредә эш күреше халыкка гына бәйләнмәгән дияргә дә ярый. Менә татарлар үз милли нигезләрен югалткач, эчке яктан үзләрен берләштерерди көч калмаган. Милли нигез дингә бәйле, монысы бар кешегә мәглюм, аңлатып торасы юк. Ислям дине бездә кайтып калды ахирәткә әзерләнү өчен генә, һәм инде ничә гасыр татарны теге дөняга әзерләү белән яши. Чөнки барысыда шуңа корылган, теге дөняда оҗмахка керер өчен, тәмуг утларында янмас, өчен син гоняһ эшләр кылмаска тиешле. Монысы якшы, ул үзенә күрә бер тәрбия, адәм өчен файдалы сүзләр-киңәшләр. Ә ничек шушы тәглиматны бер тулы халык-милләт өчен кулланырга? Билгеле, һәр адәм үләчәк, монысы хак, ул үзенең киләчәген кайгыртырга тиешле, биредә киләчәге аңлатадыр теге дөняны. Ә, халык-милләт үлемсез бит, аңа яшәү өчен шушы тәглимат яраксыз, ә башкасы юк. Әллә без аны белмибезме? Менә шулай итеп, бер бөтен милләтне аерым адәмнәргә бүлеп, теге дөняны кайгыртып яшәргә калдыру, йә динне дөрес аңламау булып чыга, йә диннең тәглиматы бигүк яраклы халыкларга-милләтләргә булып чыга. Менә без төрки-татарлар үз нигезебезне (динебезне) җуеп, башка диннәргә күчеп изге гамәлләр кылып, киләчәгебезне теге дөня белән генә бәйләп, дәүләтебезне дә саклый алмаганбыз, хәзер үзебездә бетү алдына килеп бастык. Ислям дине биредә дә барчасын аңлата, чөнки яманы-якшысы барысыда Алладан, шулай булгач татарның бетүедә Алладан булып чыга. Ә, ни өчен Алла татарны бетермәкче, башка халыклар-милләтләр саклапнып калган чакта? Менә монысы бернинди мантыйка сыймый, биредә дини нигезе дә юк, ни дини, ни дөняви, бары тик сәясәт кенә бар булып чыга. Сәясәт Алла шөгеле булмыйча, ул адәми затлар эше генә, шуңа күрә татарларның бетүе Аллага кирэк түгел, ә ниндидер бәндәләргә кирәк булып чыга. Менә ниһаять ачыкладык катлаулы табышмакны, димәк кирәк безләргә барчабызга бергә булылырга, теге дөняны кайгыртса шәхсән кешеләр, ә менә милләт буларак, безгә милләтебезнең киләчәген кайгыртырга кирәк. Билге каган язып калдырган тик; “бодун халк”, ягни бер бөтен халык, ә шушы очракта татар тәглиматы кайтып калырга тиеш “Бер бөтенлеккә”. Бер бөтен булгач, ул бере-беренә берекән шар төсле, син аны каерып кара, йә берәр ярык тап? Юк, табалмассың, шарның төрле ягыда шома, менә татарларгада шулай берләшергә кирәк, шар шикелле, ул чагында безгә бетү куркынычы үз-үзенән бетәчәк.
***
Библиография.
- Авраам Шмулевич, Гиперсионисткий сайт “Беар Арцену” (За Родину), “Великий
Израиль и построение модели общества – отвечающей запросам нового постиндустриального мира”.
- Максим Кантор “Еврейский вопрос как двигатель истории”, “МН” № 29 за 2006 г.
- К. Гиляров “Тайна танью” Москва 2002 г.
- Агентство IRNA, Иран.
- Монах Афанасий, газета «Русь правда», «Кто пьет, кто царя ждет или Апология православной демократии».
6. “Чёрная сотня святой Руси” Литературная версия сценария третьего фильма из
серии «Россия с ножом в спине» из сайта «Русь Православная»
- Владимир Махнач лекции /ИКВП/ “Антисистемы”, Махнач.ру.
- Коран пер. Ю. Крачковского.
- Коран перевод В. Пороховой – иман.
- Коран перевод Нуруллы Муфлихун Арыслани, на татарском языке.
- Священный Коран Мауляна Али лахорца, перевод с английского языка.
- Библия IBS, 217 KINGSTON ROAD.LONDON.SW19 3NN ENGLAND.
- «Проблемы терроризма», сборник 2002 г.
- Л.С.Яковлев-доклад «Борьба с терроризмом в дореволюционной России», канн.юр.н., доцент академии ФСБ России.
- С.А. Плетнева, “Хазары, половцы и печенеги в южноруской степи”.
- Н.М. Ядринцев “Сибирские инородцы, их быт и современное положение” (Этнгографические исследования с приложением статистических таблиц), С.-Петербург 1891 г.
- Мурад Аджи “Полынь половецкого поля” Москва, ТОО “ПИК-КОНТЕКСТ” 1994 г.
- Мурад Аджи, “Европа, тюрки, Великая Степь”, Москва, мысль 1998 г.
- Мохаммәт Миначев, “Безнең юл”, Моква издательство “Инсан” 2000 г.
- Мохаммәт Миначев, “Статистика” Москва 2004 г.
- Мохаммәт Миначев, «Нам татарам все задаром» Москва, 1998 г.
- Борис Миронов, “Русские. Последний рубеж”, Москва “Алгоритм” 2009 г.
- Борис Миронов, “
- А. Севостьянов, “
- А. Титов, “Национальная идея”
- В. Третьяков, “Новое в нацстроительстве”
- В. Тишков, “Новая мысль в нацстроительстве”
- В. Тишков, “
- В. Тишков, “
- Д. Исхаков, “
- Д. Исхаков, “
- Д. Исхаков, “
- Р. Мухаметдинов, “
- Р. Хакимов, “Где наша Мекка?”
- Р. Мухаметдинов, “
- "The Economist", Великобритания, 24 августа 2007, From The Economist print edition Опубликовано на сайте inosmi.ru
[4] Миротворческих сил
[6] Смутные времена
[7] юродивые
[8] энергия
[10] Мастера маскировок
[11] Террор оешмалары
[12] Фәлсәфи төшенчә, дөньяга үзенчәлекле бер караш.
[13] Всесовершенен, Мировой разум.
[14] антисистема
[15] сверхчеловека
[16] Карма-язмыш?
[17] альбигоец
[18] пачка
[19] замки
[20] Пассионарности этноса.
[21] Дәдәй-тәтәй татар сүзе, урыска күчкән дядя-тётя дип.
[22] Килмешәкләрнең аерым тарихлары, гөмүм кешелек тарихыннан гайре, мин шул турында язам да инде.
[24] паразитлар
[25] Кошерный аш
Комментариев нет:
Отправить комментарий